Maculadegeneratie

Tegenwoordig is het een van de belangrijkste oorzaken van onomkeerbaar gezichtsverlies. Wereldwijd wordt geschat dat ongeveer 30-50 miljoen mensen erdoor worden getroffen. De ziekte is verdeeld in twee groepen. Ongeveer 10% van alle gevallen betreft de natte vorm, terwijl 90% betreft de droge vorm van leeftijdsgebonden maculadegeneratie, waarbij het gezichtsvermogen gedurende lange tijd geleidelijk afneemt. Van de mensen met de droge vorm kan 10-20% in de loop van de tijd overgaan naar de natte vorm.

De genetische, oftewel erfelijke, frequentie is ongeveer 71%, terwijl bekend is dat 29% van de gevallen beïnvloed wordt door omgevingsfactoren. Leeftijd, roken, obesitas, systemische ziekten, en het niet kunnen verkrijgen van essentiële voedingsstoffen via de voeding zijn enkele van de risicofactoren. Een tekort aan antioxidanten zoals vitamine C, D, E, selenium, zink, koper, magnesium, en carotenoïden zoals A en B, cryptoxanthine, luteïne en zeaxanthine, speelt een rol bij het verschijnen van maculadegeneratie. Gezonde individuen boven de vijftig jaar wordt aangeraden om zich te beschermen tegen zonlicht, te stoppen met roken, regelmatig te oefenen, gewicht, bloeddruk en cholesterol te controleren, vet en suiker te verminderen, en wekelijks 1-2 keer vis, evenals donkergroene bladgroenten, noten en fruit te consumeren. Bij gevorderde droge maculadegeneratie is intensieve antioxiderende ondersteuning nodig zoals vastgesteld in de AREDS-studies.

Bij maculadegeneratie is de belangrijkste klacht van de patiënt problemen bij het zien van het midden van hetgeen ze bekijken, of het volledig verliezen van het beeld. In de beginperiode van de ziekte zijn vooral vervormingen van rechte lijnen, het zien van donkere plekken, en een vermindering van de beeldkwaliteit veelvoorkomende klachten van patiënten.

 

De leeftijdsgebonden maculadegeneratie is er in twee soorten: de natte en de droge vorm. De "droge vorm" is de meest voorkomende variant en er is aangetoond dat deze genetisch kan overgaan. De "natte vorm" komt minder vaak voor maar resulteert wel in een snellere afname van het gezichtsvermogen.

Bij de natte vorm zijn er vloeistof en/of bloedingen aanwezig in de retina waarin de macula zich bevindt, wat leidt tot snel en ernstig gezichtsverlies. Het is mogelijk dat de droge vorm in de loop van de tijd overgaat naar de natte vorm. Ongeveer 80% van de patiënten met de droge vorm heeft deze variant en dit is de "goede" vorm, omdat deze langzaam voortschrijdt door de weefsel uitdroging. De natte vorm is de term die wordt gebruikt wanneer nieuwe bloedvaten ontstaan. Wanneer de ziekte naar de natte fase overgaat, zullen patiënten duidelijk stijgende klachten van vervorming en kromming van het gezichtsvermogen ervaren. Onderbrekingen in rechte lijnen worden duidelijk merkbaar. Er kunnen klachten van vervorming, kuiltjes en bulten in het gezichtsvermogen optreden. Er kunnen kleine en grote visuele klachten zijn.

Bij de overgang naar de natte vorm kan er een snellere voortgang worden waargenomen. Gelukkig komt dit voor in een klein percentage, ongeveer 20%, van de patiënten. Kan droge maculadegeneratie overgaan in de natte vorm? Het is mogelijk dat de droge vorm van maculadegeneratie na verloop van tijd overgaat in de natte vorm. De natte vorm is de term die wordt gebruikt voor de fase waarin nieuwe bloedvaten zich ontwikkelen. Wanneer de ziekte naar de natte fase overgaat, zullen patiënten merkbaar toenemende klachten van vervormd en krom gezichtsvermogen ervaren. Onderbrekingen in rechte lijnen worden duidelijk merkbaar. Klachten van vervormingen, kuiltjes en bulten kunnen optreden. Er kunnen kleine en grote visuele klachten zijn. Bij de overgang naar de natte fase is er vaak een snellere progressie. Gelukkig komt dit slechts voor in ongeveer 20% van de patiënten.

 

De meest recent toegepaste behandeling voor natte maculadegeneratie is in de afgelopen jaren het toedienen van anti-VEGF (Vasculaire Endothele Groei Factor) injecties in het oog. Deze medicijnen helpen nieuw gevormde bloedvaten te voorkomen die leiden tot bloedingen en ophopingen van vloeistof. Om goede resultaten uit de behandeling te behalen, zijn vroege diagnose, naleving van de behandeling en regelmatige controles essentieel.

De Amsler-kaart bevat een vierkant van ongeveer 10 cm x 10 cm met horizontale en verticale lijnen die onder een rechte hoek op gelijke afstand van elkaar zijn geplaatst. Bij het testen van één oog, wordt het andere oog afgedekt, en de kaart wordt op een leesafstand (30-35 cm) recht voor het open oog gehouden, met aandacht voor het punt in het midden van het papier. Breuken, kromming of soms vagen in de horizontale en verticale lijnen kunnen wijzen op een aandoening in de macula. Patiënten kunnen deze test thuis op regelmatige basis herhalen om te controleren of er vooruitgang is in hun ziekte.

 

Maculadegeneratie kan in beide ogen voorkomen, maar kan ook slechts in één oog aanwezig zijn. Wanneer het slechts in één oog aanwezig is, wordt dit unilateraal genoemd; als beide ogen aangedaan zijn, wordt dit bilateraal genoemd.