Mövsümi allergiya, ilin müəyyən dövrlərində ətraf mühit allergenlərinə məruz qalınması nəticəsində ortaya çıxan bir sağlamlıq problemidir. Xalq arasında “saman nezləsi” və ya “bahar allergiyası” olaraq bilinməkdədir. Adətən yaz, yay və payız aylarında polenlərin sıx olduğu dövrlərdə tez-tez görülür. Çəmən, ağac və yabanı ot polenləri kimi allergenlər, immunitet sisteminin həssaslığını artıraraq burun axını, asqırma, gözlərdə sulanma və qaşıntı kimi əlamətlərə səbəb olur. Bu əlamətlər, immunitet sisteminin bu maddələrə qarşı həddən artıq reaksiyası nəticəsində yaranır. Bəzən fərdlərin gündəlik həyat keyfiyyətini mənfi təsir edə bilər.
Allergiya Əlamətləri Nələrdir?
Mövsümi allergiya əlamətləri, insandan insana fərqlilik göstərir. Allergiya, tənəffüs yollarını və gözləri təsir edən narahatedici simptomlara səbəb ola bilər. Bu simptomlar, polenlərin sıx olduğu dövrlərdə daha aydın olur.
- Asqırma: Allergenlərlə təmasın ardından tez-tez və ardıcıl asqırma tutmaları yaşana bilər.
- Burun Axıntısı və Tıxanıqlıq: Polenlərin səbəb olduğu qıcıqlanma, davamlı burun axıntısı və ya tıxanıqlığa səbəb ola bilər.
- Gözlərdə Qaşıntı və Sulanma: Allergik reaksiyalar, gözlərdə sulanma, qızarıqlıq və qaşıntı kimi problemlərə yol açaraq gündəlik həyatı çətinləşdirə bilər.
- Boğaz Qaşıntısı: Allergenlərin təsiri ilə boğazda narahatedici bir qaşıntı hissi və qıcıqlanma meydana gələ bilər.
- Öskürək: Tənəffüs yollarında allergiyaya bağlı qıcıqlanma, xüsusilə quru bir öskürəyə səbəb ola bilər.
- Yorğunluq: Davamlı davam edən allergiya əlamətləri, bədəndə yorğunluq və tükənmə hissini artırar.
- Baş Ağrısı: Sinuslarda dolğunluq və burun tıxanıqlığı, tez-tez baş ağrısı şikayəti ilə nəticələnə bilər.
Allergiyaya Nə Yaxşı Gələr?
Bahar aylarında allergiya əlamətlərini minimuma endirmək üçün öncə hansı polenlərə allergiyanızın olduğunu müəyyənləşdirmək gərəkir. Bunun üçün həkiminizin məsləhəti ilə allergiya testi etdirə bilərsiniz. Polen sıxlığı coğrafi bölgələrə görə dəyişir və adətən səhər saatlarında ən yüksək səviyyədədir. Yağışdan sonra və axşam saatlarında isə polen miqdarı azalır.
- Həkiminizin yazdığı dərmanları mütəmadi olaraq istifadə edin və yoxlamalarınızı gecikdirməyin.
- Evlə qayıtdığınızda geyimlərinizi dəyişdirin.
- Evlə qayıtdığınızda duş alın və üzünüzü bol su ilə yuyun.
- Səhər saatlarında, quru və küləkli havalarda xaricə çıxmaqdan çəkinin.
- Polen mövsümündə idman fəaliyyətləri üçün qapalı yerləri üstün tutun.
- Uzun qollu geyimlər və şalvar geyərək dərinizi polenlərdən qoruyun.
- Polen filtri istifadə edərək ev və vasitə içindəki polen miqdarını azaldın.
- Paltarlarınızı polen mövsümündə ev içində qurulmasına diqqət göstərin.
- Qapı və pəncərələri, xüsusilə polenlərin sıx olduğu saatlarda bağlı saxlayın.
- Küləkli havalarda xaricə çıxmamağa çalışın və toplu taşıma vasitələrində açıq pəncərə yaxınlarında durmaqdan çəkinin.
