Göz dibi müayinəsi, göz bəbəyinin genişlədilməsi yolu ilə retina, vitre jeli, optik sinir və damarların detallı bir şəkildə incələnməsini mümkün edir. Göz dibi müayinəsi sayəsində diabetik retinopatiya, qlaukoma, sarı ləkə kimi daimi görmə itirilərinə səbəb ola biləcək çox sayda göz xəstəliyi erkən mərhələdə tanılanabilir və müalicə edilə bilər. Rutin göz sağlamlığı yoxlamalarında görmə kəskinliyi, rəngli görmə, göz təzyiqi, göz əzələlərinin hərəkətləri və gözdə işıq həssasiyyəti kimi çox sayda ölçüm aparılır.
İldə Bir Dəfə Edilməlidir
Göz dibi (fundus) müayinəsi, gözün arxa segment strukturlarının incələndiyi və rutin göz müayinəsi daxilində ən az ildə bir dəfə edilməli bir ölçümdür. Göz dibi müayinəsi öncəsində daha detallı incələmə edə bilmək üçün göz bəbəyi müxtəlif damlalarla böyüdülür. Sonra vitre jelinin konsistensiyası və rəngi, sinir lifləri və retina damarlarının görünüşü, optik sinirin sərhədləri və rəngi kimi çox sayda vəziyyət biomikroskopiya və ya indirekt oftalmoskop və linza ilə incələnir.
Müayinədə istifadə olunan oftalmoskop səbəbiylə göz dibi müayinəsi oftalmoskopiya olaraq da adlandırılmaqda. Göz dibi müayinəsi yalnız göz sağlamlığınıza dair məlumat təqdim etməz. Göz dibi müayinəsində göz dibi damarlarındakı təsirlərə baxılaraq təzyiq, diabet, MS kimi çox sayda xəstəlik üçün bir fikir əldə edilə bilər. Bu təsirlər erkən mərhələdə aşkarlanarsa təsirə səbəb olan xəstəliklərin müalicəsi ilə daimi görmə itirilməsi önlənə bilər.
Prematüre Retinopatisi Təşhis Edilə bilər
Göz dibi müayinəsinin körpəlik dövründə mütləq edilməsi, ömür boyu inkişaf etmiş bir görmə sağlamlığı üçün çox önəmlidir. Körpəlikdə edilən göz dibi müayinəsi sayəsində doğum kataraktı və prematüre retinopatisi (ROP) kimi xəstəliklər erkən mərhələdə aşkarlanmaqda və əldə edilən detallı bilgi sayəsində xəstəlik uşağınızda kalıcı görmə itirilməsi meydana çıxmadan əvvəl önlənə və ya inkişafı durdurula bilməkdədir.
Göz dibi müayinəsi hər hansı bir ağrıya səbəb olmaz və tamamilə təhlükəsiz bir prosedurdur. Bu hal körpəlik və uşaqlıq dövründə də bu müayinəni mümkün edir. Göz dibi müayinəsi ildə bir dəfə edilən rutin göz müayinəsinə birləşdirilərək tətbiq edilə bilər və qısa müddətdə çox sayda və detallı məlumat təmin edir. Xüsusilə 60 yaş üzəri insanlar sarı ləkə kimi xəstəliklərdə daha yüksək risk qrupunda olduqlarından mütləq həkimlərinin təklif etdiyi tezlikdə göz müayinəsi olmalıdırlar.
Erkən Təşhis Üçün Müayinənin Önəmi
Göz dibi müayinəsi, yalnız göz xəstəliklərinin erkən tanısı üçün deyil, həm də sistemik xəstəliklərin təyini baxımından da önəmlidir. Göz dibi damarlarında müşahidə olunan dəyişikliklər, yüksək təzyiq, diabet və ya multipl skleroz (MS) kimi xəstəliklərin gözdəki təsirlərinin təyin edilməsini təmin edir. Bu səbəblə, yalnız görmə şikayəti olan fərdlərin deyil, ümumi sağlamlıq taraması məqsədiylə də bu müayinəni etdirməsi təklif edilir.
Tez-tez Soruşulan Suallar
Göz dibi müayinəsi nə qədər sürər?
Göz dibi müayinəsi adətən 15-20 dəqiqə sürer. Göz bəbəyini böyütmək üçün istifadə olunan damlaların təsirini göstərməsi üçün təxm. 20-30 dəqiqəlik bir gözləmə müddəti ola bilər. Toplamda müayinə müddəti təxminən 45 dəqiqə ola bilər.
Göz dibi müayinəsi öncəsi diqqət edilməsi lazım olanlar nələrdir?
Müayinə əsnasında istifadə olunan damlalar nəticəsində görmə keçici olaraq bulanıq ola bilər. Bu səbəbdən şəxsin öz vasitəsiylə randevaya getməməsi tövsiyə edilir. Yarana biləcək işıq həssasiyyətinə qarşı günəş eynəyi taxılması da tövsiyə edilir.
Prematüre körpələrdə göz dibi müayinəsi nə vaxt edilməlidir?
Prematüre körpələrdə doğum həftəsinə və kilosuna bağlı olaraq ilk müayinə adətən 4-6 həftə içində edilir. ROP (prematüre retinopatisi) riski olan körpələrin müəyyən intervalarla izlənməsi lazım ola bilər.
Göz dibi müayinəsi hansı tezliklə edilməlidir?
Sağlam fərdlərdə ildə bir dəfə edilməsi tövsiyə edilir. Diabet, hipertoniya kimi sistemik xəstəlikləri olanlarda və 60 yaş üzəri fərdlərdə doktor tövsiyəsinə görə daha tez-tez nəzarət lazım ola bilər.