Prematüre Retinopatisi Prematüre bebeklerin gözlerinde oluşa göz rahatsızlığıdır. Göz damarları doğuma kadar gelişmelerini devam ettirirler. Erken doğumlarda bu damarlar gelişime doğum sonrasında devam ederler. Prematüre bebeklerin kuvözlerde tutulması gerekmektedir. Bu sırada maruz kaldıkları yüksek oranlı oksijen göz damarlarının anormal gelişmesi durumunu ortaya çıkarabilmektedir. Bunun neticesinde henüz göz damar gelişimini tamamlamadan dünyaya gelmiş prematüre bebeklerin göz retinalarında kısaca Rop Hastalığı olarak adlandırılan Prematüre Retinopatisi hastalığı ortaya çıkar ve zamanında tedavi edilemezse körlüğe neden olabilir. Bu yüzden erken prematüre bebeklerin 4-6 hafta arasında mutlaka bir göz doktorunun muayenesinden geçmesi gerekmektedir. Daha sonraki muayeneleri hastalığın olup olmamasına göre normal doğum süresi doluncaya kadar 1-2 haftada bir tekrarlanır.
Rop Muayenesi ve Tedavisi Nasıl Yapılır?
Rop muayenesi topikal anestezi altında bebeklerin gözbebeklerinin büyütülmesi yoluyla gözün retina adı verilen sinir tabakasının incelenmesidir. Rop hastalığının tedavisinde en önemli aşama düzenli takip edilmesidir. Rop hastalığı bebeklerin %80 lik kısmında kendiliğinden iyileşir. %20sinde ise tedavi gerektirir. Hastalığının tedavisi evrelerine göre hafiften başlayarak en ağır tedaviye kadar devam etmektedir.
İlk evrede sadece takip yeterli olmaktadır. Üçüncü evreye ulaşmış rahatsızlıklarda en sık başvurulan tedavi metodu lazer tedavisidir. Lazer uygulaması ile gözde oluşan hasarlı damarlar ortadan kaldırılır. Zamanında tespit edilemeyen ve lazer tedavisine rağmen ilerlemeye devam eden durumlarda bebeklere vitrektomi ameliyatı uygulanmaktadır ancak bu aşamada tedavi her zaman istenen sonucu vermemektedir.
ROP Hastalığı Sonuçları
Rop Hastalığı en kötü sonuç olarak körlüğe sebep olmaktadır. Körlük ihmal edilen takip ve tedavi edilmeyen veya tedavi için çok geç kalınmış hastalarda orya çıkan en istenmeyen sonuçtur. Takip ve tedavisi yapılan hastalarda eğer çok fazla gecikme olmamışsa körlük gelişmez.
Prematüre doğumla dünyaya gelen bebeklerin tıp alanında meydana gelen gelişmelerle yaşatılması neticesi ortaya çıkan ROP bir anlamda kontrol altına alınmıştır. Sağlıklı bebekler ve sağlıklı nesiller için prematüre bebeklerinizi mutlaka göz doktoruna muayene ettirin.
Prematüre Retinopatisi (ROP) Takibinde Ebeveynlere Düşen Görevler
Prematüre retinopatisi (ROP), erken doğan bebeklerde sıkça karşılaşılan ve göz sağlığını ciddi şekilde tehdit eden bir hastalıktır. Tanı ve tedavi sürecinin yanı sıra, ebeveynlerin hastalığın takibi konusunda bilinçli ve duyarlı olması son derece önemlidir. Bu süreçte ebeveynler düzenli kontrolleri aksatmamalı, hekim önerilerine titizlikle uymalıdır. Özellikle prematüre retinopatisi muayenesi sürecinde doktorun önerdiği takip aralıkları, bebeğin göz sağlığının korunması açısından büyük önem taşır.
Prematüre retinopatisi, doğum sonrası göz damarlarının anormal gelişimiyle oluşur ve bu gelişim genellikle doğumdan sonraki ilk haftalarda başlar. Bu nedenle, bebek doğar doğmaz değil, doğumdan sonraki 4-6 hafta içinde ilk göz muayenesinin yapılması kritik bir adımdır. Zamanında yapılmayan prematüre retinopatisi muayenesi, ileride geri dönüşü olmayan görme kayıplarına yol açabilir.
Erken Tanının Önemi
Erken tanı sayesinde ROP hastalığının ilerlemesi engellenebilir. İlk muayene sırasında gözde herhangi bir anormallik tespit edilirse, uzman hekim tarafından düzenli aralıklarla takip edilmesi gerekir. Prematüre retinopatisi tedavisinde lazer uygulaması, anti-VEGF enjeksiyonları veya ileri durumlarda vitrektomi gibi cerrahi yöntemler tercih edilebilmektedir. Bu tedavi seçeneklerinin etkili olabilmesi için, prematüre retinopatisi rop tanısının zamanında konulması gerekir.