- Səperli papaq və günəş gözlüyü istifadə edərək gözlərinizi və üzünüzü qoruyun.
- Çimlərin biçildiyi ərazilərdən uzaq durun və otlu, çiçəkli bölgələrdə yerə uzanmayın.
- Siqaret çəkməyin və siqaret tüstüsünə məruz qalmamaq üçün diqqət göstərin.
- Polen mövsümündə, xüsusilə sıx polen olan bölgələrdə uyğun bir maska istifadə edə bilərsiniz.
Burun Tıxanıqlığı
Gündəlik həyatı mənfi təsir edən burun tıxanıqlığı, adətən qrip, soyuqdəymə, viral infeksiyalar və sinusit kimi sadə problemlərdən qaynaqlanır. Bu vəziyyətlər, burunun iç səthindəki toxumaların qıcıqlanmasına, iltihablanmasına və şişməsinə səbəb olar, eyni zamanda mukus istehsalını artıraraq tıxanıqlıq hissi yaratır. Çox zaman burun tıxanıqlığı, səbəbindən asılı olaraq adətən 1-2 həftə ərzində öz-özünə düzəlir. 2 həftəni keçən hallarda, həkimə məsləhətləşmək lazım ola bilər.
Burun Tıxanıqlığına Nə Yaxşı Gələr?
Yaşam keyfiyyətini düşürən və gündəlik komfortu mənfi təsir edən burun tıxanıqlığı, çox zaman qripal infeksiyalar və ya mövsüm keçişləri kimi səbəblərlə ortaya çıxır. Sağlam bir həyatın təməlində düzgün nəfəs alma yerləşir və bu da burundan alınan nəfəsin keyfiyyəti ilə birbaşa əlaqəlidir. Burundan rahat bir şəkildə nəfəs almaq, həm fiziki, həm də zehni sağlamlığımızı müsbət yöndə təsir edər. Burun tıxanıqlığı ilə başa çıxmaq üçün duzlu su ilə burun təmizliyi, buğar terapiyası və ya nəmləndirici cihazların istifadəsi kimi metodlar, burun yollarını rahatlatmağa və tıxanıqlığı aradan qaldırmağa kömək edə bilər. Gündəlik həyatınızda keyfiyyətli nəfəs almaq üçün burun sağlamlığına önəm vermək və lazım gəldikdə uzman bir həkimdən dəstək almaq, sağlam və konforlu bir yaşam sürdürmənin vacib addımlarından biridir.
Burun Tıxanıqlığını Yüngülləşdirmək Üçün Təsirli Metodlar
Burun tıxanıqlığı, sinusit, qrip və ya soyuqdəymə kimi səbəblərlə sıx rastlanan bir vəziyyətdir. Nəfəs almanı çətinləşdirən bu problem, yaşam keyfiyyətini mənfi təsir edə bilər.
1. Duzlu Su ilə Burun Yuma: Duzlu su, burun keçidlərini təmizləyir, iltihablanmanı azaldır və tıxanıqlığı yüngülləşdirir. Əczaxxanalardan təmin edilə bilən duzlu su spreyleri və ya evdə hazırlanan məhlullar, xüsusilə sinusitdən qaynaqlanan tıxanıqlıqda təsirli ola bilər.
2. Nəmləndirici İstifadəsi: Quru hava, burun kanallarını qurudaraq tıxanıqlığı artırır. Nəmləndirici cihazlar, havanı nəmləndirərək mukusun incəlməsinə kömək edər və nəfəs almanı asanlaşdırır.
3. Üzü İlıq Kompres Tətbiqi: İlıq və nəmləndirilmiş parça ilə üzə tətbiq edilən kompres, burun yollarını rahatlatır və sinuslarda təzyiqi azaldır. Gündə bir neçə dəfə tətbiq edilən bu metod, mukusun yumşalmasına kömək edər.
4. Buğar Banyosu: İsti su buxarını içə çəkərək burun zərlərini nəmləndirə və tıxanıqlığı yüngülləşdirə bilərsiniz. İsti duş almaq və ya isti su ilə dolu bir qabın üzərinə əyilərək buxarı içə çəkmək sürətlə rahatlama təmin edə bilər.
