Qulaq tıxanıqlığı, müxtəlif səbəblərlə meydana gələ bilər və gündəlik yaşam keyfiyyətinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edə bilər. Tıxanıqlığa səbəb olan faktorlar arasında su yığılması, hava təzyiqi dəyişiklikləri, qulaq kiri yığılması və infeksiyalar sayıla bilər. Bu vəziyyət, eşitmə itkisi, narahatlıq və bəzən ağrı ilə özünü göstərə bilər. Qulaq tıxanıqlığı bəzi üsullarla aradan qaldırıla bilər.
Qulaq Kiri Yığılması Halında;
Qulaq kirinin həddən artıq yığılması halında, ilıq su və ya duzlu su ilə edilən yavaş və diqqətli bir durulama prosesi kömək edə bilər. Bunun üçün bir qulaq damlalığı istifadə edilə bilər. Ancaq, bu proses zamanı həddindən artıq təzyiq tətbiq etməkdən qaçmaq vacibdir. Qulaq kiri həll edici damlalar apteklərdən əldə edilə bilər və kiri yumşaldaraq təbii şəkildə xaric edilməsinə kömək edə bilər. Bu damlaların istifadəsindən əvvəl bir həkimlə məsləhətləşmək ən yaxşı variantdır.
Su Yığılmasında;
Üzmə və ya duş alarkən suyun qulağa dolması nəticəsində yaranan tıxanıqlar, başı yana əyərək və yüngülcə silkələməklə həll edilə bilər. Ayrıca, qulağın xaricini yumşaq bir bezlə qurulamaq da fayda verir.
Hava Təzyiqi Dəyişikliklərində;
Təyyarə səfərləri və ya yüksək hündürlüklü yerlərdə meydana gələn təzyiq dəyişiklikləri səbəbindən yaranan tıxanıqlar, əsnəmə, sakız çeynəmə və ya udqunma hərəkətləriylə aradan qaldırıla bilər. Bu hərəkətlər, östaki borularının açılmasına və təzyiqin bərabərləşməsinə kömək edir.
İnfeksiya Halında;
Qulaq infeksiyaları da tıxanıqlığa səbəb ola bilər. Bu halda, infeksiyanın ciddi olmasına bağlı olaraq antibiotik və ya antiinflamatuar dərmanlar lazım gələ bilər. Bu cür infeksiya şübhəsi varsa, bir həkimə müraciət etmək lazımdır.
Vacib Qeydlər
Qulaq təmizləmə zamanı pambıqlı çubuqlar və ya iti əşyalar istifadə etməkdən qaçının. Bu cür vasitələr, kirlərin daha dərinə itələnməsinə və ya qulaq pərdəsinin zədələnməsinə səbəb ola bilər. Qulaq tıxanıqlığı uzun müddət davam edərsə və ya ağrı, axıntı kimi əlavə əlamətlərlə birgə gəlirsə, bir həkimə müraciət etmək lazımdır. Bu, daha ciddi bir sağlamlıq probleminin əlaməti ola bilər. Qulaq sağlamlığını qorumaq üçün müntəzəm nəzarət vacibdir. Xüsusilə üzgüçülər və tez-tez təyyarə səyahəti edənlər, qulaq tıxanıqlığına qarşı diqqətli olmalıdır. Qulaq tıxanıqlığı adətən ciddi bir sağlamlıq problemi olmasa da, narahatedici ola bilər və eşitmə itkisinin yaranmasına səbəb ola bilər. Yuxarıda göstərilən üsullar, əksər hallarda rahatlama təmin edə bilər, amma daim təkrarlanan və ya şiddətlidir hadisələr üçün tibbi yardım almaq lazımdır. Mövzu ilə əlaqədar bir KBB (qulaq-burun-boğaz) mütəxəssisindən dəstək almaq vacibdir.
Keçməyən Qulaq Tıxanıqlığı Halında Nə Etmək Lazımdır?
Bəzi hallarda qulaq tıxanıqlığı, yuxarıda qeyd edilən sadə üsullarla keçməyə bilər. Xüsusilə keçməyən qulaq tıxanıqlığı xroniki bir problemlə bağlı ola bilər. Bu cür hallarda, vaxt itirmədən qulaq burun boğaz (KBB) mütəxəssisinə müraciət etmək böyük əhəmiyyət daşıyır. Mütəxəssis həkim, qulaq kanalını və orta qulağı detallı şəkildə araşdıraraq tıxanıqlığın səbəbini təyin edə bilər. Lazım gələrsə, eşitmə testləri aparıla bilər və müalicə planı buna uyğun olaraq hazırlanır.
