Taşikardi Tanı ve Tedavisi

Sık Sorulan Sorular

Taşikardi Nedir?

Taşikardi nedir? sorusu, kalp sağlığını ilgilendiren önemli bir kavramın açıklamasıdır. Taşikardi, kalbin normalden daha hızlı atması anlamına gelir. Yetişkin bir bireyde normal kalp atım hızı dakikada 60–100 arasında olmalıdır. Bu aralığın üzerine çıkan kalp hızına taşikardi denir.

Taşikardi, kalbin üst odacıklarından (atriyum) veya alt odacıklarından (ventrikül) kaynaklanabilir. Bazı taşikardi türleri geçici ve zararsız olabilirken, bazıları ciddi ritim bozukluklarına ve kalp yetmezliğine yol açabilir.

Bu bozukluğun altında yatan nedenler arasında yüksek tansiyon, tiroit hastalıkları, anemi, aşırı kafein tüketimi, stres ve bazı ilaçlar bulunabilir. Aynı zamanda kalp yapısında doğuştan gelen bir anormallik de taşikardiye zemin hazırlayabilir. Kalp atışının düzenli şekilde çalışmaması, uzun vadede kalbin pompalama gücünü zayıflatabilir ve organlara yeterli oksijen gitmesini engelleyebilir. Bu da başta beyin ve böbrekler olmak üzere pek çok sistemi etkileyebilir.

Taşikardi Belirtileri Nelerdir?

Taşikardi genellikle şu belirtilerle kendini gösterir:

• Kalp çarpıntısı hissi (boğazda ya da göğüste zonklama),
• Nefes darlığı,
• Baş dönmesi ya da bayılma hissi,
• Göğüs ağrısı veya baskı hissi,
• Halsizlik, yorgunluk,
• Anksiyete ya da panik hali.

Bu belirtiler her zaman taşikardiye işaret etmeyebilir. Ancak tekrarlayan çarpıntı ve göğüs ağrısı gibi şikâyetlerde EKG (elektrokardiyografi) ile kalp ritminin değerlendirilmesi önerilir.

Taşikardi belirtileri, yaş ve cinsiyete göre farklılık gösterebilir. Kadınlarda bazen daha silik semptomlarla seyredebilirken, erkeklerde daha belirgin çarpıntı ve göğüs ağrısı gözlenebilir. Ayrıca bazı bireylerde taşikardi atakları yalnızca stresli dönemlerde tetiklenebilir. Bu nedenle ayrıntılı hasta öyküsü alınması ve tetikleyici faktörlerin belirlenmesi tanıda önemlidir. Belirtiler sıklaştığında veya kişinin yaşam kalitesini etkilediğinde ileri tetkikler ve kalp monitörizasyonu yapılması gerekebilir.

Ventriküler Taşikardi Nedir?

Ventriküler taşikardi, kalbin alt odacıkları olan ventriküllerden kaynaklanan ciddi bir ritim bozukluğudur. Genellikle kalp krizi geçirmiş ya da yapısal kalp hastalığı olan bireylerde görülür.

Bu tür taşikardi çok hızlı ve düzensiz atımlarla seyreder, kalbin pompalama gücünü azaltabilir. Belirtileri ani başlayabilir ve şunları içerebilir:

• Bayılma ya da ani bilinç kaybı,
• Göğüs ağrısı,
• Nabız alınamaması (ventriküler fibrilasyona dönüşürse),
• Ani kalp durması.

Ventriküler taşikardi, acil müdahale gerektiren hayatı tehdit eden bir durumdur. Tedavide elektrik şok (defibrilasyon), antiaritmik ilaçlar veya ICD (implant edilebilir kardiyoverter defibrilatör) kullanılır.

Bu ritim bozukluğu, özellikle kalp kası hasarı olan kişilerde ani ölüm riskini artırır. Kalp kasında skar dokusu oluşmuş bireylerde elektriksel iletim sistemi bozulduğu için ventriküler taşikardiye daha sık rastlanır. Bu nedenle kalp krizi geçirmiş bireylerde uzun vadeli izlem çok önemlidir. Gerekli durumlarda elektrofizyolojik çalışma ile ritim bozukluğunun kaynağı tespit edilerek ablasyon işlemi planlanabilir. Ayrıca kalp fonksiyonlarının değerlendirilmesi için ekokardiyografi ve anjiyografi gibi ileri tetkikler yapılabilir.

Supraventriküler Taşikardi Nedir?

Supraventriküler taşikardi (SVT), kalbin üst bölümlerinden (atriyumdan) kaynaklanan ve genellikle ani başlayan çarpıntı ataklarıyla karakterize edilen bir ritim bozukluğudur. SVT, çoğu zaman iyi huyludur ancak rahatsız edici olabilir.

