Koah; amfizem, kronik bronşit ve geri dönüşümsüz astımı da içeren ilerleyici bir akciğer hastalığıdır.
Başlıca nedeni pek çok hastalığında sebebi olan sigara kullanımıdır sonra bunu hava kirliliği, kimyasal ve tozlarla uzun süre temas, genetik faktörler, yaş ve cinsiyet gelmektedir.En belirgin belirtisi devam eden öksürük, balgam çıkarma, nefes almada zorluk ve zaman içerisinde halsizlik, isteksizlik ve depresyon da gözlemlenmektedir. Ayrıca uyku hali ve parmak ucu, kulak memesi, dudaklar gibi yerlerde morarma da görülebilir.
Astım Tedavisi Nasıl Olur?
Astım tedavisinde 2 tip ilaç kullanılır. Kontrol edici ilaçlar ve rahatlatıcı ilaçlar. Tedavinin seyrine doktorunuz karar verir ve düzenli kontroller çok önemlidir.
Alerjik Astıma Karşı Alınacak Önlemler Nelerdir?
Hastanın alerjisini tetikleyici unsurlardan; ev tozu - akarı, polen, hayvan tüyü, küf uzak durulmalıdır. Dışarı çıkarken güneş gözlüğü gibi koruyucu önlemler alınmalı. Yüz ve eller sık sık yıkanmalıdır.
Solunum Yetmezliğinde Nemli Hava mı Kuru Hava mı İyi Gelir?
Solunum yetmezliği, solunum sisteminin oksijen ve karbonmonoksit değişimini sağlamada yetersiz kalması durumudur ve bu sebepten kana ve sistematik organlara oksijen sağlanamamaktadır. Tedavisi yoğun bakımda yapılır fakat kritik süreci atlatan hastalara nemli değil, kuru hava iyi gelir.
KOAH’ın Temel Özellikleri Nelerdir?
KOAH; amfizem, kronik bronşit ve geri dönüşümsüz astımı da kapsayan, ilerleyici ve kalıcı bir akciğer hastalığıdır. Solunum güçlüğü, hava yollarının daralması ve esnekliğinin kaybı nedeniyle akciğerlerde ortaya çıkar.En sık görülen KOAH belirtileri arasında kronik öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı ve zamanla artan halsizlik bulunur. Hastalığın ilerleyen evrelerinde ise morarma, çarpıntı, kilo kaybı ve sık enfeksiyon atakları görülebilir.
KOAH’ın Nedenleri
KOAH hastalığının en yaygın nedeni sigara kullanımıdır. Sigara dumanı, akciğerlerdeki alveolleri tahrip ederek geri dönüşümsüz hasara neden olur. Ancak KOAH sadece sigara içenleri değil, pasif içicileri de etkileyebilir. Diğer nedenler ise şöyle sıralanabilir:
- Uzun süreli hava kirliliğine maruz kalmak
- Kimyasal maddeler ve tozlarla temas
- Genetik yatkınlık (örneğin alfa-1 antitripsin eksikliği)
- Yaş ve cinsiyet (ilerleyen yaşta ve erkeklerde daha sık)
Astım Hastalığını Diğerlerinden Ayıran Noktalar
Astım, hava yollarının geçici olarak daralması sonucu gelişen kronik bir solunum yolu hastalığıdır. Astım hastalarında ataklar halinde gelen nefes darlığı, göğüste sıkışma ve kuru öksürük şikayetleri görülür. Astım belirtileri genellikle gece veya sabah erken saatlerde daha belirgin hale gelir.
Astım Türleri
Astımın farklı türleri olabilir. En yaygın olanı alerjik astımdır. Polen, küf, ev akarları hayvan tüyleri ve kimyasal kokular gibi alerjenler bu türde atağı tetikleyebilir. Egzersize bağlı astım, mesleki astım ve gece astımı da diğer çeşitler arasındadır.
Tedavi Süreçleri: KOAH ve Astım TedavisiKOAH Tedavisi Nasıl Yapılır?
KOAH tedavisinde hastalığın ilerlemesini durdurmak ve yaşam kalitesini artırmak hedeflenir. Tedavide kullanılan yöntemler şunlardır:
- İnhaler bronkodilatör ilaçlar: Hava yollarını genişletir.
- Kortikosteroidler: İltihabı azaltır.
- Oksijen tedavisi: Gelişmiş evrelerde hastaya oksijen desteği sağlanır.
