Burun tıxanıqlığı, burun içindəki sümük və qığırdaq strukturlarının doğuşdan və ya sonradan yaranan əyriliyi və ya deviasiyası səbəbindən meydana gəlir. Burun tıxanıqlığı hava keçişini çətinləşdirərək tənəffüs problemlərinə yol aça bilər. Deviasiya isə burun septumu adlanan bölmənin əyri olmasıdır. Cərrahi müdaxilənin zəruriliyi, şəxsin yaşadığı şikayətlərə və burun içi anatomik quruluşuna bağlı olaraq dəyişə bilər.
Burun Tıxanıqlığı Nədir və Niyə Baş Verir?
Burun tıxanıqlığı, burun boşluğundakı hava axınının məhdudlaşmasını ifadə edir. Bu vəziyyət müxtəlif səbəblərdən qaynaqlanar və şəxsin gündəlik həyatını mənfi təsir edə bilər.
Allergiyalar burun tıxanıqlığının geniş yayılmış səbəblərindən biridir. Polen, toz gənələri və ya ev heyvanlarının tükləri kimi allergenlərə məruz qalan şəxslərdə burun içindəki mukoza qişası şişə bilər və beləliklə də hava axınını maneə törədərək tıxanıqlığa yol aça bilər.
Viral infeksiyalar da burun tıxanıqlığına səbəb ola bilər. Soyuqlama kimi geniş yayılmış viral infeksiyalar, burun boşluğunda mukoza iltihabına səbəb olaraq burun tıxanmasına səbəb olur. Bu halda, şəxs burun axıntısı, asqırma və öskürək kimi simptomlarla qarşılaşa bilər.
Bakterial infeksiyalar burun tıxanıqlığının altında yatan başqa bir səbəbdir. Sinüzit kimi bakterial infeksiyalar, sinus boşluqlarında iltihaba səbəb olaraq burun tıxanıqlığına və şiddətli ağrıya səbəb ola bilər.
Anatomik strukturdakı bozukluqlar da burun tıxanıqlığına səbəb ola bilər. Burun septumu dediyimiz, burnu iki yerə bölen sümük və qığırdaq layının əyri və ya sıxılmış bir quruluşa malik olması halında hava axını maneə törədilə bilər və burun tıxanıqlığı yaranar.
Septum Devasiyası: Burun Əyriliyinin Səbəbləri və Əlamətləri
Septum deviasiyası, burun boşluğunda olan qığırdaq və sümük divarının əyri və ya sıxılmış olmasını ifadə edir. Deviasiya, burun əyriliyi olaraq da tanınır.
Doğuşdan gələn genetik faktorlar və ya sonradan yaşanan travmalar kimi səbəblərə bağlı olaraq septum deviasiyası rast gəlinə bilər. Burun içindəki bu struktur bozukluğu, şəxsin nəfəs almasını çətinləşdirir və bununla birlikdə burun tıxanıqlığına səbəb ola bilər.
Burun Tıxanıqlığının Gündəlik Həyata Təsirləri
Burun tıxanıqlığı, gündəlik həyatı mənfi təsir edə bilər. Bu vəziyyət sadəcə tənəffüsü çətinləşdirmək üçün deyil, eyni zamanda yuxu keyfiyyətində də enməyə səbəb ola bilər. Burun tıxanıqlığı yaşayan şəxslərdə xoruldama və yuxu apnesi kimi problemlər geniş yayılmışdır. Bu vəziyyət isə şəxsin gece boyunca istirahət etməsini maneə törədərək gündüz ərzində daha yorğun hiss etməsinə səbəb ola bilər.
Burun tıxanıqlığı qoxu hissində azalmasına səbəb ola bilər. Pis qoxu algısı və yediylərin dadını hiss etməmək kimi hallar gündəlik fəaliyyətləri mənfi təsir edər.
