Wat is Oogkanker? Symptomen en Behandelmethoden

Oogkanker is een zeldzame ziekte die ontstaat door de ongecontroleerde celgroei in de weefsels binnen en rondom het oog. Tumoren kunnen direct in het oog ontstaan, maar kunnen ook het gevolg zijn van een uitzaaiing van kanker vanuit een ander orgaan naar het oog. Oogkanker kan in een vroeg stadium geen symptoom geven, maar na verloop van tijd kunnen klachten optreden zoals verlies van gezichtsvermogen, vlekjes in het oog en lichtflitsen. Kanker kan zich op verschillende manieren en met verschillende symptomen manifesteren. 

Wat is Oogkanker?

Oogkanker is een tumor die het buitenste deel van het oog of de binnenkant van de oogbol kan aantasten. Bij volwassenen komen intra-oculaire kankers voor als melanoom en lymfoom, terwijl bij kinderen retinoblastoom voorkomt dat begint in de retinacellen. Kanker ontstaat door de ongecontroleerde groei van abnormale cellen in het oog.

Wat zijn de Symptomen van Oogkanker?

Oogkanker kan in een vroeg stadium stil verlopen en misschien geen duidelijke klachten geven. Naarmate de ziekte vordert, kunnen symptomen optreden die de visuele functies beïnvloeden of merkbare veranderingen in de oogstructuur veroorzaken. 

Veel voorkomende symptomen bij oogkanker zijn:

• Moeite hebben met het onderscheiden van voorwerpen, en er kan een donkere plek in het centrale en perifere zicht optreden.

• Er kunnen lichtpuntjes of golvende beelden in het gezichtsveld worden waargenomen.

• De tumor kan de druk in het oog verhogen en zo het uiterlijk beïnvloeden.

• Retinoblastoom is een typisch kenmerk bij kinderen.

• In gevorderde stadia kan pijn optreden door spanning in de intra-oculaire weefsels.

• Tumoren die zich verspreiden naar de weefsels rondom het oog kunnen spieren en zenuwen aantasten.

De ernst en frequentie van de symptomen kunnen variëren afhankelijk van het type en de locatie van de tumor.

Wat zijn de Typen Oogkanker?

Oogkanker kan worden geclassificeerd in verschillende subtypes op basis van het weefsel waarin het ontstaat en het celtype. De leeftijd waarop de verschillende typen verschijnen, de snelheid van het verloop en de respons op behandeling verschillen. Een juiste diagnose is daarom belangrijk voor het succes van het behandelproces. 

• Uveaal Melanoom

Dit is het meest voorkomende type intra-oculaire kanker bij volwassenen. Uveaal Melanoom ontwikkelt zich in de pigmentcellen in de iris, het ciliaire lichaam dat scherp stelt, en de choroïde die de vaatlaag van het oog vormt.

• Retinoblastoom

Dit is een veelvoorkomende oogkanker bij kinderen. Het kan ontstaan door de ongecontroleerde celgroei in de zenuwcellen van de retina. Symptomen zijn onder andere een witte reflectie in de pupil, scheelzien, visusstoornissen en zwelling van het oog.

Wat zijn de Oorzaken van Oogkanker?

Oogkanker is een ziekte die kan ontstaan door een combinatie van genetische aanleg, omgevingsfactoren en cellulaire veranderingen. Beschadigingen in de DNA-structuur van de oogcellen kunnen leiden tot ongecontroleerde celgroei. Deze abnormale celgroei resulteert op termijn in de vorming van tumoren in de oogweefsels.

De belangrijkste factoren die een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van oogkanker zijn:

• Een mutatie in het retinoblastoom-gen kan de normale groeicyclus van retinacellen verstoren en ongecontroleerde groei veroorzaken.

• UV-straling kan DNA-mutaties in de melanocytcellen van het gekleurde gedeelte van het oog veroorzaken.

• De vorming van een nieuwe moedervlek in het oog of veranderingen in kleur en vorm van een bestaande moedervlek kunnen wijzend zijn op uveaal melanoom.

• Blootstelling aan oplosmiddelen, verf en metaalbewerkingsstoffen kan DNA-schade in cellen veroorzaken.

• Oogtrauma's of weefselveranderingen na operaties kunnen oogkanker triggeren. 

• Chronische ontstekingen kunnen een voedingsbodem vormen voor de ontwikkeling van oogkanker.

Hoe wordt Oogkanker Gediagnosticeerd?

De diagnose oogkanker kan worden gesteld door een grondig oogonderzoek en de evaluatie van geavanceerde beeldvormingstechnieken. Vroege opsporing van de ziekte verhoogt zowel het behandelingssucces als de kans op het behoud van de visuele functie aanzienlijk. 

