Uşaqlarda İmmunitet Sisteminin İnkişafı

İmmunitet sistemi körpəlik dövründə anadan körpəyə keçən antikorlar vasitəsilə inkişaf edir və körpənin infeksiyalardan qorunmasına kömək edir. 3-cü aydan etibarən səviyyəsi azalan bu antikorlar yerinə körpənin antikor yaratması və bədənin immunitet qabiliyyətini qazanması lazımdır. Bəzi körpələrin öz antikorlarını yaratmağa başlaması daha uzun çəkə bilər və ya antikor səviyyələri daha aşağı ola bilər. 

Bu vəziyyət adətən müvəqqəti olsa da, uşaqda tez-tez inkişaf edən infeksiyalar, ailədə immun xəstəlik tarixi, uzun müddətli sətəlcəm, davamlı halsızlıq, bədən temperaturunun tez-tez 38 dərəcə üzərində izlənməsi, tez-tez baş verən stress və narahatlıq halları, ağızda və ya dərinin digər bölgəsində tez-tez inkişaf edən göbələk infeksiyaları kimi əlamətlər görünərsə, mütəxəssis həkim müayinəsindən keçilməsi və immun sistem xəstəliyi ehtimalının araşdırılması lazım ola bilər. 

Uşaqlarda immunitet zəifliyi, viruslardan birbaşa təsirlənmələrinə səbəb ola bilər. Uşaq, mövsüm dəyişikləri, qeyri-higienik sahələrlə təmas, çox isti ya da çox soyuq havaya məruz qalmaq kimi vəziyyətlərdə uşağın immunitet sistemi bu təsirlərlə mübarizə aparmağa çətinlik çəkir, uşaq asanlıqla və tez-tez xəstələnə bilər.

 

Yeni doğulanlarda ana südü vasitəsilə də inkişaf edə bilən antikorlar əlavə qida dövründə düzgün qidalanma təcrübələri ilə də arta bilir, əlavə olaraq ananın südünün yetərli olduğu hallarda iki yaşına qədər ana südünə davam tövsiyə edilir. Uşaqlarda immunitet sisteminin güclənməsi üçün, stresdən uzaq böyüdülmələri, mümkün olduğu qədər uzun müddət ana südü almaları, balanslı qidalanmaları və müntəzəm yatmaları önəm daşımaqdadır.

Uşaq qidalanmasında ən vacib nöqtələrdən biri həm allergik reaksiyaların inkişaf etməməsi, həm də immunitet sistemlərinin güclənməsi üçün mümkün olduğu qədər təbii qidalanmalarıdır. Vitamin əlavəsinin yalnız həkim tövsiyəsi ilə alınması və bu əlavə qidaların mümkün olduğu qədər qidalanma yolu ilə qarşılanması tövsiyə edilir. Uşaqların gigiyenik məşğuliyyətlərdə böyüdülmələri və xüsusilə körpəlik dövrlərində mümkün qədər digər insanların fiziki təmasından uzaq tutulmaları da arzuolunmaz xəstəliklərdən uzaq keptikləri əhəmiyyət daşıya bilər. Bir yetkin üçün aşkar edilməyəcək səviyyədə yüngül keçən bir xəstəlik yaxın fiziki təmas yolu ilə asanlıqla körpəyə keçə bilər və immuniteti də zəiflədən təhlükəli vəziyyətlərə səbəb ola bilər. Uşaqlar xəstə olduqlarını yetkinlər qədər asan ifadə edə bilməyəcəyindən, rutin nəzarətlər diqqətdən qaçırılmamalı, mümkün xəstəliklərin vaxtında aşkar edilə bilinəcəyini təmin etmək üçün önəm daşıyır və bu yolla gələcək yaşda güclü bir immunitet sisteminə sahib olmalarının təməli atılır.