- Pulmoner rehabilitasyon: Solunum kaslarını güçlendirici egzersizler uygulanır.
- Sigaranın bırakılması: Tedavinin en etkili adımıdır.
Astım Tedavisinde Kullanılan İlaçlar
Astım tedavisi genellikle iki ana ilaç grubuyla yönetilir:
- Kontrol edici ilaçlar: Astım atağını önlemek için düzenli kullanılır.
- Rahatlatıcı ilaçlar: Ani gelişen atakları kısa sürede rahatlatmak için kullanılır.
Tedaviye başlamadan önce hastanın astım türü belirlenmeli, tetikleyici unsurlar tespit edilmelidir. Doktor kontrolü olmadan ilaç kullanımı önerilmez. Düzenli takip, tedavi sürecinin en önemli parçasıdır.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri ile Hastalık Kontrol Altına Alınabilir
Her iki hastalıkta da ilaç tedavisi kadar yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir. Özellikle alerjik astım hastaları için tetikleyicilerden kaçınmak büyük önem taşır. Bu nedenle:
- Yaşam alanlarında toz tutan halı, perde ve yastık gibi eşyalar azaltılmalı
- Ev düzenli olarak havalandırılmalı
- Polen yoğunluğunun fazla olduğu mevsimlerde dışarı çıkarken maske ve güneş gözlüğü kullanılmalı
- Ellerin ve yüzün sık sık yıkanması alerjen temasını azaltır
KOAH hastaları içinse sigarayı bırakmak, egzersiz yapmak, enfeksiyonlardan korunmak ve sağlıklı beslenmek tedaviyi destekler.
Nemli Hava mı Kuru Hava mı Daha Yararlıdır?
Solunum yetmezliği yaşayan bireylerde doğru hava koşulları oldukça önemlidir. Genelde hastalar nemli havanın daha iyi geldiğini düşünse de bu her zaman doğru değildir. Kritik evreyi atlatmış KOAH hastalarında veya solunum yetmezliği olan bireylerde kuru ve temiz hava tercih edilir. Nemli hava, bazı durumlarda bronşlarda daralmaya neden olabilir. Ev içerisinde nem dengesinin iyi ayarlanması, hava temizleyiciler ve nem giderici cihazlarla ortamın kontrol altında tutulması önerilir.
Sık Sorulan Sorular
KOAH ile astım arasındaki fark nedir?
KOAH ve astım birbirine benzeyen solunum yolu hastalıkları olsa da kökenleri ve ilerleyiş şekilleri farklıdır. Astım genellikle çocuklukta başlar, çevresel alerjenlerle tetiklenir ve ataklar halinde görülür. KOAH ise genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkar ve ilerleyici, kalıcı hasara yol açar. KOAH'ta sigara kullanımı ana nedenlerden biridir. Astımda ise genetik yatkınlık ve alerjiler daha ön plandadır. Aynı zamanda astım tedaviyle tamamen kontrol altına alınabilirken, KOAH'ta tedavi yalnızca ilerlemeyi yavaşlatabilir.
KOAH hastaları nelere dikkat etmelidir?
KOAH hastalarının öncelikle sigara ve dumanlı ortamlardan tamamen uzak durmaları gerekir. Bunun yanında grip, zatürre gibi enfeksiyonlardan korunmak için düzenli aşılar yaptırılmalı, ağır efor gerektiren aktivitelerden kaçınılmalı, düzenli egzersiz yapılmalıdır. Ayrıca stres ve hava değişikliklerinden mümkün olduğunca kaçınılmalı, evde hava kalitesi yüksek tutulmalıdır.
Astım tamamen iyileşir mi?
Astım, kronik bir hastalıktır. Doğru uygulanan tedavi ve düzenli doktor kontrolü ile belirtiler tamamen kontrol altına alınabilir. Astım hastaları uzun yıllar atak yaşamadan sağlıklı bir yaşam sürebilir. Bu süreçte ilaçların düzenli kullanımı ve tetikleyicilerden uzak durmak en önemli faktörlerdir.
KOAH hastalığı genetik midir?
KOAH genellikle çevresel faktörlere bağlı bir hastalık olmakla birlikte, bazı durumlarda genetik yatkınlık da etkili olabilir. Özellikle “alfa-1 antitripsin eksikliği” olan bireylerde KOAH riski artar. Bu nedenle ailede KOAH öyküsü olan bireyler, sigara gibi risk faktörlerinden uzak durmalı ve düzenli sağlık kontrollerini ihmal etmemelidir.