Bütün bunların yanısıra, sürekli təkrarlanan sinus infeksiyaları da burun tıxanıqlığının geniş yayılmış nəticələrindən biridir. Sinuslarda yaranan iltihaplanmalar həm fiziki rahatsızlıq yaradar, həm də ümumi sağlamlıq durumuna mənfi təsir buraxar. Baş ağrısı, üz ağrısı və halsızlıq kimi əlamətlərlə özünü göstərən sinüzit, şəxsin həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə azalda bilər.
Septum Deviasiyası Diaqnozu Necə Qoyulur?
Septum deviasiyası diaqnozu qoymaq üçün bir KBB mütəxəssisi tərəfindən fiziki müayinə aparılır. Müayinə əsnasında burnun içindəki septumun əyriliyi və mümkün simptomlar araşdırılır. Daha sonra endoskopik qiymətləndirmə edilə bilər, bu sayədə septumun durumu daha detallı şəkildə görüntülənmiş olacaq.
Zəruri hallarda komputer tomoqrafiya (KT) və ya maqnit rezonans görüntüləmə (MRG) kimi görüntüləmə metodları da istifadə edilə bilər. Bütün bu metodlar, septum deviasiyasının yaratdığı problemlərin və təsirlərin daha detallı araşdırılmasına yardımcı olar.
Burun Tıxanıqlığı və Deviasiya Müalicə Metodları
Burun tıxanıqlığı və deviasiya müalicəsində istifadə olunan metodlar sırasında dərman müalicələri və cərrahi müdaxilə mövcuddur. Dərman müalicəsi, dekonjestanlar və antihistaminlər kimi dərmanların istifadəsini əhatə edir. Dekonjestanlar, burun tıxanıqlığını yüngülləşdirmək üçün burun mukozasında şişkini azaldaraq təsir edir. Antihistaminlər isə allergik reaksiyalardan qaynaqlanan burun tıxanıqlığını aradan qaldırmaq məqsədilə istifadə edilir.
Cərrahi müdaxilə tələb edən hallarda septoplastika əməliyyatı seçilə bilər. Septoplastika əməliyyatı, burun içindəki septum adı verilən sümük və qığırdaq strukturasının düzəldilməsini əhatə edir. Septumun düzəldilməsi ilə birlikdə, burundakı tıxanıqlıq və nəfəs alma çətinliyi problemləri mühüm dərəcədə azaldıla bilər. Əməliyyatdan sonra şəxslərin daha yaxşı nəfəs alması müşahidə edilir.
Şəxsin sağlamlıq durumuna bağlı olaraq mütəxəssis həkim tərəfindən ediləcək olan qiymətləndirmə nəticəsində hansı müalicə seçeneğinin daha uyğun olduğuna qərar verilməsi əhəmiyyətlidir.
Tez-tez Verilən Suallar
Septum deviasiyası öz-özünə düzəlirmi?
Xeyr, septum deviasiyası öz-özünə düzəlməz. Septum deviasiyası struktur bir bozukluq olduğu üçün qalıcıdır və yalnız cərrahi müdaxilə ilə düzəldilə bilər.
Burun tıxanıqlığı hər zaman deviasiyadanmı qaynaqlanır?
Xeyr, burun tıxanıqlığı yalnız deviasiya səbəbindən yaranmaz. Allergiya, sinusit, nazal polipler, infeksiyalar və ətraf mühit faktorları kimi bir çox səbəb burun tıxanıqlığına səbəb ola bilər.
Septoplastika əməliyyatı nə qədər çəkir və xəstəxanada qalmaq zəruridirmi?
Septoplastika əməliyyatı 30-60 dəqiqə arasında çəkir. Cəmi xəstə həmin gün evə buraxılır, bəzi hallarda xəstəxanada qalmaq tələb oluna bilər.
Əməliyyatdan sonra burun tıxanıqlığı tamamilə keçir mi?
Əməliyyatdan sonra nəfəs alma böyük dərəcədə yüngülləşir. İyileşmə prosesində yüngül şişginlik və kabuklanma ola biləcəyi üçün müvəqqəti tıxanıqlıq hissi yaşanabilir.