 

Probiyotiklər, bağırsaq florasını tənzimləyərək immunitet sisteminin daha balanslı çalışmasına kömək edən faydalı mikroorqanizmlərdir. Uşaqlarda immunitet sisteminin təxminən %70-nin bağırsaqlarla əlaqəli olduğu güman edildikdə, probiyotik istifadəsinin önəmi daha da artır. Xüsusilə evdə hazırlanmış qatıq, kefir, ayran kimi fermentləşdirilmiş süd məhsulları, müntəzəm olaraq istifadə edildikdə həzm sistemini dəstəkləyir və immun hüceyrələrinin fəaliyyətini artırır.

Probiyotik baxımından zəngin digər qidalar arasında turşu (təbii fermentləşdirilmiş olanlar), boza, evdə hazırlanmış şalgam və bəzi pendir növləri sayıla bilər. Bu növ qidaların uşağın yaşına və qidalanma planına uyğun olaraq diyeta əlavə edilməsi tövsiyyə olunur. Probiyotik dəstəklərin istifadə olunacağı hallarda isə mütləq bir uşaq həkimi ilə məsləhətləşilməli və şüursuzca qəbul edilməməlidir. Xüsusilə antibiotik müalicəsi sonrası bağırsaq florasının yenidən tənzimlənməsi baxımından probiyotik qidalar önəmli bir rol oynayır.

 

Tez-tez Verilən Suallar

İmmunitet Sistemini Gücləndirmək Üçün Nə Edilməli?

İmmunitet sistemini gücləndirmək, uşaqlıq dövründən etibarən sağlam bir yaşamın təməlini təşkil edir. Xüsusilə uşaqlar, ətraf mühit faktorlarına və infeksiyalara qarşı daha müdafiəsiz olduqları üçün immunitet sistemlərinin dəstəklənməsi həyati önəm daşıyır.

İmmunitet sistemini təbii yollarla dəstəkləmək üçün bu addımlar təklif olunur:

• Balanslı və yetərli qidalanma,
• Gündəlik müntəzəm yuxu vərdişi,
• Aktiv həyat və açıq havada fiziki hərəkət,
• Əllərin tez-tez yuyulması və gigiyena vərdişləri,
• Peyvənd təqviminin tam tətbiqi,
• Stresdən uzaq bir yaşam mühiti.

Xüsusilə böyümə çağındakı uşaqlarda, vitamin və mineral baxımından zəngin bir pəhrizlə immunitet sistemini dəstəkləmək mümkündür.

C Vitamini İmmunitet Üzərində Necə Təsirlidir?

C vitamini, immun sistemini dəstəkləyən ən vacib antioksidanlardan biridir. Bədəndəki müdafiə hüceyrələrinin fəaliyyətini artırır və infeksiyalara qarşı müqaviməti gücləndirir.

C vitamini mənbələri arasında şunlar bulunur:

• Portağal, mandarin, qreypfrut, limon kimi sitruslar,

• Kivi, çiyələk, böyürtkən,

• Brokoli, bibər, roka, cəfəri.

Gündəlik olaraq yetərli miqdarda C vitamini almaq, xüsusilə üst tənəffüs yolu infeksiyalarına qarşı qoruyucu təsir göstərir. Lakin yüksək dozaların doktor məsləhəti olmadan tətbiqi məsləhət deyil.

E Vitamini İmmunitet Sistemini Necə Dəstəkləyir?

E vitamini, hüceyrə membranlarını sərbəst radikallara qarşı qoruyan güclü bir antioksidandır. Eyni zamanda immunitet sistemi hüceyrələrinin istehsalı və funksiyalarında da iştirak edir.

Uşaqlarda yetərli E vitamini alımı, infeksiyalara qarşı immunitetin daha balanslı çalışmasına kömək edir. E vitamini baxımından zəngin qidalar arasında:

• Badem, fındıq, qoz kimi yağlı toxumlar,

• Günəbaxan toxumu,

• Bitki yağları (zeytun yağı, günəbaxan yağı),

• Ispanaq, brokoli kimi yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər yer alır.

Antioksidan gücü sayəsində E vitamini, immun sisteminin sərbəst radikalların zərərli təsirlərindən qorunmasına kömək edir.

İmmunitet Sistemi Gücləndirmə Dərmanları Nə Zaman İstifadə Edilməlidir?

