Bebeklik döneminde görülen solunum yolu hastalıklarından biri olan bronşiolit, 0–2 yaş arasında, küçük hava yollarının viral enfeksiyonlara bağlı olarak iltihaplanmasıyla ortaya çıkar. İlk günlerde basit bir soğuk algınlığı gibi başlayabilen hastalık, kısa sürede hırıltı, öksürük ve nefes alma güçlüğü gibi belirgin solunum problemlerine ilerleyebilir. Kış aylarında artış gösteren bronşiolit, bebeklerde solunum sistemi henüz tam gelişmediği için daha ağır seyredebileceği için dikkatli takip ve doğru zamanda tıbbi değerlendirme gerektirir.
Bronşiolit Nedir?
Bronşiolit, bronşiyol adı verilen küçük hava yollarının viral enfeksiyonlar nedeniyle iltihaplanması sonucu gelişen alt solunum yolu hastalığıdır. İltihaplanma, hava yollarının daralmasına ve bebeğin nefes alıp vermesini güçleştiren hırıltılı solunuma yol açabilir. En sık nedeni RSV’dir, grip ve soğuk algınlığı virüsleri de bronşiolite sebep olabilir.
Akut bronşiolit olarak seyredebilen hastalık, kış aylarında yaygın görülür ve özellikle prematüre bebeklerde, bağışıklık sistemi zayıf olan çocuklarda ağır seyredebilir.
Bebeklerde Bronşiolit Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde bronşiolit, başlangıçta hafif nezle bulgular verebilir. Ancak iltihaplanmanın ilerlemesiyle daha belirgin solunum sorunlarına dönüşebilir. Belirtiler 2–3 gün içinde şiddetlenir ve bebeğin nefes alma kapasitesini etkileyebilir. Bu nedenle erken belirtileri tanımak, doğru zamanda tıbbi değerlendirme için önemlidir.
Sık görülen belirtiler:
-
Hırıltılı solunum
-
Israrlı veya giderek artan öksürük
-
Burun tıkanıklığı ve akıntısı
-
Hızlı soluk alıp verme
-
Göğüste çekilmeler
-
Beslenme güçlüğü, emmeyi sık sık bırakma
-
Huzursuzluk, uykusuzluk ve iştahsızlık
-
Ateş
Bronşiolit Neden Olur?
Bronşiolitin temel nedeni, küçük hava yollarının çeşitli virüsler tarafından enfekte olmasıdır. Bu virüsler bronşiollerde iltihaplanma ve ödem oluşturarak hava akımını daraltır; bu durum bebeklerde hırıltı ve nefes darlığına yol açabilir. Hastalık çoğunlukla kış aylarında ve kapalı ortamların daha fazla tercih edildiği dönemlerde yaygınlaşır. Bağışıklık sistemi henüz tam gelişmemiş olan bebeklerde enfeksiyon daha hızlı ilerleyebilir.
Bronşiolite neden olan virüsler:
-
Rinovirüs
-
Adenovirüs
-
İnfluenza ve parainfluenza virüsleri
Bronşiolit gelişme riskini artıran faktörler:
-
Prematüre doğum
-
Bağışıklık sisteminin zayıf olması
-
Kalabalık ortamda bulunma
-
Pasif sigara dumanına maruz kalma
-
Kış ve erken ilkbahar dönemlerinde viral enfeksiyonların artması
-
Kronik akciğer hastalığı olan bebekler
Bronşiolit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavinin temel amacı, bebeğin solunumunu rahatlatmak, oksijen düzeyini korumak ve sıvı kaybını önlemektir. Hastalığın seyri her bebekte farklı olabileceği için tedavi yaklaşımı çocuğun klinik durumu, yaşı ve risk faktörlerine göre belirlenir.
-
Solunum takibi: Doktor, bebeğin solunum hızını, hırıltıyı ve oksijen satürasyonunu düzenli olarak değerlendirir.
-
Oksijen desteği: Oksijen seviyesi düşük olan veya solunum sıkıntısı belirginleşen bebeklere hastane ortamında oksijen desteği uygulanabilir.
-
Burun aspirasyonu: Burun tıkanıklığını gidermek için serum fizyolojik ile burun temizliği ve aspirasyon yapılması solunumu belirgin şekilde rahatlatır.
-
Nemli ortam sağlama: Odanın nemlendirilmesi, hava yollarındaki irritasyonu azaltarak nefes almayı kolaylaştırır.
-
Sıvı desteği: Beslenmekte zorlanan bebeklerde yetersiz sıvı alımı söz konusuysa, gerektiğinde hastanede damar yolu ile sıvı desteği gerekebilir.
-
İlaç tedavisi: Bronkodilatör veya nebulizatör tedavileri her bebek için standart değildir. Bu ilaçların gerekliliği hekim tarafından bebeğin semptomlarına göre değerlendirilir.
Bronşioliti Önlemek İçin Ne Yapılabilir?
Virüs bulaşının yaygın olduğu kış aylarında alınacak basit önlemler bebeklerin enfeksiyon riskini belirgin şekilde azaltabilir. Bağışıklık sistemi henüz gelişmekte olan bebekler için hijyen, doğru ortam koşulları ve enfekte kişilerle temastan kaçınma önemlidir.
-
El Hijyeni: Eller sık sık su ve sabunla yıkanmalı; bebekle ilgilenmeden önce el hijyenine dikkat edilmelidir.
-
Hasta Kişilerden Uzak Tutma: Soğuk algınlığı ve öksürük şikayeti olan kişilerle temas mümkün olduğunca sınırlandırılmalıdır.
-
Pasif Sigara Dumanından Korunma: Sigara dumanı hava yollarını tahriş ederek bronşiolit riskini artırır, bebeğin bulunduğu ortam sigarasız olmalıdır.
-
Kalabalık Ortamları Sınırlama: RSV sezonunda (kış ayları) bebeklerin toplu kapalı alanlarda uzun süre bulunması enfeksiyon riskini artırabilir.
-
Ortam Havalandırması: Ev ve kreş gibi alanların düzenli olarak havalandırılması virüs yoğunluğunu azaltır.
-
Emzirme: Anne sütü, bebeğin bağışıklık sistemini güçlendiren önemli antikorlar içerir.
-
Yüzey Temizliği: Ortak kullanılan yüzeylerin sık sık temizlenmesi bulaş riskini azaltır.
Sık Sorulan Sorular
Bronşiolit kaç gün sürer?
Bronşiolit 7–10 gün içinde iyileşebilir, ancak öksürük bazı bebeklerde birkaç hafta daha devam edebilir. Prematüre veya ek hastalığı olan bebeklerde iyileşme süreci daha uzun olabilir ve yakın takip gerekebilir.
Bronşiolit bulaşıcı mıdır?
Evet, bronşiolite neden olan virüsler damlacık ve temas yoluyla bulaşabilir. Bu nedenle hasta kişilerle aynı ortamda bulunmak risk oluşturur ve özellikle kış aylarında bulaş hızı artabilir.
Bronşiolit ile zatürre arasındaki fark nedir?
Bronşiolit bronşiyollerin iltihaplanmasıyla ortaya çıkar, zatürre ise akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Zatürre belirtileri ağır seyredebilir ve çoğu zaman görüntüleme ile tanısı netleştirilir.
Akut bronşiolit tekrarlar mı?
Bazı bebeklerde RSV enfeksiyonundan sonra tekrarlayan hırıltı dönemleri görülebilir. Bu durum çoğu zaman astım anlamına gelmez ancak düzenli takip edilmesi önemlidir.
