Het Syndroom van Sjögren is een auto-immuunziekte die zich ontwikkelt door chronische ontsteking van de speekselklieren en traanklieren in het lichaam. Het manifesteert zich met klachten als een droge mond en droge ogen. Hoewel het vaker voorkomt bij vrouwen ouder dan 40 jaar, kan het in elke leeftijdsgroep voorkomen en de levenskwaliteit aanzienlijk beïnvloeden.
Wat is het Syndroom van Sjögren?
Het syndroom van Sjögren is een ziekte die de speeksel- en traanklieren aantast en thuishoort in de categorie van auto-immuunziekten. Het begint met op het eerste gezicht onschuldige klachten zoals droge ogen en een droge mond, maar kan de levenskwaliteit ernstig beïnvloeden. Een opvallend kenmerk van het syndroom van Sjögren is dat het, ongeacht welke symptomen op de voorgrond treden, een algemeen effect kan hebben zoals auto-immuunziekten die andere organen of systemen van het lichaam beïnvloeden.
Omdat het syndroom over het algemeen niet voldoende bekend is, kan de diagnose laat worden gesteld en moeten patiënten langdurig omgaan met symptomen die de levenskwaliteit verlagen.
Vormen van het Syndroom van Sjögren
Het Syndroom van Sjögren, of Sicca Syndroom, kan in twee verschillende vormen voorkomen: primair en secundair.
Primair Syndroom van Sjögren komt voor bij individuen zonder andere gezondheidsproblemen. In dit geval kan het lichaam zijn eigen weefsels aanvallen en ontstekingen in de speeksel- en traanklieren veroorzaken.
Secundair Syndroom van Sjögren (Sicca Syndroom) kan zich ontwikkelen in situaties waarbij ziektes zoals Lupus, Polymyositis en Reumatoïde arthritis aanwezig zijn. De aanwezigheid van deze ziekten kan ertoe leiden dat het immuunsysteem van het lichaam zijn eigen weefsels aanvalt, wat leidt tot symptomen van het Syndroom van Sjögren.
Het Syndroom van Sjögren komt zelden voor bij personen onder de 20 jaar, maar kan mensen van alle leeftijden en etnische achtergronden treffen. Meer dan 90% van de patiënten zijn vrouwen. Als een individueel familielid in de voorgeschiedenis het Syndroom van Sjögren heeft, kan het risico op deze ziekte toenemen.
Symptomen van het Syndroom van Sjögren
Het Syndroom van Sjögren (Sicca Syndroom) beïnvloedt elke persoon anders en de symptomen variëren in intensiteit. Veel voorkomende symptomen zijn:
Droge mond
Een vaak voorkomend symptoom van het syndroom van Sjögren is droogheid in de mond. Als er niet genoeg speeksel wordt geproduceerd, kan dit leiden tot tandbederf, tandvleesproblemen en de vorming van schimmelplak.
Droge ogen
De ogen kunnen droog en zanderig aanvoelen en er kan branderigheid en roodheid optreden. Er kan zich tijdens het slapen overtollig oogafscheiding ophopen. De ogen kunnen gevoelig zijn voor zonlicht.
Zwelling van de Speekselklieren
Ons lichaam heeft drie paar grote speekselklieren: onder de tong, voor de oren in de wang en achter in de mond. Deze klieren kunnen soms zwellen en voelbaar worden. De zwelling kan lijken op bof en kan gevoelig worden en koorts veroorzaken.
Schimmelinfectie in de Mond
Het syndroom van Sjögren wordt in verband gebracht met de aanwezigheid van een schimmel genaamd Candida.
Droogte van de Vagina
Het Syndroom van Sjögren kan leiden tot pijn en irritatie in de vagina vanwege droogheid. Deze ziekte kan voor vrouwen een pijnlijke ervaring zijn.
