Bademcikler, vücudumuzun bağışıklık sistemine ait olan dokulardır ve boğazın her iki yanında bulunurlar. Ancak sık sık enfekte olduklarında hem yaşam kalitesini düşüren hem de kronikleşme riski taşıyan rahatsızlıklara yol açabilirler. Bademcik iltihabı, her yaşta görülebilir. Bazen bademcikler şişer, ağrı yapar ve yutma zorlaşır.
Bademcik İltihabı Nedir?
Bademcik iltihabı, bademciklerin enfeksiyon kapması sonucu oluşan bir durumdur. Tıp dilinde tonsillit olarak adlandırılır.
Sık görülen bakteriyel etken, beta hemolitik streptokok bakterisidir. Bademcikler enfekte olduğunda şişer, kızarır ve yüzeyinde iltihap oluşabilir. Bu durum, kişide bademcik ağrısına, ateşe ve halsizliğe neden olur.
Tekrarlayan bademcik iltihabı zamanla kronikleşebilir ve ağız kokusuna yol açan bademcik taşı oluşumuna da zemin hazırlayabilir. Bademcik taşı, bademciklerin girintili yüzeylerinde biriken kalıntıların sertleşmesiyle meydana gelir.
Bademcik İltihabı Belirtileri Nelerdir?
Bazı vakalarda bademcik iltihabına kulak ağrısı, baş ağrısı, ateş ve genel halsizlik eşlik edebilir. Şikayetler birkaç günden fazla sürüyorsa veya yutma ve nefes alma zorlaşıyorsa, bir doktora gitmelisiniz.
Sık görülen semptomlar şunlardır:
-
Boğazda yanma, batma ve sürekli tahriş hissi gibi rahatsız edici his meydana gelebilir. Bu durum genellikle yutkunmayı zorlaştırabilir ve ağrılı hale getirebilir.
-
Bademciklerin kızarıklığı ve belirgin şekilde şişmesi de bademcik iltihabının tipik belirtileri arasındadır.
-
Ağız kokusu ve kötü tat hissi de bademcik iltihabına eşlik edebilen belirtilerdir. Bu durum sıklıkla tedavi edilene kadar devam edebilir.
-
Vücudun bir enfeksiyona karşı verdiği tepkilerden biri, boynun hassas ve büyümüş lenf bezlerinin varlığıdır. Bu bezler zaman zaman bademcik iltihabının belirtisi olarak hassaslaşabilir.
Bademcik İltihabına Ne İyi Gelir?
Hafif belirtiler ile seyreden bademcik iltihabı vakalarında destekleyici yöntemler rahatlama sağlayabilir. Evde uygulayabileceğiniz destekleyici tedaviler:
-
Tuzlu Su Gargarası: Ilık tuzlu suyla yapılan gargara, boğazdaki ödemi hafifletebilir.
-
Sıvı Tüketimi: Ilık su ve çorba gibi sıvılar boğazı yumuşatabilir.
-
Bal ve Ilık Süt: Balın antimikrobiyal etkisi sayesinde bademcik ağrısına iyi gelebilir.
-
Odanın Nemini Artırın: Nemli hava, boğaz kuruluğunu ve tahrişi azaltır.
-
Dinlenme: Bağışıklık sisteminin enfeksiyonla savaşabilmek için vücut dinlenmeye ihtiyaç duyar.
Bu yöntemler geçici rahatlama sağlayabilir ancak yüksek ateş, şiddetli yutma güçlüğü veya nefes alma sorunları gelişirse vakit kaybetmeden bir uzmana görünmelisiniz.
Bademcik Taşı Oluşumu ve Ağız Kokusunun Nedeni
Bademcikler, üzerinde çok sayıda küçük çukur ve oyuk bulunan dokudur. Bu girintiler, zaman içinde çeşitli kalıntıların birikmesine sebep olabilir. Bademcik taşı ise, tıptaki adıyla tonsillolit, bademciklerin yüzeyinde oluşan sertleşmiş küçük kitlelerdir.
Bademcik taşı, kronik bademcik iltihabı geçiren veya sık bademcik şişmesi yaşayan kişilerde daha sık görülür. Bademciklerin kriptlerinde şu maddeler birikir:
-
Ölü hücreler
-
Bakteriler
-
Gıda parçacıkları
-
Mukus
Birikintiler zamanla kalsiyum ve diğer minerallerin çökmesiyle sertleşir ve beyaz-sarı renkli taşçıklar meydana gelir. Ağız hijyenine yeterince dikkat edilmediğinde bu süreç hızlanabilir.
Ağız Kokusu Neden Olur?
Bademcik taşları bakterilerin üremesi için elverişli bir ortam hazırlar. Bu bakteriler, proteinleri parçalayarak sülfür bileşikleri üretir. Sülfür gazları da kötü kokulu bir nefese yol açar.
Bademcik Taşının Varlığı Nasıl Anlaşılır?
Bademcik taşları çoğu zaman belirti vermezken, büyük boyutlu taşlar:
-
Boğazda takılma ve batma hissi
-
Yutkunurken rahatsızlık
-
Ağızda kötü tat
-
Konuşurken boğazdan hareket eden parçalar hissedilmesi
gibi şikayetler yaratabilir.
Bademcik Taşı Oluşmaması İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Düzenli gargara yapmak, bol su içmek ve günlük ağız bakımına dikkat etmek taş oluşumunu azaltır. Ancak sık tekrar eden bademcik taşı durumlarında veya kronik enfeksiyon varlığında kalıcı çözüm için bademcik ameliyatı gündeme gelebilir.
Sık Sorulan Sorular
Bademcik şişmesine ne iyi gelir?
Ilık tuzlu su gargarası yapmak, boğazdaki ödemi azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir. Aynı zamanda bol sıvı tüketmek, nemli ortamda dinlenmek ve gerektiğinde doktor önerisiyle ilaç kullanılabilir.
Bademcik ağrısına ne iyi gelir?
Bademcik ağrısını hafifletmek için ılık bitki çayları içmek, boğaz pastili kullanmak ve istirahat etmek etkili olabilir. Ağrı birkaç gün içinde geçmezse mutlaka uzman desteği almak gerekir.
Bademcik iltihabı kaç günde geçer?
Viral bademcik iltihapları 5–7 gün içerisinde düzelir. Bakteriyel iltihaplarda ise uygun antibiyotik tedavisiyle belirtiler birkaç gün içinde hafifler ancak ilaç mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Bademcik taşı kendiliğinden düşer mi?
Küçük bademcik taşları zaman zaman kendiliğinden boğaza düşerek atılabilir. Ancak tekrarlayan taş oluşumunda ve ağız kokusu şikayetlerinde bir kulak burun boğaz uzmanına görünmek gerekebilir.