Keçməyən qulaq tıxanıqlığının arxasında yatan səbəblərdən bəziləri bunlar ola bilər:
- Orta qulaq infeksiyası (otitis media)
- Östaki borusu disfonksiyası (borunun tıxanması və ya funksiyasını itirməsi)
- Allergik reaksiyalar
- Xroniki sinusit və ya qrip kimi üst tənəffüs yolu xəstəlikləri
- Qulaq pərdəsində yırtılma və ya çökmə
Bu hallar, dərman müalicəsi ilə və ya bəzi hallarda cərrahi müdaxilə ilə müalicə edilə bilər.
Orta Qulaq İnfeksiyası və Qulaq Tıxanıqlığı
Qulaq tıxanıqlığının ən yayğın səbəblərindən biri olan orta qulaq infeksiyası, xüsusilə uşaqlarda tez-tez müşahidə olunur, amma böyüklərdə də görülə bilər. Bu infeksiya, adətən üst tənəffüs yolu infeksiyasının ardından inkişaf edir. Qulaqda ağrı, eşitmə itkisi, dolğunluq hissi və bəzən təzahürlə özünü göstərə bilər.
Orta qulaq iltihabı müalicəsində adətən antibiotiklər və ağrıkəsicilər istifadə olunur. Bununla belə, xəstənin istirahət etməsi, bol su içməsi və həkimin təklif etdiyi şəkildə qulaq damlalarından istifadə etməsi vacibdir. Orta qulaq infeksiyası vaxtında müalicə olunmazsa, qulaqda qalıcı zərərlərə gətirib çıxara bilər.
Qripdə Qulaq Tıxanıqlığı
Qrip kimi viral infeksiyalar da qulaq tıxanıqlığına yol aça bilər. Enfeksiya zamanı burun və boğazda yaranan mukus yığılması, östaki borusunun tıxanmasına səbəb olur. Bu vəziyyətdə orta qulaqdakı hava təzyiqi balanslaşdırıla bilməz və qulaqda tıxanıqlıq hissi yaranır. Qripdə qulaq tıxanıqlığı adətən müvəqqəti olsa da, əgər bir neçə gün ərzində keçməzsə mütəxəssis bir həkimə müraciət etmək lazımdır. Antiviral dərmanlar, burun spreyləri və ya ödem aradan qaldırıcı müalicələrlə bu vəziyyət idarə edilə bilər.
Qulaq Tıxanıqlığına Nə Yaxşı Gəlir?
Qulaq tıxanıqlığına yaxşı gələn bəzi üsullar, tıxanıqlığın səbəbinə görə dəyişə bilər. Məsələn:
- Qulaq kiri mənbəli tıxanıqlar halında: Qulaq kiri həll edici damlalar təsirli ola bilər.
- Su yığılması ilə bağlı tıxanıqlar halında: Qulağın yumşaq hərəkətlərlə qurulanması və başın yana əyilərək suyun xaricə axmasının təmin edilməsi işə yaraya bilər.
- Təzyiq dəyişikliklərində: Sakız çeynəmək, əsnəmək və ya udqunmaq östaki borusunu açaraq rahatlama təmin edə bilər.
- İnfeksiyalı vəziyyətlərdə: Antibiotik və ya kortikosteroid damlalar, həkim tövsiyəsi ilə istifadə edilə bilər.
Qulaqlar özünü təbii yollarla təmizləmə xüsusiyyətinə sahib olsa da, bəzi hallarda bu mexanizm kifayət edə bilmir. Xüsusilə qulaq içinə pambıqlı çubuq, qulaq mumu ya da iti əşyalarla müdaxilə edilməsi, qulaq kirinin daha da dərinə itələnməsinə və ya qulaq pərdəsinə zərər verilməsinə gətirib çıxara bilər. Bu səbəbdən qulaq kiri təmizliyində evdə tətbiq edilə biləcək ən doğru üsul; yalnız xarici qulaq çəlləyinin ilıq su ilə silinməsidir və lazım gələrsə həkim tövsiyəsi ilə istifadə edilən qulaq damlalarıdır.