SVT belirtileri şunlardır:

• Ani başlayan ve dakikalarca süren çarpıntı,
• Kalpte vurma hissi,
• Hafif baş dönmesi ya da halsizlik,
• Bazen göğüste baskı hissi.

Ataklar kendiliğinden sonlanabilir. Sık tekrarlıyorsa elektrofizyolojik çalışmalar ve ablasyon tedavisi planlanabilir.

SVT atakları sırasında hastaların vagal manevra adı verilen bazı tekniklerle kalp hızını yavaşlatması mümkündür. Bunlar arasında öksürmek, yüzü soğuk suyla yıkamak ya da nefes tutup ıkınmak gibi manevralar yer alır. Eğer bu yöntemler işe yaramazsa acil serviste ilaç tedavisi ya da elektriksel kardiyoversiyon uygulanabilir. SVT, yaşamı tehdit etmez ancak tedavi edilmezse kişide anksiyete gelişimine, iş gücü kaybına ve yaşam kalitesinde düşüşe yol açabilir.

Postural Taşikardi Nedir?

Postural taşikardi sendromu (POTS), ayağa kalkınca kalp atım hızında aşırı artış yaşanması ile karakterize bir rahatsızlıktır. Bu durum, genç kadınlarda daha sık görülür ve genellikle kronik bir sorundur.

Postural taşikardi belirtileri şunlardır:

• Ayağa kalktıktan sonra çarpıntı,
• Baş dönmesi, sersemlik hissi,
• Yorgunluk, bulanık görme,
• Nefes darlığı veya bayılma eğilimi.

Tanı için yatma-kalkma pozisyonlarıyla EKG takibi yapılır. Tedavide yaşam tarzı değişiklikleri (tuz alımının artırılması, bol sıvı tüketimi) ve bazı durumlarda ilaç desteği gerekebilir.

POTS hastalarında sinir sistemi ile damarlar arasındaki iletişim bozulmuştur. Bu durum kan basıncının düşmesine ve beyne yeterli kan gitmemesine yol açar. Uzun süre ayakta kalmak, sıcak ortamlar, yetersiz sıvı alımı semptomları artırabilir. Bu nedenle hastaların bol su içmesi, kompresyon çorabı kullanması ve yavaş pozisyon değiştirmesi önerilir. Ayrıca uyku düzeninin sağlanması ve stres yönetimi de önemlidir. Hafif egzersizler ve esneme hareketleri hastalığın kontrolünde yardımcı olabilir.

Taşikardi Nasıl Geçer?

Taşikardi nasıl geçer? sorusu, hastalığın türüne ve şiddetine göre farklı cevaplar içerebilir.

Genel olarak:

• Stres yönetimi,
• Kafein ve alkol tüketimini azaltmak,
• Yeterli uyku almak,
• Sigara kullanmamak,
• Düzenli egzersiz yapmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri faydalıdır.

Tıbbi açıdan ise:

• Hafif vakalarda ilaç tedavisi (beta blokerler),
• SVT için vagal manevralar,
• Daha ciddi vakalarda elektrofizyolojik ablasyon,
• Ventriküler taşikardi için ICD uygulaması önerilir.

EKG ile kalp ritmi takibi, doğru tanı ve tedavi planlamasında kritik öneme sahiptir.

Ek olarak taşikardiye sebep olabilecek altta yatan faktörlerin de değerlendirilmesi gerekir. Tiroit hastalıkları, kansızlık, elektrolit dengesizlikleri ya da ilaç yan etkileri taşikardiye neden olabilir. Bu nedenle detaylı kan tahlilleri ve klinik öykü almak tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır. Gerekli durumlarda Holter cihazı ile 24 saat boyunca kalp ritmi izlenebilir.

Taşikardi Ne Zaman Tehlikelidir?

Her çarpıntı taşikardi anlamına gelmez, her taşikardi de tehlikeli değildir. Ancak aşağıdaki durumlar söz konusuysa acil tıbbi müdahale gerekebilir:

• Bilinç kaybı veya bayılma,
• Nefes darlığı ve göğüs ağrısı,
• Ailede ani kalp ölümü öyküsü,
• Sürekli tekrar eden çarpıntılar,
• Ventriküler taşikardi tanısı.

Bu belirtiler, taşikardinin kalıcı kalp ritim bozukluklarına ya da ani kalp durmasına yol açabileceğinin göstergesi olabilir.

Acil durumlarda hastaya müdahale edilmezse kalp ritmi tamamen bozulabilir. Bu nedenle şikayet başladığında 112 aranmalı ve hasta en yakın acil servise ulaştırılmalıdır. Hastalığın hafif formu olan taşikardiler bile ihmal edildiğinde zamanla ilerleyebilir. Bu nedenle düzenli kardiyoloji takibi, sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve erken müdahale oldukça önemlidir.