Çocukların sağlıklı gelişimlerinin takibi ve olası sağlık sorunlarının erken teşhisi için belirli aralıklarla yapılması gereken testler bulunmaktadır. Testler çocuğun yaşına, ailesindeki genetik faktörlere ve mevcut sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Çocuklarda yapılması gereken temel testler arasında kan tahlilleri, idrar analizi, görme ve işitme testleri, kemik yoğunluğu ölçümleri, büyüme izlemi ve aşı takvimi kontrolü yer almaktadır. Yenidoğan döneminde başlayan sağlık taramaları, çocukların ilerleyen yaşlarda karşılaşabileceği sağlık sorunlarını önceden fark etmeye yardımcı olabilir.

Topuk Kanı Taraması

Yenidoğan topuk kanı taraması testi, bebeklerde doğuştan gelebilecek olan hastalıkların erken teşhis edilmesine yardımcı olan bir tarama testidir. Doğumdan sonraki ilk günlerde uygulanan bu test sayesinde, fenilketonüri, hipotiroidi, biyotinidaz eksikliği gibi genetik hastalıkların erken teşhisi mümkündür.

Doğumdan sonraki 48 ile 72 saat arasında test için bebeklerin topuklarına belirlenen ölçülerde bir iğne ile dokunularak birkaç damla kan alınır ve bu kan örnekleri laboratuvara gönderilerek incelenir. 

  • Biyotinidaz Eksikliği: Biyotinidaz eksikliği, genetik bir rahatsızlıktır. Biyotinidaz eksikliği erken teşhis edilmezse saç dökülmesi, işitme kaybı, nörolojik bozukluklar gibi çeşitli komplikasyonlara yol açabilir.

  • Konjenital Hipotiroidi: Tiroid hormonu eksikliği doğumdan itibaren ortaya çıkabilen bir durumdur. Erken teşhis edilip tedavi edilmezse, ileride gelişimde gerilik, zihinsel kapasite eksikliği gibi ciddi sorunlara yol açabilir.

  • Kistik Fibrozis: Dış salgı bezlerini etkileyerek, koyu ve yapışkan bir sıvı salgılanmasına yol açar. Kistik fibrozis, vücuttaki birçok organı etkiler; özellikle akciğerler ve sindirim sistemi. Erken teşhis edildiğinde, hastalığa bağlı komplikasyonlar önlenebilir.

  • Fenilketonüri: Fenilketonüri, vücutta metabolize edilemeyen fenilalanin adlı amino asidin neden olduğu kalıtsal bir hastalıktır. Erken teşhis edilmediği takdirde beyinde ve diğer dokularda biriken fenilalanin zihinsel gerilik gibi çeşitli sağlık sorunlarına sebep olabilir.

Yenidoğan İşitme Testi

Yenidoğan işitme testi, bebeklerin doğumdan sonra işitme duyularının değerlendirilmesi amacıyla yapılan bir tarama testidir. Test, bebeğin işitme yeteneğini erken dönemde belirlemek ve gerekli müdahalelerin zamanında yapılabilmesi açısından önemlidir. Yenidoğan işitme testi genellikle bebeğin doğumundan sonraki ilk günlerde veya haftalarında uygulanır.

Yenidoğan bebeklerde işitme testi için Otomatik Otoakustik Emisyon (OAE) yöntemi tercih edilir. Bu yöntemde, minik ve yumuşak bir kulaklık kullanılarak bebeğin kulağına ses dalgaları gönderilir ve bebeğin bu sese nasıl tepki verdiği ölçülür. Eğer bebek sese uygun bir reaksiyon göstermezse, test tekrarlanabilir veya Alternatif Beyin Yanıtı (ABR) yöntemiyle farklı bir test yapılabilir. Test sonuçlarına göre eğer bebek sese uygun tepki vermiyorsa, aile daha detaylı değerlendirme için uygun birime yönlendirilir.

Göz Muayenesi

Göz sağlığı, çocuğun hem akademik başarısını hem de günlük yaşamını doğrudan etkileyen bir faktördür. İlk göz muayenesinin yenidoğan döneminde yapılması, doğumsal katarakt, glokom veya retinopati gibi hastalıkların erken tanınmasına imkan tanır.

Bebeklerin ikinci göz muayenesi, 6 ile 12 aylıkken gerçekleştirilebilir. Bu aşamada, yenidoğan dönemine ek olarak göz hareketleri incelenmelidir. Aynı zamanda bebekte şaşılık gibi göz hizalanma sorunlarının varlığı da kontrol edilebilir.

