Çift görme, diplopi, kişinin baktığı nesneleri bir yerine iki adet görmesi durumudur. Görme kalitesini önemli ölçüde etkileyen bu problem, basit göz bozukluklarından nörolojik hastalıklara kadar birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Çift görme, yaşanan sağlık sorunlarına bağlı olarak geçici veya kalıcı özellikte de olabilir.
Çift Görme (Diplopi) Nedir?
Diplopi, kişinin baktığı nesneleri bir yerine iki adet görmesi durumudur. Bu durumda, çift görüntüler üst üste, yan yana veya çapraz şekilde ortaya çıkabilir. Kişi başını eğdiğinde veya bir gözünü kapattığında görüntü değişebilir veya kaybolabilir. Çift görme;
-
Monoküler (tek gözle çift görme)
Monoküler diplopi, çoğunlukla bir gözün görme zorluklarını ifade eder. Bir göz kapalıyken bile çift görme hissinin sürmesi durumunu belirtir. Monoküler diplopi, gözdeki optik sistemde veya retinayla ilgili bir soruna bağlı da olabilir.
-
Binoküler (iki gözle çift görme)
İki gözle bakıldığında nesnelerin çift göründüğü durum olan binoküler diplopi, normalde paralel olması gereken görme eksenlerinde meydana gelen hasarlardan kaynaklanır. Bu durumda, kişi tek gözle net bir şekilde görebilirken iki göz açıkken çift görme sorunu yaşar.
Çift Görmenin Yaygın Nedenleri Nelerdir?
Çift görme, çeşitli sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir. Bu durumun yaygın nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır:
Binoküler Çift Görme Nedenleri
Gözlerin birlikte hareketini sağlayan kas ve sinirlerin etkilenmesi sonucu oluşan çift görme, farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu durumun yaygın sebeplerinden bazıları şunlardır:
-
Şaşılık (Strabismus): Strabismus, çocukluk çağında başlayabileceği gibi yetişkinlik döneminde de gelişebilir. Gözlerin paralel bakamaması nedeniyle iki farklı görüntü oluşur ve beyinde bu görüntüler birleştirilemez.
-
Göz Kası Felçleri: Göz kaslarını etkileyen felçler de çift görme sorununa yol açabilir. Özellikle 3., 4. ve 6. sinir felçleri göz kaslarını etkiler. Diyabet ve hipertansiyon gibi sistemik hastalıklar bu tür felçlerin sık rastlanan sebeplerindendir.
-
Graves Hastalığı: Tiroid bezinin aşırı çalıştığı Graves hastalığı durumunda, göz kaslarında şişme ve iltihaplanma meydana gelir. Bu durum da göz hareketlerini kısıtlayarak çift görme problemine neden olabilir.
-
Göz Çukuru Tümörleri: Göz çukuru tümörleri veya kitlesel oluşumlar da göz küresini sıkıştırarak hareket bozukluğuna ve dolayısıyla çift görme sorununa sebep olabilir.
Bu nedenlerden dolayı, çift görme şikayeti yaşayan kişilerin mutlaka uzman bir oftalmolog tarafından detaylı bir göz muayenesinden geçmeleri gerekir.
Monoküler Çift Görme Nedenleri
Tek göz kapalıyken devam eden çift görme genellikle gözün yapısal bozukluklarından kaynaklanır. Bu durumun temel nedenleri arasında astigmatizma, katarakt, kornea problemleri ve göz kuruluğu yer alır.
-
Astigmatizma: Astigmatizma, gözdeki korneanın eğriliği sebebiyle ışığın düzgün bir şekilde kırılamamasıdır. Bu durumda, kişi bulanık veya çift görüntüler algılar.
-
Katarakt: Katarakt ise lensin matlaşması sonucu görüntünün dağılmasına yol açar. Katarakt gelişen bireyler, net görüş yerine odaklanması zor bulanık görüntüler algılar.
