Het ooglid is een structuur die het oogoppervlak beschermt en ervoor zorgt dat het oog tijdens het kijken kan openen en sluiten. Wanneer het bovenste ooglid zich lager bevindt dan normaal, wordt dit ooglidoverhang (ptosis) genoemd. Een hangend ooglid veroorzaakt niet alleen esthetische zorgen; het kan ook leiden tot een vernauwing van het gezichtsveld, oogvermoeidheid en moeite met dagelijkse activiteiten. Het kan eenzijdig of bilateraal voorkomen.
Wat is een Hangend Ooglid (Ptosis)?
Ooglidoverhang (ptosis) ontstaat door functieverlies van de spier die het ooglid heft en de zenuwen die deze spier controleren. Hierdoor kan het gezichtsveld vernauwen en kan de persoon zijn hoofd naar achteren kantelen of voortdurend zijn wenkbrauwen moeten optrekken om beter te kunnen zien. Ptosis kan zowel in één oog als in beide ogen voorkomen. De ernst kan variëren van mild tot ernstig genoeg om het zicht te belemmeren.
Deze conditie is niet alleen een esthetische verandering; in ernstigere vormen van ptosis:
-
Kan de visuele functie worden beïnvloed
-
Kan oogvermoeidheid optreden
-
Kunnen dagelijkse activiteiten moeilijker worden
Oorzaken van Hangende Oogleden
De hoofdstructuur die het bovenste ooglid heft, is de levatorspier. Verzwakking, verlenging of het niet ontvangen van neurologische signalen van deze spier kan ertoe leiden dat het ooglid lager zit dan normaal.
Belangrijke factoren die bijdragen aan het ontwikkelen van een hangend ooglid zijn:
Verzwakking van Spier- en Bindweefsel door Veroudering
Met het ouder worden kan er slijtage optreden in de spieren en pezen die het ooglid heffen. Deze verzwakking kan, samen met het verlies aan elasticiteit van de huid, leiden tot een geleidelijke verzakking van de oogleden.
Aangeboren (Congenitale) Ptosis
Bij baby's kan ptosis optreden door onvoldoende ontwikkeling van de spier die het ooglid heft. Vroege diagnose is belangrijk om amblyopie (lui oog) te voorkomen.
Ptosis Door Trauma of na Operatie
-
Letsel rond het oog,
-
Beïnvloeding van de spier tijdens staar-, netvlies- of ooglidoperaties,
kan de functie van de levatorspier beïnvloeden.
Langdurig Gebruik van Contactlenzen
Bij gebruikers van harde contactlenzen kan het continu in- en uitdoen van de lenzen mechanische druk op de levatorspier uitoefenen, wat kan leiden tot verzakking van het ooglid.
Zenuw- of Spieraandoeningen
Sommige neurologische of systemische aandoeningen kunnen ptosis veroorzaken:
-
Myasthenia Gravis (spierzwakte)
-
Horner-syndroom
-
Diabetes of aandoeningen aan het zenuwgeleidingssysteem
Bij deze aandoeningen kan de spier niet genoeg kracht genereren om het ooglid te heffen, wat kan leiden tot ptosis.
Botox-toepassingen
Onjuiste of ongepaste botox-toepassingen in de wenkbrauwzone kunnen de spier die het ooglid heft beïnvloeden en tijdelijke ptosis veroorzaken.
Symptomen van Hangende Oogleden (Ptosis)
Een hangend ooglid (ptosis) kan leiden tot een versmalling van het gezichtsveld doordat het bovenste ooglid zich lager dan normaal over de pupil bevindt. Dit kan leiden tot onbewuste gedragingen zoals het omhoog houden van het hoofd of het fronsen van de wenkbrauwen om het zicht te verbeteren. Bij ernstige ptosis kan de persoon moeite ervaren met dagelijkse activiteiten en last krijgen van oogvermoeidheid.
Symptomen van een hangend ooglid zijn:
-
Het ooglid lijkt lager te hangen bij één of beide ogen
-
Vermindering van het gezichtsveld
-
Een zwaar gevoel in de ogen
-
Continu omhoog trekken van de wenkbrauwen
-
Droogte in de ogen en overmatige tranenvloed
-
Wazig zien en moeite met focussen
-
Ogen lijken van verschillende grootte
-
Risico op het ontwikkelen van lui oog (amblyopie) bij kinderen
-
Proberen het gezichtsveld te corrigeren door het hoofd naar achteren te kantelen
Bij kinderen kan ptosis, als het ooglid de pupil bedekt, de visuele ontwikkeling hinderen. Vroege diagnose is daarom belangrijk.
Hoe wordt de Diagnose van een Hangend Ooglid gesteld?