Vermoeidheid
Vermoeidheid is een veel voorkomend symptoom. Dit symptoom kan ontstaan als een direct gevolg van de ziekte, maar ook als gevolg van lichamelijke en emotionele stress die gepaard gaat met een langdurige ziekte.
Oorzaken en Risicofactoren van het Syndroom van Sjögren
Het syndroom van Sjögren is een complexe ziekte en vereist professionele medische beoordeling. Het Syndroom van Sjögren komt voor bij 1 op de 100 mensen in de bevolking en kan oplopen tot 5% in de geriatrische leeftijdsgroep van 65 jaar en ouder. Deze ziekte komt vaak voor na de leeftijd van 40 jaar en komt bij vrouwen 9-10 keer vaker voor dan bij mannen.
De symptomen van de ziekte beginnen na de leeftijd van 40 jaar en kunnen worden verward met bijwerkingen van medicijnen die worden gebruikt voor andere gezondheidsproblemen. Het gebruik van meer medicijnen voor verschillende ziektes, van hoge bloeddruk tot depressie, kan dit probleem ingewikkelder maken.
Droogte of gewrichtspijn die voorkomt bij ouderen, kan worden geïnterpreteerd als een natuurlijk gevolg van veroudering, wat het diagnoseproces kan bemoeilijken. Al deze redenen kunnen de juiste diagnose van de ziekte vertragen.
De Invloed van Droge Mond en Droge Ogen op het Dagelijks Leven
Een droge mond kan niet alleen een gevoel van ongemak veroorzaken, maar ook kauwen en slikken bemoeilijken, wat kan leiden tot verstoring van het voedingspatroon. Aanhoudende droogte in de mond heeft ook een negatieve invloed op de tandgezondheid en kan vaak leiden tot tandbederf.
Droge ogen kunnen ook irritatie, roodheid en uiteindelijk schade aan het hoornvlies veroorzaken op het oogoppervlak. Als de aandoening niet wordt behandeld, kunnen blijvende verminderingen in de kwaliteit van het zicht optreden.
Welke Methoden Worden Gebruikt voor de Diagnose van het Syndroom van Sjögren?
De diagnose van het syndroom van Sjögren begint met het luisteren naar de geschiedenis van de patiënt en een gedetailleerd lichamelijk onderzoek. De belangrijkste methoden die bij de diagnose worden gebruikt zijn:
Patiëntgeschiedenis
De arts zal luisteren naar de klachten om de oorsprong van de ziekte te onderzoeken.
Lichamelijk Onderzoek
Veranderingen in uw ogen, mond of speekselklieren, gezwollen lymfeklieren in uw nek, gevoeligheid in de spieren en ontsteking van de gewrichten worden onderzocht.
Röntgenfoto van de Longen
Om te bepalen of er veranderingen in de longen zijn, wordt een röntgenfoto van de longen genomen.
Bloedtesten
Speciale bloedtesten spelen een belangrijke rol bij de diagnose van het Syndroom van Sjögren. Echter, niet alle patiënten met Sjögren zullen deze symptomen hebben, noch zullen alle mensen met deze symptomen het Syndroom van Sjögren hebben.
Schirmer Test
Het meten van de traanproductie gebeurt door een klein stukje filterpapier op het onderste ooglid te plaatsen.
Slit-Lamp Onderzoek
Dit is een effectieve methode om droge ogen nauwkeurig te detecteren. Tijdens deze test wordt een speciale druppel aangebracht en vervolgens worden de ogen onderzocht met een apparaat genaamd een spleetlamp. De druppel wordt gebruikt om droge of beschadigde gebieden in het oog te identificeren.
Lippenbiopsie
Helpt bij het evalueren van het speekselgehalte en het bepalen van de vochtheid van de mond.
Hoe Wordt het Syndroom van Sjögren Behandeld?