-
Kornea Problemleri: Kornea problemleri de tek göz kapalıyken çift görmenin nedeni olabilir. Özellikle keratokonus gibi hastalıklarda korneanın incelmesi ve şeklinin bozulmasıyla net olmayan görüntüler oluşabilir.
-
Göz Kuruluğu: Göz yüzeyinin yeterince nemlenmemesi durumunda, net ve keskin bir görüş elde etmek zorlaşır ve çift görme yaşanabilir.
Monoküler diplopi genellikle göze özgü rahatsızlıklardan kaynaklanır ve nörolojik sorunlardan ayrılır. Bu durumda, sadece bir gözle bakıldığında bile çift görme problemi devam ediyorsa altta yatan göz sağlığı sorunları ele alınmalıdır.
Uzağı Çift Görme Nedenleri
Sadece uzağa bakarken çift görme yaşıyorsanız bunun sebebi genellikle göz kaslarının fonksiyon bozuklukları veya kırma kusurlarının belirginleşmesidir.
Ara Sıra Çift Görme
Çift görme her zaman sürekli olmaz. Bazı kişilerde yorgunluk, stres, şeker düşmesi, migren atakları veya geçici kas zayıflığı dönemsel diplopiye yol açabilir.
Çift Görmenin Belirtileri Nelerdir?
Çift görme ile birlikte aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
-
Görüntülerin yan yana, üst üste veya çapraz algılanması gibi durumlarla karşılaşılabilir. Örneğin, bir nesnenin birden fazla şekilde görülmesi veya iki farklı yerde olduğu hissi oluşabilir.
-
Baş dönmesi ve denge kaybı da sıkça yaşanan belirtiler arasındadır. Çift görme ile birlikte denge sorunları yaşanması, kişinin yaşam kalitesini düşürebilir.
-
Göz hareketlerinde kısıtlılık, çift görmenin beraberinde getirdiği bir belirtidir. Gözlerin istemsiz olarak farklı yönlere kayması veya odaklanma zorluğu gibi durumlar gözlemlenebilir.
-
Göz kapağında düşme (ptozis) meydana gelebilir. Göz kapağı olması gerekenden daha aşağıda olabilir ve görüşü etkileyebilir.
-
Baş ve göz ağrısı sıkça karşılaşılan şikayetler arasındadır. Çift görme durumunda bu tür ağrıların artması yaygın bir durumdur ve rahatsızlığı artırabilir.
-
Bulanık veya gölgeli görme de çift görme ile ilişkili diğer belirtilerdendir. Görüntülerin net olmaması veya gölgeli şekilde algılanması, kişinin çevresiyle olan etkileşimini zorlaştırabilir.
Belirtilerin ani başlaması durumunda bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir. Erken teşhis ve tedavi, çift görme ile ilgili temel sorunların belirlenmesine yardımcı olabilir ve ciddi komplikasyonların önlenmesine katkı sağlayabilir.
Diplopi Nasıl Teşhis Edilir?
Diplopi teşhisi koyabilmek için ilk olarak belirtileri ve kişinin daha önce geçirmiş olduğu göz hastalıkları sorgulanır.
Fiziksel muayene sonrasında, diplopi tanısını doğrulamak amacıyla çeşitli testler istenebilir. Uygulanacak testler arasında CT taraması, kan testleri ve MR bulunmaktadır.
Teşhis aşamaları:
-
Göz Kaslarının Değerlendirilmesi: Göz hareketleri kısıtlı mı kontrol edilir.
-
Göz Dibi Muayenesi: Retina, optik sinir ve damarsal yapı incelenir.
-
Kırma Kusurlarının Belirlenmesi: Astigmatizma veya hipermetropi gibi problemler tespit edilir.
-
Kornea ve Lens İncelemesi: Katarakt ya da keratokonus araştırılır.
-
Nörolojik Değerlendirme: Sinir felci ve beyin hastalığı şüphesi varsa MR, BT gibi görüntüleme yöntemleri istenir.
-
Tiroid Fonksiyon Testleri: Graves hastalığı araştırılır.
