Göz altı şişməsi yuxusuzluq, stres və yorğunluqdan qaynaqlanan yayılmış bir vəziyyətdir. Ancaq bəzən bu vəziyyət, gözlardəki iltihablanma və ya allergik reaksiyalar kimi daha ciddi sağlamlıq problemlərinin göstəricisi də ola bilər. Bu səbəbdən, xüsusilə digər simptomlarla birlikdə meydana çıxan davamlı göz altı şişliklərinə laqeyd yanaşılmamalıdır. Xroniki bir xəstəliyin mövcudluğunu da göstərə bilər.
Göz Altı Şişməsi Nədən Olar?
Göz altı şişməsi; göz ətrafındakı toxumalarda maye yığılması, infeksiya və dövran pozğunluqları kimi müxtəlif səbəblərlə görüla bilər. Yaygın səbəblərdən bəziləri bunlardır:
-
Yorğunluq: Göz altındakı maye yığılmasına səbəb olaraq şişkinliyə səbəb ola bilər.
-
Allergiyalar: Polen, ev akarları, heyvan tüyləri kimi allergenlərə bağlı reaksiyalarda göz altı ödemu nəticəsində şişkinlik meydana gələr.
-
Sinüzit: Göz altına yaxın bölgədəki sinüzlərin iltihablanması, təzyiq və şişliyə səbəb ola bilər.
-
Duza Qidalanma və Su İstehlakının Azlığı: Duzlu qidaların hədsiz istehlakı bədəndə su tutmasını artıraraq ödemin yaranmasına səbəb ola bilər.
-
Göz İnfeksiyaları: Arpacık ya da konjonktivit kimi hallar, şişliyə müşayiət olunan ağrı, qızarıqlıq və çapaklanma ilə özünü göstərə bilər.
-
Böyrək Rahatsızlıqları: Səhərlər daha qabarıq olan göz ətrafı ödemləri, böyrək mənşəli ödemlərin göstəricisi ola bilər.
Ani Göz Altı Şişməsi Nədən Olar?
Ani göz altı şişməsi bir sıra amillərdən qaynaqlana bilər. Bunlar arasında hədsiz duz istehlakı, allergik reaksiyalar, yuxu çatışmazlığı, dehidrasiya və bəzi sağlamlıq problemləri var.
Həddindən artıq duz istehlakı bədənin su tutmasına səbəb ola bilər və göz ətrafında şişməyə yol aça bilər. Allergik reaksiyalar isə bədəndə histamin səviyyələrinin yüksəlməsinə və buna bağlı olaraq toxumalarda mayenin yığılmasına səbəb olur.
Yuxu çatışmazlığı və dehidrasiya müvəqqəti göz altı şişliklərinə səbəb olur. Yuxusuzluq, qan damarlarının genişlənməsinə və göz ətrafındakı dərinin daha qara görünməsinə səbəb olurken; dehidrasiya isə maye çatışmazlığından qaynaqlanan yüngül bir şişməyə yol aça bilər.
Sağlamlıq problemləri və ya dərmanların yan təsirləri də ani göz altı şişmələrə yol aça bilər. Məsələn, böyrək xəstəliyi və ya tiroid problemləri kimi hallar bədəndə mayenin dağılmasında düzensizliklərə səbəb ola bilər, bu da göz altı bölgələrində şişməyə yol aça bilər. Eyni şəkildə, bəzi dərmanlar bədəndəki maye balansına təsir edərək göz altında şişliyə səbəb ola bilər.
Əgər göz altındakı şişlik sürətlə inkişaf edir və digər simptomlarla birlikdə görülürsə, tibbi yardım almanız gərək bilər.
Tək Göz Altı Şişməsi Nədən Olar?
Tək göz altı şişməsi allergik reaksiyalar, göz infeksiyaları və ya üz travmalarından qaynaqlanır. Eyni zamanda yuxusuzluq, həddindən artıq duz istehlakı və spirt kimi amillər də tək göz altında şişliyə səbəb ola bilər.
Gözyaşı kanalındakı bir tıxanma da tək göz altında şişliyə yol aça bilər. Bu hal ağlama, burun axıntısı və soyuqdəymə kimi hallarla ortaya çıxar.