Allergiya, soyuqdəymə, sinusit kimi üst tənəffüs yolu narahatlıqları da qulaq tıxanıqlığına səbəb ola bilər. Bu cür hallarda burun tıxanıqlığı və sinuslardakı təzyiq, östaki borusunun funksiyasını pozar. Duzlu su ilə burun yuma, antihistaminik dərmanlar və ya həkim tövsiyəsi ilə istifadə edilən dekongestant spreyler tıxanıqlığı yüngülləşdirə bilər. Bu cür dərmanların uzun müddətli istifadəsi tövsiyə olunmur; mütləq həkim nəzarətində istifadə edilməlidir.
Xüsusilə yay aylarında tez-tez qarşılaşılan bir haldır. Qulağın içinə su düşdüyü halda başı yana əyərək yüngülcə tullanmaq, qulağa vakuum tətbiq etmək və ya isti bir bezlə qulağı isitmək suyun çıxmasını asanlaşdıra bilər. Bu üsulların faydası olmazsa və qulaqda ağrı yaranırsa, mütləq bir mütəxəssislə görüşmək lazımdır.
Qulaqda uzun müddət keçməyən dolğunluq hissi, tıxanıqlıq və ya eşitmə azlığı varsa bu vəziyyət yalnız keçici bir problem olmayabilir. Şiş, östaki disfonksiyası, qulaq pərdəsi çökməsi və ya eşitmə siniri ilə bağlı daha ciddi vəziyyətlər bu əlamətləri təqlid edə bilər. Buna görə 1 həftədən uzun müddət davam edən qulaq tıxanıqları ciddiyə alınmalı və geniş bir KBB müayinəsi ilə altda yatan səbəb araşdırılmalıdır.
Tez-Tez Soruşulan Suallar
Qulaq tıxanıqlığı niyə yaranır?
Qulaq tıxanıqlığının bir çox səbəbi ola bilər. Ən çox müşahidə olunan səbəblər arasında qulaq kiri yığılması, su düşməsi, hava təzyiqi dəyişiklikləri, allergik reaksiyalar, qrip kimi infeksiyalar və orta qulaq iltihabı var. Östaki borusunun tıxanması və ya funksiyasını yerinə yetirə bilməməsi də tıxanıqlığa yol aça bilər.
Orta qulaq infeksiyası qulaq tıxanıqlığına səbəb olurmu?
Bəli, orta qulaq infeksiyası qulaqda dolğunluq hissi və eşitmə itkisinə səbəb olaraq qulaq tıxanıqlığına yol aça bilər. Bu infeksiya adətən ağrı, təzyiq hissi və bəzən təzahür ilə davam edir. Müalicə edilmədikdə eşitmə itkisi kimi ciddi ağırlaşmalara səbəb ola bilər. Buna görə əlamətlər müşahidə edildikdə mütləq bir KBB mütəxəssisinə müraciət olunmalıdır.
Qripdə qulaq tıxanıqlığı necə keçər?
Qrip zamanı östaki borusunun tıxanması qulaqda təzyiq və tıxanıqlıq hissinə yol aça bilər. Bu vəziyyəti yüngülləşdirmək üçün burun tıxanıqlığını açan spreyler istifadə edilə bilər. Bol maye içmək, istirahət etmək və həkimin tövsiyə etdiyi dərmanları müntəzəm olaraq istifadə etmək sağalma prosesini sürətləndirə bilər. Əgər qulaq tıxanıqlığı qripdən sonra bir neçə gün ərzində keçməzsə, bu infeksiya inkişaf etmiş ola bilər və tibbi müdaxilə gərəkə bilər.
Keçməyən qulaq tıxanıqlığı ciddi bir problemin əlamətidirmi?
Bəli, qulaq tıxanıqlığı uzun müddət davam edərsə, bu, orta qulaq infeksiyası, qulaq pərdəsində zədələnmə, östaki borusu tıxanıklığı və ya başqa bir xəstəliyin əlaməti ola bilər. Bu kimi hallarda dəqiq diaqnoz üçün bir KBB mütəxəssisinə müraciət olunmalı və lazım olan müayinə aparılmalıdır. Xüsusilə eşitmə itkisi, baş dönməsi, qulaq axması kimi əlamətlər varsa, bu vəziyyət təcili müayinə tələb edir.