Çift Görme Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Çift görmenin tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak çeşitli yöntemlerle şekillenmektedir. Erken teşhis ve doğru tedavi yöntemi kalıcı görme bozukluklarının önlenmesinde de önemlidir.
- Gözlük ve Prizmatik Cam Kullanımı: Gözlük ve prizmatik cam kullanımı hafif şaşılık veya kırma kusurlarına bağlı diplopi durumunda tercih edilen bir tedavi seçeneğidir. Prizma camlar, görüntüleri tek bir noktada toplayarak çift görme sorununu azaltmaya yardımcı olur.
- Göz Egzersizleri: Göz egzersizleri de çift görme tedavisinde etkili olabilir. Özel egzersiz programları sayesinde göz kasları güçlendirilir ve göz koordinasyonu arttırılarak çift görme belirtileri azaltılabilir.
- Gözyaşı Damlası: Kuru göz kaynaklı çift görme durumlarında ise yapay gözyaşı damlası kullanılabilir. Damlalar, göz yüzeyini nemlendirerek rahatlama sağlar ve çift görme hissini azaltabilir.
- Katarakt Cerrahisi: Katarakt cerrahisi, lens bulanıklığına bağlı olarak oluşan çift görmenin tedavisinde sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Cerrahi müdahale ile bulanıklık giderilir ve netlik kazandırılır.
- Sinir Felci Tedavisi: Sinir felci durumlarında, diyabet, hipertansiyon ya da sinir sıkışmasına bağlı felçler ilaç tedavisiyle takip edilir. Erken dönemde müdahale edilerek sinir fonksiyonları desteklenebilir ve çift görme belirtileri kontrol altına alınabilir.
- Tiroid Tedavisi: Tiroid hastalıklarına bağlı kas problemlerinde endokrinolojik tedavi uygulanabilir. Graves hastalığı gibi tiroid hastalıklarında hormon düzenlemesi yapılır ve kas problemleri kontrol altına alınarak çift görmenin etkileri azaltılabilir.
- Cerrahi Müdahale: Göz kaslarının pozisyonunu düzeltmek amacıyla yapılan operasyonlar sayesinde gözlerin uyumu sağlanarak çift görme problemi ele alınabilir.
Erken tanı konulması tedavinin başarısını artırır ve kalıcı görme bozuklukları riskini azaltabilir.
Sık Sorulan Sorular
Ara sıra çift görme neden olur?
Ara sıra çift görme göz yorgunluğu, dijital ekran kullanımı, uykusuzluk veya kan şekeri düşüklüğü gibi durumlarda oluşabilir. Aynı zamanda migren atakları, geçici göz kası zayıflığı veya nörolojik hastalıklar da buna sebep olabilir. Şikayetler devam ederse bir göz muayenesi yapılmalıdır.
Diplopi çocuklarda görülür mü?
Evet, diplopi çocuklarda da görülebilir. Çocukluk çağındaki çift görmenin yaygın nedeni şaşılıktır ve erken yaşlarda fark edilir. Göz kaslarını etkileyen doğumsal problemler veya travmalar da çocuklarda çift görmeye neden olabilir.
Gece çift görme hangi hastalıklarda ortaya çıkar?
Gece çift görme, katarakt gibi ışık saçılmasına neden olan lens bozukluklarında görülür. Kornea hastalıkları, astigmatizma veya retinanın ışığa duyarlılığını etkileyen bazı durumlar gece görüşünü bozabilir. Göz tansiyonu ve diyabete bağlı retina hastalıkları da gece şikayetlerini artırabilir.
Uzağı çift görme neyin belirtisi olabilir?
Uzağı çift görme genellikle göz kaslarını kontrol eden sinirlerdeki sorunlardan kaynaklanır. Göz kası felçleri, tiroid hastalıkları, myastenia gravis gibi durumlar veya bazı sinir sistemi hastalıkları uzağa bakarken çift görüntüye sebep olabilir. Astigmatizma ve göz kuruluğu da uzağı net görememe ve görüntülerin bozulmasına yol açabilir.