De behandeling van het syndroom van Sjögren vereist een langetermijnplan en er kunnen medicijnen zoals hydroxychloroquine worden gebruikt. Dit medicijn richt zich op het auto-immuunmechanisme en heeft de neiging om schade aan lichaamscellen te veroorzaken, en heeft doorgaans een gunstige werking op spier- en gewrichtspijn.
Om een droge mond tegen te gaan, kunnen medicijnen die de speekselproductie verhogen worden aanbevolen, terwijl voor gevoelige tanden geschikte tandpasta's, mondspoeloplossingen, pastilles en kauwgom ook nuttig kunnen zijn.
Bij droge ogen kunnen kunstmatige traanproducten of gels worden gebruikt, terwijl bij schade aan het hoornvlies een arts meer geavanceerde behandelingen kan aanbevelen.
Het Beheren van het Syndroom van Sjögren in het Dagelijks Leven
Aangezien het syndroom van Sjögren een chronische ziekte is, kunnen voorzorgsmaatregelen die in het dagelijks leven worden genomen de symptomen van droge mond, droge ogen en andere klachten verlichten. Veranderingen in levensstijl, samen met professionele ondersteuning en regelmatige controles, maken ook deel uit van het behandelplan.
-
Tijdens de wintermaanden kan de luchtvochtigheid in de slaapkamer worden behouden om droge mond en ogen te voorkomen door een luchtbevochtiger te gebruiken.
-
Door regelmatig te hydrateren met zoutoplossing sprays kan het ademen worden vergemakkelijkt.
-
Zorg voor voldoende vochtinname gedurende de dag.
-
Na het douchen kan het aanbrengen van een vochtinbrengende crème tegen een droge huid een gewoonte worden.
-
Bij klachten over vaginale droogheid kan men advies van een gynaecoloog inwinnen.
-
Als er zwelling onder de kin of voor het oor wordt opgemerkt, moet men contact opnemen met een arts.
Wanneer medicijnen die hydroxychloroquine bevatten worden gebruikt, kan op zonnige dagen een zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor worden aangebracht. -
Laat elke zes maanden een oogonderzoek uitvoeren om droge ogen en het gezichtsvermogen te controleren.
Aanvullende Aanbevelingen voor Droge Ogen:
-
Om droge ogen te voorkomen, kunnen kunstmatige traanproducten en gels worden gebruikt met goedkeuring van de arts.
-
Mensen die lang achter een scherm werken kunnen regelmatig pauzes nemen om hun ogen te laten rusten.
Veelgestelde Vragen
Waarom veroorzaakt het syndroom van Sjögren droge mond?
Het syndroom van Sjögren kan leiden tot een afname van speekselproductie als gevolg van schade aan de speekselklieren door het immuunsysteem. Dit kan leiden tot een droge mond, slikproblemen, verminderde smaak en meer tandbederf.
Hoe wordt droge ogen behandeld bij het syndroom van Sjögren?
Het gebruik van kunstmatige traanproducten en vochtinbrengende gels zijn veelgebruikte methoden voor de behandeling van droge ogen. Vanwege onvoldoende tranenproductie is regelmatige toepassing en, indien nodig, het gebruik van ontstekingsremmende druppels onder toezicht van een oogarts aan te raden.
Hoe wordt het syndroom van Sjögren gediagnosticeerd?
De diagnose van het syndroom van Sjögren kan worden gesteld door een gedetailleerde evaluatie van de klachten van de patiënt, traantesten, metingen van de speekselstroom en bloedtesten die autoantilichamen aantonen. Indien nodig wordt ook een biopsie van de speekselklieren in de lip gedaan om de diagnose te bevestigen.
Is het mogelijk om volledig te genezen van het syndroom van Sjögren?
Het syndroom van Sjögren is een chronische ziekte en volledige genezing is niet mogelijk. Echter kunnen regelmatige artsenbezoeken, medicamenteuze behandeling en levensstijlvoorschriften symptomen tot op zekere hoogte onder controle houden en de levenskwaliteit behouden.