İleri yaş hastalığı olarak bilinen katarakt, bebekler ve çocuklar da da görülebilir. Özellikle görme gelişiminin hızlı olduğu ilk yıllarda fark edilmeyen katarakt, kalıcı görme bozukluklarına yol açabilir. Katarakt belirtileri arasında bulanık ve puslu görme, ışığa karşı hassasiyet ve göz kayması yer alabilir. Bu nedenle çocukluk çağında katarakt belirtilerini erken fark etmek ve doğru tedaviye yönelmek önemlidir.
Katarakt Nedir?
Katarakt, göz merceğinin saydamlığını kaybetmesi sonucu görmenin bulanıklaşması sonucu ortaya çıkan bir göz hastalığıdır. Bu matlaşma, ışığın retina üzerine düzgün şekilde ulaşmasını engeller ve görme kalitesini bozar.
Genellikle yaşlanma süreciyle birlikte gelişen katarakt, ilerleyen safhalarda renklerde solma, gece görüşünde zorlanma ve belirgin bir şekilde bulanık görme gibi belirtilere yol açabilir.
Katarakt Kimlerde Görülür?
Katarakt, genellikle ileri yaşlarda görülen bir göz hastalığıdır. 60 yaş ve üzeri kişilerde daha sık görülse de da her yaş grubunda ortaya çıkabiliyor. Diyabet, uzun süreli kortizon kullanımı, sigara içme alışkanlığı gibi risk faktörleri bulunan kişilerde de katarakt gelişme olasılığı yüksektir.
Bazı durumlarda yenidoğan bebeklerde ya da çocukluk çağında da katarakt ortaya çıkabilir. Bebeklerde doğumsal (konjenital) katarakt olarak adlandırılan bu durum, yaşamın ilk günlerinde bile mevcut olabilir. Travmalar, bazı hastalıklar ya da genetik faktörler ile sonradan da gelişebilir.
Çocuklarda Katarakt (Konjenital Katarakt) Nedir?
Konjenital katarakt, doğumda ya da çocukluk döneminin ilk yıllarında ortaya çıkabilen bir sağlık sorunudur. Lensin saydamlığının bozulması anlamına gelir ve tek gözde meydana gelebileceği gibi her iki gözü de etkileyebilir. Özellikle her iki gözü de etkileyen kataraktlar, çocuğun normal görme gelişimini olumsuz etkileyebilir.
Çift taraflı kataraktın en büyük riski, çocuğun görme yeteneğinin tam olarak gelişememesidir. Bu durum, çocuğun görsel uyarıcıları doğru şekilde alamamasına ve dolayısıyla kalıcı görme problemlerine yol açabilir. Göz tembelliği (ambliyopi) gibi ciddi görme sorunları, konjenital kataraktın yanı sıra tedavi sürecinde de dikkate alınması gereken bir konudur.
Bebeklerde veya küçük çocuklarda konjenital kataraktın erken teşhisi ve tedavisi büyük önem taşır. Erken müdahale edildiğinde, cerrahi yöntemlerle kataraktın tedavi edilmesi ve ardından gözlük kullanımı veya kontakt lens takılması gibi tedavilerle çocuğun normal görme potansiyeline kavuşması mümkündür.
Doğumsal Kataraktın Nedenleri
-
Hamilelik esnasında annenin geçirmiş olduğu hastalıklara bağlı
-
Hamilelikte annenin kullanmak zorunda kaldığı ilaçlar
-
Röntgene maruz kalma
-
Genetik faktörler
Doğumsal kataraktın pek çok sebebi bulunabilir, genetik faktörlerin doğumsal kataraktların yaklaşık %30'unda rol oynadığı bilinmektedir.
Çocuklarda Katarakt Belirtileri
Çocuklarda katarakt çıplak gözle fark edilebilir belirtilere sahiptir. Belirtiler arasında:
-
Göz bebeğinde beyaz ya da gri renkte yansıma
-
Göz teması kurmakta zorluk yaşama
-
Işığa aşırı hassasiyet
-
Şaşılık (gözlerde kayma)
-
Göz titremesi (nistagmus)
Belirtilerden biri veya birkaçı gözlemleniyor ise mutlaka alanında uzman bir doktora başvurulmalıdır.
Çocuklarda Katarakt Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kataraktın tek tedavi yöntemi cerrahi müdahaledir ve ameliyatın zamanı, kataraktın şiddetine ve tek ya da çift taraflı olup olmadığına göre değişkenlik gösterebilir. Tüm kataraktlar homojen bir şekilde gelişmez; genellikle lensin tamamının bulanıklaşması ile ortaya çıkar, ancak bazı durumlarda önce belirli bir bölgede başlayarak daha sonra diğer bölgelere yayılabilir.
Doğumsal kataraktın tek tedavisi de cerrahidir. Cerrahi işlem yetişkinlerde uygulanan katarakt işleminden farklı prosedüre sahiptir. 2 yaşın altındaki bebeklerde katarakt ameliyatı göz içi mercek prosedürü uygulanmadan yapılır. Her iki göz için de ameliyat olması gereken 2 yaş altı bebeklere, 4 yaşından sonra göz içi merceği implantasyonu yapılabilir. Bebek eğer tek gözünden ameliyat edilmesi gerekiyorsa 2.5 yaş ve sonrasında göz içi merceği implantasyonu yapılabilir.
Çocuklarda Katarakt Ameliyatı Teknikleri
-
Fakoemülsifikasyon (FAKO)
-
Planlanmış ekstrakapsüler katarakt ekstraksiyonu (PEKKE)
Katarakt; ilaçlar, göz damlaları, egzersiz veya gözlükler kullanılarak iyileştirilemez. Tek çözüm, kataraktlı lensin saydam bir iç lens ile değiştirilmesidir.
Sık Sorulan Sorular
Bebeklerde katarakt kendiliğinden geçer mi?
Hayır, katarakt ameliyat edilmediği sürece kendiliğinden geçmez ve zamanla kalıcı görme kaybına yol açabilir.
Katarakt ameliyatı çocuklar için riskli midir?
Alanında deneyimli uzmanlar tarafından ve uygun koşullarda yapıldığında katarakt ameliyatı çocuklar için risk faktörü taşıma. Ameliyat kadar ameliyat sonrası takip de düzenli yapılmalıdır.
Katarakt ameliyatından sonra çocuk gözlük kullanmak zorunda mı?
Bazı çocuklar, göz içi mercek yerleştirilmesine rağmen gözlük veya kontakt lens takmak zorunda kalabilirler. Gözlük ihtiyacı, yaşa ve göz yapısına göre değişkenlik gösterebilir.
Çocuklarda katarakt geç teşhis edilirse ne olur?
Çocuklarda geç teşhis edilen katarakt, göz tembelliğine neden olabilir. Ve bu durum kalıcı görme kaybı ile sonuçlanabilir. Çocuk yaştan itibaren alanında uzman bir doktor tarafından düzenli göz kontrolleri yapılmalıdır.