ACİL SERVİS

Acil servislerde sunulan hizmetler, hastanın durumuna göre şekillenir. Başlıca işlemler şunlardır: 

·      Tanı yöntemleri: Gerekli durumlarda kan testleri, röntgen, BT (Bilgisayarlı Tomografi) ve diğer görüntüleme işlemleri gerçekleştirilir. 

Acil servisler, aşağıdaki acil sağlık problemlerine müdahale için kullanılır: 

·      Trafik kazaları ve travmalar

·      Kalp krizi ve kalp ritim bozuklukları

·      Astım krizi, nefes darlığı gibi solunum problemleri

·      Felç (inme) ve ani gelişen nörolojik rahatsızlıklar

·      Zehirlenmeler ve aşırı alkol alımı

·      Yüksek ateş, bilinç kaybı, şiddetli karın ağrısı gibi ciddi belirtiler

Acil servisin etkin işleyişi, deneyimli sağlık çalışanlarının koordineli çalışmasıyla sağlanır. Bu ekipte yer alan profesyoneller şunlardır: 

·      Acil tıp uzmanları: Acil tıp uzmanları, acil serviste görev yapan ve hayati tehlike taşıyan vakalara ilk müdahaleyi gerçekleştiren hekimlerdir. Travma, kalp krizi, solunum yetmezliği, inme gibi ani gelişen sağlık sorunlarında hızlı ve doğru karar verme becerileriyle ön plana çıkarlar. Triyaj sürecinin yönetimi ve diğer sağlık çalışanlarına liderlik etme sorumluluğunu da üstlenirler.

·      Hemşireler: Acil servis hemşireleri, hastaların ilk karşılandığı andan itibaren tedavi sürecinde aktif rol alırlar. Yaşam bulgularının izlenmesi, ilaç uygulamaları, damar yolu açılması, yara bakımı gibi birçok tıbbi işlemi gerçekleştirirler. Hasta yakınlarının bilgilendirilmesi ve kriz anlarında psikolojik destek sağlanması gibi görevleri de vardır.

·      Paramedik ve ATT (Acil Tıp Teknisyenleri): Ambulans hizmetlerinde görev yapan paramedik ve ATT’ler, olay yerinde ilk değerlendirmeyi yapar ve hastaların güvenli bir şekilde acil servise ulaşmasını sağlar. Temel yaşam desteği, CPR, kanama kontrolü, kırık-çıkık stabilizasyonu gibi ilk yardım uygulamalarını gerçekleştirirler. Acil servise nakil sırasında da hastanın vital bulgularını takip ederler.

·      Radyoloji ve laboratuvar teknikerleri: Tanı sürecinin hızla ilerleyebilmesi için görüntüleme ve laboratuvar hizmetleri büyük önem taşır. Radyoloji teknikerleri; röntgen, ultrason, BT (Bilgisayarlı Tomografi) ve MR gibi görüntüleme işlemlerini uygular. Laboratuvar teknikerleri ise kan, idrar gibi numunelerin hızlı ve doğru şekilde analiz edilmesini sağlar. Bu veriler, hekimlerin tanı koymasını ve tedavi planını oluşturmasını kolaylaştırır.

Acil servislerde öncelik sıralaması, triyaj sistemi ile belirlenir. Bu sistemde, hastalar tıbbi durumlarının aciliyetine göre sınıflandırılır. Hayati riski bulunan hastalar hemen müdahale alırken, daha az ciddi durumlarda bekleme süresi olabilir. Triyaj, hayati riski yüksek olan hastaların en kısa sürede tedaviye alınmasını, durumu daha stabil olanların ise belirli bir süre bekletilerek kaynakların verimli kullanılmasını amaçlar. Bu sayede hem hasta güvenliği artırılır hem de sağlık hizmetleri daha etkin şekilde sunulur. 

Acil servislerde zaman, çoğu zaman hayat kurtarıcıdır. Bu nedenle, hangi hastanın önce müdahale alması gerektiğini belirlemek kritik bir süreçtir. Triyaj sistemi, müdahale önceliğini tıbbi gerekliliklere göre düzenleyerek, acil sağlık hizmetlerinin planlı ve sistematik biçimde yürütülmesini sağlar. Özellikle yoğunluk yaşanan saatlerde ya da kitlesel olaylar (trafik kazası, afet vb.) sırasında, bu sistem sağlık çalışanlarının hızlı ve doğru karar almasına yardımcı olur. 

Triyaj süreci genellikle uluslararası kabul görmüş üç ana renk kodu ile uygulanır. Her bir renk, hastanın aciliyet durumunu ifade eder: 

Hayati tehlike içeren ve derhal müdahale gerektiren vakalardır. Kalp krizi, solunum durması, ciddi travma ve iç kanama gibi durumlar bu gruba girer. Bu hastalara öncelikli olarak müdahale edilir.

Ciddi bir sağlık sorunu olan ancak hayati riski bulunmayan hastalar bu kategoridedir. Müdahale için kısa bir süre bekleyebilirler. Yüksek ateş, kusma, orta şiddette karın ağrısı gibi belirtiler bu grupta değerlendirilebilir.

Hayati tehlike taşımayan ve daha çok poliklinik düzeyinde değerlendirilebilecek rahatsızlıkları olan hastalar bu grupta yer alır. Hafif baş ağrısı, boğaz ağrısı, küçük kesiler gibi durumlar bu kategoriye girer. Bekleme süresi en uzun olan gruptur. 

Acil servisler, sağlık sisteminin hayat kurtaran bir bileşenidir. Acil bir durumda, saniyeler içinde yapılan doğru müdahale bir yaşamı kurtarabilir. Bu nedenle acil servislerin işleyişi, ekip yapısı ve sunulan hizmetler hakkında bilgi sahibi olmak, hem bireyler hem de toplum sağlığı açısından büyük önem taşır.