Her prematüre bebekte ROP gelişmeyebilir. Risk faktörlerinin varlığı (doğum haftasının erken olması, düşük doğum ağırlığı, uzun süreli oksijen tedavisi gibi) bu hastalığın ortaya çıkma olasılığını artırır. Bu nedenle “benim çocuğumda bir belirti yok” düşüncesiyle göz muayenesinden kaçınmak büyük bir hata olabilir. Sağlıklı bir gelecek için, prematüre doğan her bebeğin göz sağlığına gereken özeni göstermek, anne babaların en önemli sorumluluklarından biridir.
Sık Sorulan Sorular
Prematüre retinopatisi (ROP) nedir?
Prematüre retinopatisi (ROP), özellikle 32. gebelik haftasından önce veya 1500 gramdan daha düşük doğum ağırlığıyla dünyaya gelen bebeklerde görülen ciddi bir göz hastalığıdır. Retina, gözün arka kısmında yer alan ve görme işlevini sağlayan ışığa duyarlı bir tabakadır. Normalde gebeliğin ilerleyen haftalarında gelişimini tamamlayan retina damarları, erken doğum nedeniyle gelişimini tamamlayamaz. Bu durum, anormal damar oluşumuna neden olabilir. Anormal damarlar kanama, retina ayrılması (retina dekolmanı) ve kalıcı görme kaybı gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. ROP, tedavi edilmediği takdirde körlükle sonuçlanabilecek potansiyel olarak tehlikeli bir hastalıktır.Erken tanı ve uygun tedavi ile bu risk büyük ölçüde önlenebilir.
Prematüre retinopatisi muayenesi nasıl yapılır?
Prematüre retinopatisi muayenesi, neonatal yoğun bakım sürecinde yer alan uzman bir göz doktoru (pediatrik oftalmolog veya retina uzmanı) tarafından gerçekleştirilir. Muayene sırasında bebeğin göz bebeklerini büyütmek için özel damlalar damlatılır ve yaklaşık 30-60 dakika içinde göz bebeği yeterli şekilde genişler. Ardından, genellikle topikal anestezik damlalarla bebeğin gözü uyuşturularak, özel aletlerle (retinoskop veya indirekt oftalmoskop) retina detaylı olarak incelenir. Gerekli görülürse görüntüleme cihazları ile retina fotoğrafları çekilebilir. Bu işlem genellikle birkaç dakika sürer ve bebeğin güvenliği için hemşire eşliğinde, sakinleştirici önlemler alınarak uygulanır. Muayene sırasında bebeğin göz sağlığı kadar genel durumu da dikkate alınır.
Göz muayenesi ne zaman yapılmalıdır?
Prematüre bebeklerde ROP taraması için ilk göz muayenesi, doğumdan sonraki 4. ile 6. haftalar arasında ya da gebelik yaşı 31–33 hafta olduğunda gerçekleştirilmelidir (hangisi önce gelirse). Bu muayene, ROP’un erken evrede saptanması açısından son derece kritiktir. İlk muayene sonucuna göre hekim, takip sıklığını belirler. Hastalık saptanmasa bile retina damarlarının normal gelişimi tamamlanana kadar kontroller devam eder. Eğer hastalık tespit edilirse, ilerleme riski değerlendirilir ve gerekirse tedavi planlaması yapılır. Bu takip süreci, bazen haftalık, bazen de daha kısa aralıklarla olacak şekilde planlanabilir.
Prematüre retinopatisi (ROP) tedavi edilmezse ne olur?
ROP hastalığının ilerleyen evrelerinde anormal damar yapıları, göz içi kanamalara ve retina dokusunun yerinden ayrılmasına (retina dekolmanı) neden olabilir. Bu durum ciddi görme kaybıyla sonuçlanabilir. Özellikle ileri evrelerde (Evre 4 ve 5) tedavi edilmemiş ROP hastalarında körlük riski oldukça yüksektir. Erken evrede tanı konulup uygun tedavi uygulandığında ise bu riskler büyük ölçüde azaltılabilir. Tedavi seçenekleri arasında lazer fotokoagülasyon, göz içi ilaç enjeksiyonları (anti-VEGF) ve ileri vakalarda cerrahi girişimler yer alır. Zamanında müdahale edilmediğinde, görme kaybı kalıcı hale gelebilir ve yaşam kalitesi ciddi şekilde etkilenebilir. Bu nedenle prematüre bebeklerin düzenli göz kontrollerinin yapılması ve riskli durumlarda vakit kaybetmeden tedaviye başlanması hayati önem taşır.