Anorexia is een geestelijke stoornis die zich kenmerkt door moeilijkheden om eetgewoonten onder controle te houden, wat resulteert in extreem gewichtsverlies. Hoewel deze aandoening voornamelijk jonge vrouwen treft, kan het ook bij mannen en individuen in verschillende leeftijdscategorieën voorkomen. Het diagnose- en behandeltraject wordt uitgevoerd door een multidisciplinair team van psychiaters, voedingsdeskundigen en andere gezondheidsprofessionals. Behandeling kan bestaan uit gepersonaliseerde therapie, voedingsadvies en indien nodig medicatie.
Wat is Anorexia Nervosa?
Anorexia is een ernstige psychiatrische stoornis die leidt tot het beperken van eetgewoonten en extreme vermagering door de focus op gewichtscontrole en lichaamsbeeld.
Het is gerelateerd aan psychologische factoren zoals een laag zelfbeeld, perfectionisme en verlies van controle. Personen ervaren angst, schuldgevoelens en schaamte met betrekking tot eten en raken voortdurend verstrikt in pogingen om gewicht te verliezen. Zonder behandeling kan deze aandoening leiden tot ernstige fysieke gezondheidsproblemen.
Bij wie komt Anorexia voor?
Anorexia nervosa komt meestal voor in de adolescentie en jongvolwassenheid. Hoewel deze aandoening vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen, zijn er recente observaties van toenemende gevallen bij mannen.
Een perfectionistische persoonlijkheid, laag zelfvertrouwen, trauma’s, sociale druk en het in de media geïdealiseerde slanke lichaamsbeeld kunnen een rol spelen in de ontwikkeling van deze aandoening. Personen werkzaam in uiterlijkgerichte beroepen zoals dansers, modellen en atleten lopen een hoger risico.
Wat zijn de symptomen van Anorexia?
Symptomen van anorexia kunnen zich op verschillende manieren manifesteren, de meest voorkomende zijn:
- Extreem gewichtsverlies
De persoon begint extreem gewicht te verliezen door onder het normale lichaamsgewicht te vallen.
- Eetvermijding
De persoon beperkt maaltijden of weigert deze volledig om gewichtstoename te voorkomen.
- Verstoord lichaamsbeeld
De persoon ontwikkelt obsessieve gedachten over zijn/haar lichaam dat zwaarder lijkt dan het eigenlijk is.
- Verslaving aan lichaamsbeweging
De persoon kan zich overmatig toeleggen op lichaamsbeweging om calorieën te verbranden.
- Veranderingen in eetgedrag
De persoon kan specifieke rituelen ontwikkelen tijdens het eten om gewichtstoename te vermijden.
- Sociale isolatie
De persoon vermijdt sociale activiteiten om situaties gerelateerd aan eten te vermijden.
Door extreem gewichtsverlies en voedingsgebrek voelt de persoon zich constant lusteloos en moe.
Door het gebrek aan essentiële voedingsstoffen kan de persoon last krijgen van haaruitval en huidproblemen.
- Maagproblemen
Langdurige honger kan leiden tot maagproblemen.
Bij vrouwen kan extreem gewichtsverlies leiden tot verstoringen in de normale menstruatiecyclus.
Hoe wordt anorexia gediagnosticeerd?
De diagnose anorexia kan worden gesteld na een reeks uitgebreide beoordelingen. Eerst voeren doktoren een lichamelijk onderzoek uit en evalueren zij het gewicht van de patiënt in verhouding tot het normale gewichtbereik. Daarnaast stellen zij vragen over de eetgewoonten, sportgewoonten en lichaamsperceptie van de patiënt.
Tijdens het diagnoseproces evalueren psychiaters gedragsmatige, lichamelijke en emotionele symptomen volgens de DSM-5 criteria. Ook medische tests zoals endocrinologische en voedingsparameters, bloedwaarden, en het opsporen van hartritmestoornissen helpen bij de diagnose. Informatie van familieleden is ook belangrijk tijdens het diagnoseproces.
Hoe verloopt het behandeltraject van anorexia?
De behandeling van anorexia beperkt zich niet alleen tot gewichtsherstel. Ook de onderliggende psychologische oorzaken moeten worden aangepakt. De behandeling wordt benaderd vanuit een multidisciplinaire aanpak:
-
Psychotherapie
Psychotherapie, met name cognitieve gedragstherapie (CGT), speelt een belangrijke rol in dit proces. CGT helpt het individu om verstoorde denkpatronen te herkennen en te vervangen door gezonde denkpatronen.
-
Voedingsondersteuning
Voedingsondersteuning wordt ingepland in de vorm van een gezond en uitgebalanceerd voedingsprogramma onder supervisie van een diëtist. Het programma richt zich op zowel gewichtsherstel als het verkrijgen van regelmatige en gezonde eetgewoonten.
-
Medische monitoring
In noodzakelijke gevallen worden elektrolytenbalans, hartgezondheid en hormonale niveaus regelmatig gecontroleerd en wordt de nodige interventie gepleegd.
-
Medicatie
Medicatie wordt gepland in de aanwezigheid van bijkomende stoornissen zoals angst of depressie. In dat geval worden psychiatrische medicijnen voorgeschreven door psychiaters.
-
Gezinstherapie
De actieve betrokkenheid van het gezin in dit proces helpt bij de ondersteuning van de patiënt en zorgt ervoor dat gezinsleden geïnformeerd zijn over de ziekte.
Wat is het verschil tussen Anorexia en Boulimia?
Anorexia en boulimia zijn psychologische stoornissen die bekendstaan als eetstoornissen. De verschillen tussen deze aandoeningen liggen in de symptomen, behandelingsbenaderingen en lichaamsperceptie van de betreffende persoon.
Anorexia houdt in dat een persoon zichzelf onderwerp aan extreme diëten of vasten terwijl hij/zij denkt te zwaar te zijn, maar eigenlijk extreem mager is. In deze situatie is de persoon voortdurend bang om aan te komen en daarom wordt de voedselinname beperkt of volledig stopgezet.
Boulimia daarentegen omvat gedragingen om oncontroleerbare eetbuien te compenseren door middel van braken, vasten, overmatige lichaamsbeweging of het gebruik van laxeermiddelen. Boulimische personen kunnen normaal of juist overgewicht hebben. Ze kunnen onder zowel fysieke als emotionele druk staan, vaak geassocieerd met depressie of angst.
In beide gevallen is professionele hulp noodzakelijk. Met de juiste behandeling en steun is het mogelijk om deze stoornissen te overwinnen.
Veelgestelde Vragen
Kunnen anorexiapatiënten volledig herstellen?
Met de juiste en tijdige interventie is het mogelijk om anorexia te behandelen. Echter, langdurige monitoring en terapie zijn belangrijk om de psychologische effecten niet blijvend te maken.
Ziet een anorexiapatiënt zichzelf als ziek?
Nee, een individu is zich meestal niet bewust van zijn/haar aandoening of ziet gewichtsverlies als een succes. Deze situatie kan de weerstand tegen behandeling verhogen.
Worden medicijnen gebruikt bij de behandeling van anorexia?
Hoewel er geen medicijn specifiek goedgekeurd is voor anorexia, kan onder toezicht van een arts medicatie worden toegepast voor geassocieerde aandoeningen zoals depressie en angst.
Welke rol spelen families bij anorexia?
Familieondersteuning is zeer belangrijk in zowel de diagnostische als de behandelperiode. Begripvolle, ondersteunende en geïnformeerde families hebben aanzienlijk invloed op het succes van de behandeling.