Səhərlər tək göz altında şişlik hiss olunarsa, bu yuxu mövqeyinizdən qaynaqlana bilər. Üzünüzü yastığa sıxaraq yatdığınızda, təzyiq bir gözün ətrafındakı mayenin digər tərəfə doğru hərəkət etməsinə səbəb ola bilər.
Tək göz altında daimi və ya şiddətli şişlik yaşayırsınızsa, bunun arxasında ciddi bir sağlamlıq problemi olduğunu da qiymətləndirməlisiniz. Böyrək xəstəliyi və ya hipertiroidizm kimi hallar tək tərəfli göz altı şişlik ilə əlaqələndirilmişdir. Bu səbəbdən, belə bir simptomla qarşılaşdığınızda professional tibbi yardım almanız əhəmiyyətlidir.
Körpələrdə Göz Altı Şişməsi
Körpələrin həssas dərisi və incə qan damarları, göz altı bölgəsində yüngül şişliklərə səbəb ola bilər. Lakin bu cür şişliklər ümumiyyətlə müvəqqətidir və xüsusi bir müalicə tələb etmir. Şişlik daimi hala gəlirsə və ya körpənizin görmə qabiliyyətini təsir etməyə başlarsa, bir sağlamlıq mütəxəssisinə müraciət etməlisiniz.
Göz infeksiyaları da körpələrdə göz altı şişliyə səbəb ola bilər. Əgər körpənizin gözləri qırmızı və yaşlıdırsa, bu bir infeksiyanın göstəricisi ola bilər.
Allergiyalar da körpələrdə göz altı şişliyə səbəb ola bilər. Polen, ev akarları və ev heyvanı tükləri kimi allergen maddələr körpənizin göz ətrafında şişliyə səbəb ola bilər. Əgər allergik reaksiyalar varsa, allergiyanın qaynağını müəyyən edib aradan qaldırmaq lazımdır.
Körpənizin həddindən artıq ağlaması da göz altı şişliyə səbəb ola bilər. Həddindən artıq ağlama qan damarlarının genişlənməsinə və dolayısıyla göz ətrafında yüngül bir şişliyə yol aça bilər.
Körpələrdə göz altı şişməsi ümumiyyətlə narahatlığına səbəb olan bir vəziyyət deyil, lakin simptomun səbəb olduğu vəziyyəti anlamaq əhəmiyyətlidir. Əgər körpənizin göz altında daimi bir şişliyi varsa və ya digər narahatlıq əlamətləri görünürsə, bir sağlamlıq mütəxəssisinə müraciət etməyiniz tövsiyə edilir.
Uşaqlarda Göz Altı Şişməsi
Uşaqlarda tez-tez gözlənilən şişliklər, müxtəlif allergik reaksiyalar və ya infeksiya xəstəliklərinin nəticəsində meydana gələ bilər.
Ən başlıcası, Mövsümi allergiyalar (allergik rinit) ota bilər. Bahar aylarında polenlərin artmasıyla birlikdə meydana çıxan bu cür bir halda, uşağınızın burnundan daimi axıntı gəlməsi və gözlərini qaşıma ehtiyacı olması mümkün ola bilər.
Göz ovuşdurma vərdişi də göz altındakı şişliyə səbəb ola bilər. Uşaqların şüursuzca və ya stres altında gözlərini ovuşdurması, bölgədəki həssas kapilyarların qıcıqlanmasına və dolayısıyla şişliyin meydana gəlməsinə səbəb olar.
Viruslar və ya bakteriyalar səbəbiylə inkişaf edən infeksiyalar, gözdə qızarıqlıq və şişliyə səbəb ola bilər. Bu cür hallarda valideynlərin diqqət etməsi lazım olan simptomlar arasında yüksək atəş və ümumi halsızlıq da var.
Uşaqlarda görülen göz ətrafındaki şişliklərin ən yaygın sebeblerinden biri də Travmalardır. İdman fəaliyyətləri sırasında və ya enerjik oyunlar oynarken aldıqları darbeler, göz çevresinde ödem ve şişlik sorununa neden olabilir. Bu tür hallarda, şişlik uzun sürəli hale gelirse veya ağrılı olursa mutlaka bir sağlık professionelinden yardım alması gereklidir.