5. Nanə və Okaliptus Yağı: Buhar inhalasiyası zamanı nanə və ya okaliptus yağı istifadə edərək burun tıxanıqlığını yüngülləşdirə bilərsiniz. Bu yağlar, burun mukozasındakı reseptorlara təsir edərək rahatlıq təmin edər.
6. Bol Su İstehlakı: Kifayət qədər su istehlakı, mukusun incə və axıcı bir konsistensiyaya malik olmasına kömək edər. Bu yolla sinuslarda sərt mukus yığılması önlənir.
7. Başın Yüksəkdə Saxlanması: Gecə yatarkən başınızı yüksəkdə tutmaq, burun tıxanıqlığının təsirini azaldı bilər. Bu metod, sinusların daha asan boşalmasına kömək edər.
8. Dekonjestantlar və Burun Spreyləri: Dekonjestantlar və burun spreyləri, burun damarlarındakı şişi azaldır və tənəffüs yollarını açır.
Təbii Dəstəklər
- C Vitamini: İmmun sisteminizi gücləndirir.
- Toyuq Şorbası: Mukusu incəldərək rahatlamanı təmin edir.
- Ətyandırıcılı Qidalar: Burun axıntısını artırır.
- Bitki Çayları: Zəncəfil, nanə çayı kimi təbii içəcəklər tıxanıqlığı yüngülləşdirir.
Tez-tez Verilən Suallar
Mövsümi allergiya nədir?
Mövsümi allergiya, ilin müəyyən dövrlərində ətraf mühit allergenlərinə qarşı immunitet sisteminin göstərdiyi həddən artıq reaksiya ilə yaranır. Xüsusilə polen, çəmən, küf və xaricdə uçuşan hissəciklər bu reaksiyalara səbəb ola bilər. Burun tıxanıqlığı, geniz axıntısı, asqırıq və gözlərdə qaşıntı ən çox rastlanan əlamətlərdir.
Allergiyaya bağlı burun tıxanıqlığı necə keçir?
Allergiyaya bağlı burun tıxanıqlığı, allergenlə təması azaldaraq, antihistaminik dərmanlar və həkim nəzarətində istifadə edilən burun spreyləri ilə yüngülləşdirilə bilər. Ətrafın rütubət səviyyəsinin balansda olması, allergenlərin süzülməsi və mütəmadi təmizləmə də effektiv ola bilər. Davamlı və ya tez-tez təkrarlanan hallarda qulaq-burun-boğaz mütəxəssisi tərəfindən qiymətləndirilmə vacibdir.
Geniz axıntısı allergiya əlamətidirmi?
Bəli, geniz axıntısı mövsümi allergiyanın tez rastlanan əlamətlərindəndir. Burun arxasında birikən ifrazatlar, boğaza doğru axdıqda yanma, qaşıntı hissi və öskürək yarada bilər. Bu vəziyyət adətən səhər saatlarında daha aydın olur və uyğun müalicə ilə nəzarət altında alına bilər.
Burun tıxanıqlığı qulaqları təsir edərmi?
Allergiyaya bağlı burun tıxanıqlığı, qulaqların havalanmasını təmin edən östaki borusunu da təsir edə bilər. Bu, orta qulaqda maye yığılması, təzyiq hissi və yüngül eşitmə itkisinə səbəb ola bilər. Uzun müddətli şikayətlərdə bir qulaq-burun-boğaz həkiminə müraciət edilməsi vacibdir.
Allergik burun tıxanıqlığı uşaqlarda necə anlaşılır?
Uşaqlarda allergik burun tıxanıqlığı narahatlıq, gecə ağlamaları, ağızdan nəfəs alma, yuxuda xoruldama və tez-tez öskürək kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Həmçinin iştahsızlıq və diqqət çatışmazlığı da müşahidə edilə bilər. Bu hallarda uşaq allergiyası və ya KBB mütəxəssisindən dəstək alınmalıdır.