Üçüncü göz muayenesi ise çocuk 1 ile 3 yaşına geldiğinde yapılmalı ve önceki kontrollerin yanı sıra göz tembelliği gibi durumlar açısından değerlendirilmelidir.

3 ile 5 yaş arasındaki çocukların bir sonraki göz muayenesi yapılabilir. Bu yaş grubunda, göz hareketleri ve hizalanma problemlerinin yanı sıra miyopi, hipermetropi, astigmatizm gibi kırılma problemleri de değerlendirilmelidir.

Çocuklar 5 yaşından sonra, gözle ilgili herhangi bir sorun olduğunda, göz muayenesi için doktora başvurulmalıdır.

Gelişim Tarama Testi

Çocuklarda gelişim tarama testi, çocukların bilişsel, fiziksel, duygusal ve sosyal gelişimlerinin izlenmesini sağlayan önemli bir araçtır. Test, çocukların yaşlarına uygun olarak belirlenmiş gelişim basamaklarını takip ederek, potansiyel gecikmeleri veya sorunları erken aşamada tespit etmeyi amaçlar.

Gelişim tarama testleri genellikle çocuğun zihinsel yetenekleri, motor becerileri, dil gelişimi, duygusal davranışları ve sosyal etkileşim becerileri gibi alanları değerlendirebilir. Bu testler sayesinde çocuğun güçlü yanları belirlenebilirken, zayıf yönleri de ortaya konularak gerektiğinde destek programlarına yönlendirilmesi sağlanır.

Kan Tahlilleri

Çocuklarda kan tahlilleri, sağlık kontrolü ve teşhis amacıyla sıkça yapılan bir testtir. Kan tahlilleri genellikle çocuğun genel sağlık durumunu değerlendirmek, enfeksiyonları belirlemek, vitamin eksikliklerini tespit etmek, kansızlık gibi durumları ortaya çıkarmak için uygulanır. 

Term doğan bebekler için 9-12. aylarda, prematüre olarak dünyaya gelen bebekler için ise 5-6. aylarda demir eksikliği açısından kan testi yapılabilir. 

Yüksek kan kolesterol riskinin yalnızca yetişkinleri etkilemediği, çocuklarda da görülebileceği unutulmamalıdır. İleride kalp ve damar hastalıkları riskini önlemek adına 9-11 yaşlarında ve ardından 17-21 yaşlarında en az iki kez kolesterol testi yapılabilir.

Sık Sorulan Sorular

Yenidoğan topuk kanı taraması hangi hastalıkları ortaya çıkarır?

Yenidoğan topuk kanı taraması, fenilketonüri, konjenital hipotiroidi, biyotinidaz eksikliği ve kistik fibrozis gibi bazı metabolik ve hormonal hastalıkların erken tanısını sağlayabilir. Bu test sayesinde henüz belirti göstermeyen hastalıklar hızlıca tespit edilerek kalıcı hasar oluşmadan gerekli tedavilere başlanabilir.

Yenidoğan işitme testi ne zaman yapılabilir?

Yenidoğan işitme testi genellikle doğumdan sonraki ilk 48–72 saat içinde uygulanır ve bebek uyurken kısa sürede tamamlanabilir. İşitme kaybının erken tanısı, konuşma ve dil gelişimini destekleyen önemli adımlardan biridir.

Çocuklarda göz muayenesi hangi sıklıkla yapılmalıdır?

İlk göz muayenesi yenidoğan döneminde yapılabilir, ardından altıncı ayda, 1 yaşında ve okul öncesi dönemde kontrol edilmesi önerilir. Bu düzenli kontroller, şaşılık ve göz tembelliği gibi rahatsızlıkların erken tanı ve tedavisini kolaylaştırabilir.

Gelişim tarama testlerinin yapılması zorunlu mudur?

Gelişim tarama testleri, çocukların gelişimini yakından izlemek için önemlidir. Düzenli taramalar, zihinsel, motor ve sosyal alanlardaki gecikmeleri erken dönemde fark etmeyi sağlar ve destekleyici programların planlanmasına yardımcı olabilir.

Oluşturma Tarihi : 21.07.2025
Güncelleme Tarihi : 21.07.2025
İletişim : 4442324
İletişim Formu Covid-19 Bilgilendirme
Bu internet sitesi veri politikalarına uygun çerezler kullanır. Bu internet sitesine bakmaya devam etmeniz, çerez kullanımımızı kabul ettiğiniz anlamına gelir.