Göz Altı Şişməsinə Hangi Müalicələr Tətbiq Edilir?
Müalicə üsulları, şişliyin səbəbinə görə müəyyən edilmişdir.
-
Allergiyaya Bağlı Şişlikdə
Antihistaminik adlanan dərmanlar istifadə olunur. Antihistaminiklər, allergiya simptomlarını azalatmaq üçün bədənin histamin reaksiyasını maneələr. Eyni zamanda narahatlıq və qaşıntını aradan qaldırmaq üçün xüsusi göz damcıları da reçeptlə təyin edilə bilər.
-
İnfeksiya Hallarında
Göz infeksiyaları bakterial və ya viral ola bilər və çox zaman antibiotik damcılarla müalicə edilir. Daha ciddi infeksiyalar isə sistemli dərman müalicəsi tələb edə bilər.
-
Gözyaşı Kanalı Tıxanmasında
Bu cür tıxanmada, kanalın açılmasını təşviş etmək məqsədi ilə masaj texnikaları təklif edilir. İsti kompres tətbiqi də şişkinliyi və narahatlığı azaldmağa kömək edə bilər. İleri durumlar üçünse sonda tətbiqi gerəkə bilər.
-
Travma Sonrası
Göz zədəsi və ya travma sonrası, şişliyi azaltmaq üçün adətən soyuq tətbiqlər məsləhət görülür. Ağrını azaltmaq və narahatlığı aradan qaldırmaq üçün reçeteli və ya reçetesiz ağrı kəsicilər də istifadə edilə bilər.
-
Xronik Hallar
Uzun sürəli və ya təkrarlanan göz şişliklərində, altda yatan böyrək və ya tiroid xəstəliyi kimi sistematik problemləri müəyyənləşdirmək üçün müfəssəl bir dəyərləndirmə lazım gələ bilər.
Tez-Tez Soruşulan Suallar
Göz altı şişməsi nəyin göstəricisi ola bilər?
Göz altı şişməsi; yorğunluq, yuxusuzluq, həddindən artıq duz istifadə və ya allergiya kimi sadə səbəblərdən qaynaqlana biləcəyi kimi, infeksiya, gözyaşı kanalı tıxanması, sinüzit və ya böyrək xəstəlikləri kimi daha ciddi sağlamlıq problemlərinin də göstəricisi ola bilər. Xüsusilə tək gözdə meydana gələn, ağrılı, qırmızı və ya uzunmüddətli şişliklərdə bir göz doktoruna müraciət etmək lazımdır.
Tək gözdə şişlik olarsa nə etməli?
Tək tərəfi göz altı şişlikləri adətən yerli bir problemle əlaqəlidir. Diş absesi, göz qapağı kistləri (şalazyon), arpacık və ya gözyaşı bezində əmələ gələn iltihab kimi hallara səbəb ola bilər. Bu cür hallarda şişkinliyin forması, davam etmə müddəti və müşayiət edən simptomları qiymətləndirilərək uzman bir göz doktoru tərəfindən müayinə olunmalıdır.
Göz altı şişməsi allergiyadan qaynaqlanırsa necə keçer?
Allergiyaya bağlı göz altı şişliklərdə öncəliklə allergen məhsulunu təsbit etmək və aradan qaldırmaq lazımdır. Soğuk kompres tətbiq etmək, gözləri oğuçdurmaqdan qaçmaq və həkimin təyin etdiyi antihistaminik dərmanlar ya da allergiyana xüsusi göz damcıları istifadə etmək də təsirli bir həll təmin edər.
Göz altı şişlikləri özündən keçərmi?
Bəzi yüngül hallarda, yuxu çatışmazlığı, stres, yorğunluq və ya müvəqqəti allergik reaksiyalardan qaynaqlanan şişliklər istirahət, yetərli su istehlakı və soyuq tətbiqlərlə özbaşına keçə bilər. Lakin təkrarlanan, uzun sürən və ya ağrılı şişliklər mütləq bir ekspert doktor tərəfindən dəyərləndirilməlidir.