Bölgesel Anestezi Nedir, Nasıl Yapılır?
Bölgesel anestezi operasyon esnasında vücudun belirli bir bölgesini uyuşturmak amacıyla kullanılmaktadır. Genellikle vücudun operasyon uygulanacak bölümündeki duyu iletmek ile görevli sinirlerine lokal anestezik ilaç enjeksiyonu ile yapılmaktadır.
Doğum başta olmak üzere, diğer jinekoloji operasyonlarında, üroloji ve ortopedi ameliyatlarında sıklıkla kullanılan bölgesel anestezi, bilincin açık olduğu ancak vücudun ilgili bölgesinin tümüyle hissizleştirildiği bir anestezi yöntemidir. İlgili uzmanca gerek görülen operasyonlarda uzman kararı çerçevesinde hastaya sedasyon uygulanabilir.
Sedasyon, hasta üzerinde yarı uyku hali sağlanması işlemidir. İşlem, kas-damar içine enjeksiyon yapılarak veya maske ile anestezik gaz solutularak sağlanabilmektedir. Sedasyon işlemi ile tam bilinç kaybı yaşanmadığından hasta solunumunu kendisi sağlayabilir. Dolayısıyla soluk borusuna tüp yerleştirmeye ihtiyaç duyulmamaktadır. Sedasyon esnasında genel anesteziye oranla daha az dozda ve sayıda ilaç uygulaması yapıldığından hastanın tam olarak kendine gelme süresi daha kısadır.
Bölgesel Anestezi Çeşitleri Nelerdir?
Bölgesel anestezinin 3 farklı uygulama yöntemi bulunmaktadır.
Spinal anestezi, omurilik sıvısı içerisine lokal anestezi ilacı enjeksiyonu ile vücudun alt bölgesinin uyuşturulmasıdır. Ürolojik ve ortopedik operasyonlarda sıklıkla kullanılmaktadır.
Epidural anestezi, katater veya iğne ile bel bölgesinden, omuriliği saran dura adı verilen zarın dış kısmına ulaşılması ve buraya lokal anestezi ilacı uygulanması işlemidir. Vücudun alt bölgesinde uyuşma sağlar.
Normal doğum operasyonlarında kullanımı yaygındır. Normal doğumun herhangi bir nedenle gerçekleşememesi durumunda ilgili uzman tarafından ilaç dozu güncellemesi sağlanarak epidural sezaryen de yapılabilmektedir. Ayrıca sezaryen doğumlarda annenin uyanık kalabilmesi ve annenin bu sayede sezaryen sonrası bebeği hemen kucağına alabilmesi sebebiyle de tercih edilebilmektedir. İşlemin kullanıldığı doğum operasyonlarına epidural doğum denmektedir.
Sinir bloğu anestezi, operasyon yapılacak uzva giden ana sinire lokal anestezi ilacı enjeksiyonu ile sağlanmaktadır. Kol ve bacak cerrahisinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Bölgesel Anestezinin Avantajları Nelerdir?
Bölgesel anestezinin sıklıkla tercih edildiği birçok operasyon bulunmaktadır. Bunların yanı sıra hasta durumu anestezi uzmanı tarafından genel anesteziye uygun bulunmadığında, geçirilecek operasyon bölgesel anesteziye uygun ise genel anesteziye bir alternatif olarak da değerlendirilebilir. Bu sayede hasta bilinci açık olduğu ve solunumunu kendisi sağlayabildiği halde herhangi bir ağrı hissetmemektedir.
Bölgesel anestezi sonrası kusma, sersemlik hissi, bulantı gibi şikayetler genel anesteziye oranla daha nadir görülmektedir. Bunun yanı sıra hasta, uygulama sonrasında ağızdan beslenmeye daha erken başlayabilmekte ve birçok tabloda daha erken taburcu olabilmektedir. Ayrıca hastaya acil müdahalede bulunulması gereken durumlarda, ilgili uzmanın bu yönde karar alması halinde genel anestezinin aksine hastanın tok olma durumunda da müdahalede bulunulabilmektedir.
Bu bilgilerden hareketle herhangi bir anestezi yönteminin bir diğerinden iyi olduğu genellemesini yapmak mümkün değildir. Hangi operasyonlarda hangi anestezi yönteminin uygulanması gerektiği genel hatları ile belirlenmiş olsa da yöntem hakkında hastaya en uygun kararı verecek kişi, işlemi sağlayacak olan anestezi uzmanıdır.
Bölgesel Anestezi Sonrası İyileşme Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bölgesel anestezi sonrası hastaların iyileşme süreci genellikle hızlıdır. Anestezinin etkisi geçtikten sonra hastalar uyuşukluk, kas güçsüzlüğü veya geçici duyu kaybı yaşayabilirler. Tüm bu durumlar geçicidir ve birkaç saat içerisinde düzelir. Hastaların, anestezinin etkisi geçene kadar yürümemeleri ve dikkat gerektiren aktivitelerden kaçınmaları önerilir.
Sık Sorulan Sorular
Bölgesel anestezinin etkisi ne kadar sürer?
Bölgesel anestezinin etkisi kullanılan ilaç türüne ve dozajına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Anestezi etkisi 1 ila 6 saat arasında sürer. Spinal anestezi etkisi yaklaşık 2 ila 4 saat, epidural anestezi ise 3 ila 6 saat sürebilir.
Bölgesel anestezi sırasında hasta bilinçli midir?
Evet, bölgesel anestezide hasta genellikle bilinçlidir. Bazı durumlarda anestezi uzmanı tarafından sedasyon uygulanabilir. Sedasyon, hastanın rahatlamasını sağlar ve işlem sırasında daha konforlu hissetmesine yardımcı olur.
Bölgesel anestezi hangi cerrahi işlemlerde kullanılır?
Bölgesel anestezi, üroloji, ortopedi, jinekoloji ve doğum gibi birçok cerrahi müdahalede tercih edilir. Belden aşağısını etkileyen işlemlerde tercih edilebilir.
Bölgesel anestezinin riskleri nelerdir?
Bölgesel anestezi güvenli bir yöntemdir. Nadiren de olsa baş ağrısı, düşük tansiyon, sinir hasarı veya enfeksiyon gibi komplikasyonlar görülebilir. İşlem öncesinde bir anestezi uzmanı ile detaylı değerlendirme yapılmalıdır.