Grondig Oogonderzoek

De eerste stap in de diagnose is een gedetailleerd oogonderzoek. De specialist onderzoekt hierbij het buitenoppervlak van het oog, de irisstructuur, de pupilreflex en de retina op verdachte massa's, verkleuringen of vasculaire abnormaliteiten.

Fundusonderzoek (Fundoscopie)

Fundusonderzoek maakt directe observatie van de retina, bloedvaten en de opticusherkop mogelijk.

Bij personen met een vermoeden van oogkanker kan de locatie, grootte en intra-oculaire reflecties van de tumor met deze methode worden vastgesteld. De voortgang van de laesie kan worden gevolgd met gekleurde fundusfotografie.

Oogechografie

Dit is een pijnloze methode die gedetailleerde beelden van de binnenste oogweefsels biedt. De grootte, dichtheid en diepte van massa's of verdikkingen in het oog kunnen worden gemeten. Het wordt vaak toegepast bij tumoren zoals uveaal melanoom.

Beeldvormingstechnieken (MRI en CT)

• Magnetic Resonance Imaging (MRI): Beoordeelt de verspreiding van de tumor naar omliggende weefsels, zenuwen of de hersenstructuren.

• Computertomografie (CT): Laat zien of de oogkas (orbita) en botstructuren zijn aangetast.

Biopsie en Pathologisch Onderzoek

Een klein weefselmonster van de verdachte massa wordt onder een microscoop onderzocht om te bepalen of de cellen goedaardig of kwaadaardig zijn. Bij sommige kleine tumoren kan op basis van klinische beelden en bevindingen een diagnose worden gesteld zonder directe biopsie.

Genetische en Moleculaire Tests

Retinoblastoom en andere erfelijke tumoren kunnen worden onderworpen aan genetische tests. Deze tests helpen zowel bij het bevestigen van de diagnose als bij het bepalen van het risico voor andere familieleden.

Systemische Evaluatie (Metastase Onderzoek)

Als er een vermoeden is van verspreiding van de oogtumor in het lichaam, kunnen aanvullende onderzoeken zoals lever-echografie, thorax-CT of PET-CT worden uitgevoerd. Deze stap is bepalend bij de behandeling van metastatisch uveaal melanoom.

Wat zijn de Behandelmethoden voor Oogkanker?

De behandeling van oogkanker wordt gepland op basis van het type tumor, de locatie, de grootte en het stadium van de ziekte. Het belangrijkste doel van de behandeling is om zowel het leven van de patiënt te behouden als de visuele functie zoveel mogelijk te behouden. Daarom kan de toegepaste methode verschillen per patiënt en wordt vaak in multidisciplinair overleg bepaald.

• Laserbehandeling: Bij kleine en vroege oogtumoren wordt gebruik gemaakt van laserenergie om het tumorweefsel gericht te behandelen.

• Radiotherapie: Radiotherapie richt zich op het gecontroleerd bestralen en vernietigen van de kankercellen in het oog.

• Chirurgische Ingrepen: Afhankelijk van de grootte en locatie van de tumor variëren de chirurgische procedures.

• Chemotherapie: Behandeling kan worden gestart om de groei van kankercellen te stoppen met medicatie.

• Regelmatige Follow-up en Controle: Nadat de behandeling is voltooid, kunnen patiënten worden gevraagd regelmatig terug te komen voor controle.

Veelgestelde Vragen

Betekent elke vlek of moedervlek in het oog dat het kanker is?

Nee, niet elke vlek of pigmentophoping in het oog is een teken van kanker. Echter, indien er een nieuwe moedervlek op de oogoppervlakte ontstaat, of als een bestaande moedervlek van kleur of vorm verandert, moet altijd een specialist worden geraadpleegd.

Veroorzaakt oogkanker pijn?

Oogkanker kan in de vroege stadia zonder pijn verlopen. Naarmate de ziekte vordert, kan de druk in het oog toenemen, kunnen zenuwen worden beïnvloed, en dit kan leiden tot pijn of drukgevoel in het oog.

Is oogkanker genetisch?

Sommige soorten oogkanker, zoals retinoblastoom bij kinderen, kunnen gerelateerd zijn aan erfelijke genmutaties. Personen met een familiegeschiedenis wordt aangeraden genetische counseling te overwegen en kinderen regelmatig oogonderzoek te laten ondergaan.

Kan oogkanker zich naar andere delen van het lichaam verspreiden?

Ja, sommige typen oogkanker, zoals uveaal melanoom, kunnen uitzaaien naar organen zoals de lever of longen. Daarom kunnen patiënten na behandeling nauwlettend worden gevolgd met regelmatige controles en beeldvormende tests.