İmmunitet sistemi gücləndirmə dərmanları, yalnız həkim tövsiyəsi ilə və müəyyən hallarda istifadə edilməlidir. Hər uşağın immun sistemi fərqli olduğu üçün şüursuz qəbul edilən əlavələr ya da dərmanlar əks təsir göstərə bilər.

İstifadə gərəkdirən bəzi hallar şunlardır:

• Daimi infeksiya keçiren uşaqlar,

• Kronik xəstəliyi olanlar,

• Qida çatışmazlığı təsbit olunan hallar,

• Ameliyat sonrası bərpa prosesini dəstəkləmək istəyən xəstələr.

Multivitamin əlavələri, probiyotik dəstəklər, balıq yağı kimi preparatlar; yalnız bir uşaq həkimi və ya uşaq sağlamlığı üzrə mütəxəssis tərəfindən tövsiyə edildikdə istifadə edilməlidir.

İmmunitet sistemi gücləndirmə dərmanları müvəqqəti həll təklif edir; əsas olan sağlam həyat tərzi və müntəzəm qidalanmadır.

2 Yaşlı Körpələrdə İmmunitet Sistemi Necə Gücləndirilir?

2 yaş körpə immunitet sistemi gücləndirmə prosesi, həm qidalanma, həm də yaşam vərdişləri ilə əlaqəlidir. Bu yaş qrupundakı uşaqların immunitet sistemi hələ tam inkişaf etməmiş olduğundan dəstəklənməsi olduqca əhəmiyyətlidir.

İzləni məsləhət olunan yollar:

• Ana südü ilə qidalanma (ilk 6 ay),

• Tərəvəz, meyvə, qatıq kimi probiyotik mənbəli qidaların diyeta əlavə edilməsi,

• Emal olunmuş qidalardan uzaq durmaq,

• Günlük kifayət qədər maye alımı,

• Təmiz oyun və yuxu məkanları,

• Peyvənd təqviminin müntəzəm təqibi.

Bu yaş dövründə uşaqların tez-tez xəstələnməsi normal sayıla bilər, lakin daim infeksiya keçirən körpələrdə mütəxəssis dəstəyi alınmalıdır. 2 yaş körpə immunitet sistemi gücləndirmə prosesi, həm evdə tətbiq olunan vərdişlər, həm də tibbi nəzarətlərlə idarə olunmalıdır.

Uşaqlarda İmmunitet Sistemi Zəifliyi Necə Anlaşılır?

İmmunitet sistemi kifayət qədər işləməyən uşaqlar, adətən tez-tez xəstələnir və infeksiyalardan çətinliklə sağalır. Bu əlamətlər diqqətlə izlənməlidir:

• İldə 8-dən çox tənəffüs yolu infeksiyası,

• Davamedici təkrarlanan ishal,

• Dəridə təkrarlanan göbələk infeksiyaları,

• Antibiotik müalicəsinə baxmayaraq sağalmayan xəstəliklər.

Bu əlamətlər immun sistemi problemlərinin xəbərçisi ola bilər. Erkən dövrdə müdaxilə edilməzsə, uşağın böyümə və inkişaf prosesi mənfi təsirlənə bilər.

Təbii Yollarla İmmunitet Sistemini Gücləndirmək Mümkünmü?

Bəli, immunitet sistemini gücləndirmək üçün bir çox təbii üsullar mövcuddur. Xüsusilə uşaqlar üçün qatqı maddəsi olmayan evdə hazırlanmış qidalarla qidalanmaq böyük fayda təmin edir.

• Evdə hazırlanmış qatıq, kefir, tərəvəz şorbaları,

• Təzə sıxılmış meyvə şirələri (C vitamini mənbəyi),

• Sarımsaq, zəncəfil, zəfəran kimi təbii dəstəklər,

• Açıq havada oyun və məşq.

Təbii qidalarla yanaşı, yaxşı bir yuxu rejimi, təmiz ətraf mühit şərtləri və gigiyena təlimatı da immuniyyet sisteminin güclənməsinə əhəmiyyətli kömək edir.