De diagnose van een hangend ooglid (ptosis) wordt gesteld door een specialist in oogheelkunde door de klachten van de patiënt en de positie van het ooglid te evalueren. Het doel van het diagnoseproces is om te bepalen of de ptosis te maken heeft met spier- of zenuwproblemen, of gerelateerd is aan een andere oog- of systemische aandoening.
Evaluaties die worden uitgevoerd voor de diagnose zijn:
-
Meting van de Ooglidhoogte: De specialist beoordeelt millimetrisch hoeveel van de pupil bedekt wordt door het ooglid. Deze meting kan helpen de mate van ptosis te bepalen.
-
Evaluatie van de Spierfunctie: De kracht van de levatorspier die het ooglid heft, wordt getest. Als de spier onvoldoende beweegt, wordt de chirurgische planning hierop gebaseerd.
-
Gezichtsveldonderzoek: Er wordt gecontroleerd of het hangende ooglid leidt tot een vernauwing van het gezichtsveld. Bij gevorderde gevallen van ptosis kunnen patiënten aanzienlijke verliezen in hun bovenste gezichtsveld ervaren.
-
Oogonderzoek en Controle van de Ooggezondheid: Er wordt vastgesteld of het hangende ooglid verband houdt met lenzengebruik, eerdere operaties of een andere probleem aan het oogoppervlak.
-
Aanvullende Neurologische en Spiergeleidingstests: Als er een vermoeden is van myasthenia gravis of andere neurologische oorzaken, kan verder onderzoek worden gepland.
Behandelopties voor Hangende Oogleden (Ptosis)
Ptosis is niet alleen een esthetisch probleem; omdat het het gezichtsveld beïnvloedt, is behandeling vaak medisch noodzakelijk. Het hoofddoel van de behandeling is het herstellen van de natuurlijke positie van het bovenste ooglid, het openen van het gezichtsveld en het bieden van functionele beweging aan het oog.
De meest effectieve en duurzame behandelingsoptie voor een hangend ooglid is chirurgie. Tijdens de operatie wordt de levatorspier die het ooglid heft versterkt of zo nodig opnieuw gepositioneerd. Als de spierfunctie voldoende is, kan de levatorspier worden ingekort om het ooglid hoger te positioneren.
In gevallen waarin de levatorspier zijn functie niet kan vervullen, vooral bij aangeboren ptosis of bij volwassen patiënten met een ernstig verminderde spierfunctie, kan de voorhoofdssuspensietechniek worden gebruikt. Bij deze methode wordt het ooglid verbonden met de voorhoofdspieren met een dunne suspensiemateriaal, waardoor het ooglid kan bewegen met behulp van de voorhoofdspieren.
Niet-chirurgische behandelingen bieden beperkte en tijdelijke voordelen. In gevallen van tijdelijke ptosis na botox-toepassingen, kunnen enkele oogdruppels het ooglid iets helpen heffen; deze methode is echter niet blijvend. Daarom wordt bij ptosis die de kwaliteit van leven en visuele functie beïnvloedt, de chirurgische benadering als een blijvende oplossing beschouwd.
Veelgestelde Vragen
Gaat een hangend ooglid vanzelf over?
Een hangend ooglid (ptosis), veroorzaakt door spierzwakte of zenuwbeschadiging, geneest niet vanzelf. De situatie kan verergeren en het gezichtsveld beïnvloeden. Een blijvende oplossing kan meestal worden bereikt met een ooglidheffingsoperatie.
Is ooglidoverhang hetzelfde als ooglidesthetiek?
Nee. Blefaroplastiek houdt in het verwijderen van overtollige huid en vetweefsel van het ooglid. Een ooglidheffingsoperatie richt zich op het versterken van de spier die het ooglid heft. Hoewel de procedures esthetisch vergelijkbaar kunnen lijken, zijn ze qua doel en techniek verschillend; bij sommige patiënten kunnen beide procedures in één sessie worden uitgevoerd.
Waarom zwellen oogleden op?
Allergische reacties, sinusitis, slaaptekort, overmatige zoutconsumptie, ooginfecties en langdurige blootstelling aan computerschermen kunnen ooglidoedeem veroorzaken. Meestal is de zwelling tijdelijk; maar als het vaak terugkeert, kan het worden beoordeeld door een oogheelkundige specialist.
Wat zijn dubbele oogleden?
Dubbele oogleden verwijzen naar een oogstructuur waarbij er een duidelijke plooi in het bovenste ooglid aanwezig is. Bij sommige mensen is deze plooi van nature aanwezig; andere keren kan het chirurgisch worden gecreëerd als onderdeel van esthetische ingrepen. Dit wordt binnen ooglidesthetiek geplaatst en is iets anders dan ptosisbehandeling.