Kiprik dibi iltihabı, tibbi adıyla blefarit, göz qapağında, kiprik köklərində meydana gələn yayğın bir narahatlıqdır. İltihablanma göz qapaqlarının kənarlarında şişlik, qızartı və qaşınma ilə xarakterizə edilir. Blefarit, bakteriya və ya dəri yağı bezlərinin tutulması nəticəsində yaranır. Bəzən dəri xəstəliklərindən qaynaqlana bilər. Kiprik dibi iltihabı, müalicə olunmadığı təqdirdə göz sağlamlığı problemlərinə səbəb ola bilər.
Blefarit Nədir?
Blefarit, göz qapaqlarının iltihablanması anlamına gəlir və adətən qızartı, şişlik, ödem, qaşınma, batma və yanma kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Kiprik dibində pul-pul tökülmə və qabıqlanma da müşahidə edilə bilər.
Kiprik dibi iltihabı xüsusilə yağlı dəri tipinə malik insanlarda, kəpək problemi yaşayanlar və rosacea xəstəliyi olan şəxslərdə tez-tez rast gəlinən bir göz narahatlığıdır.
Blefarit Növləri Nələrdir?
Blefarit, ani başlayan və qısa müddətli ola bilən akut bir vəziyyət ola biləcəyi kimi çox hallarda da xroniki olaraq meydana gələ bilər. İltihablanma, ön blefarit və arxa blefarit olmaq üzrə ortaya çıxa bilər.
-
Anterior Blefarit: Kipriklərin köklərinə yaxın olan xarici hissədə ortaya çıxır. Bakteriyal infeksiyalar və ya dəri xəstəlikləri səbəb ola bilər.
-
Posterior Blefarit: Göz qapağının iç tərəfindəki meibomian bezlərinin tutulması nəticəsində inkişaf edə bilər.
Kiprik Dibi İltihabı Niyə Baş Verir?
Kiprik dibi iltihabı müxtəlif faktorlar əsasında ortaya çıxa bilər. İndi rastlanan səbəblər arasında yağ bezlərinin tutulması əsas yer alır. Kiprik dibində yerləşən Meibomian bezlərinin ifrazatları zamanla toplana bilər və bu vəziyyət iltihablanmaya yol açaraq blefariti tətikləyə bilər.
Bakteriyal infeksiyalar da blefaritin formalaşmasında önəmli bir rol oynayır. Stafilokok bakteriyaları, blefarit hallarının böyük bir hissəsindən məsuldur və göz sağlamlığı üçün ciddi bir təhlükə təşkil edə bilər.
Demodex paraziti, blefaritin nadir müşahidə edilən ancaq təsirli olan səbəblərindən biridir. Kiprik köklərində yaşayan bu mikroskopik akarlar, irritasiyaya və iltihablanmaya səbəb olaraq blefariti tətikləyə bilər.
Seboreik dermatit adlanan dəri xəstəliyinə sahib olan şəxslərdə də blefarit daha çox müşahidə olunma meyli göstərir. Yağlı dəri quruluşuna malik fərdlərdə bu xəstəliyin inkişaf riski artır və əlamətləri daha barizləşə bilər. Bu səbəbdən, dəri tipinə uyğun baxım məhsulları istifadə etmək önəmlidir.
Makiyaj qalıntıları da blefaritin ortaya çıxmasında təsirli ola bilər. Göz qapağı gigiyenasının yetersiz olması, mikroorqanizmlərin çoxalmasına zəmin hazırlayaraq blefariti tətikləyə bilər.
Blefarit Əlamətləri Nələrdir?
Blefaritin əlamətləri dövri olaraq dəyişiklik göstərə bilər. İndi rastlanan şikayətlər aşağıdakı kimidir:
-
Göz qapağı kənarında ortaya çıxan qızartı
-
İltihablanmaya bağlı göz və ətrafında ödemin meydana gəlməsi
-
Kiprik dibində qabıqlanma və kəpəklənmə
-
Daimi olaraq qaşınma və yanma hissi
-
Göz çapaklanmasında artış
-
Kiprik tökülməsi və ya kipriklərin nizamsız çıxması
-
Bulanıq görmə və işığa qarşı həssaslıq
Göz Qapağı İltihabı Necə Müalicə Edilir?
Göz qapağı iltihabı, blefarit, uzun müddətli baxım tələb edən bir narahatlıqdır. Müalicə prosesi iltihablanmanın əlamətlərinə, səbəbinə və şəxsin ümumi göz sağlamlığına görə planlaşdırıla bilər.
Göz Qapağı Hijyeni və Təmizliyi
Müalicənin önəmli addımı, müntəzəm təmizlikdir. Gündə 1–2 dəfə göz qapağı kənarları steril dəsmallar və ya doktorun təklif etdiyi göz qapağı təmizləmə məhlulları ilə nəzakətli şəkildə silinməlidir.
İlıq Kompres Tətbiqi
İlıq kompreslər göz qapağındakı yağ bezlərinin açılmasına kömək edir. Təmiz bir dəsmal ilıq su ilə isladılaraq qapalı göz qapağı üzərində 5–10 dəqiqə saxlanıla bilər. Kompresdən sonra göz qapağı kənarına yüngül masaj edilməsi, tutulmuş naziklərin çıxmasını dəstəkləyir.
Dərman Müalicəsi
İltihablanma irəlilədiyi və ya bakteriyal infeksiya inkişaf etdiyi halda, sahəsində ekspert həkim tərəfindən tövsiyyə edilən antibiotikli göz damlası və ya məlhəm istifadə edilə bilər.
Süni Gözyaşı İstifadəsi
Göz qapağı iltihabı tez-tez göz quruluğuna yol açır. Yanma və batma hissini azaltmaq üçün süni gözyaşı damlaları təklif edilə bilər.
Göz qapağı iltihabının müalicəsi şəxsə görə planlaşdırılmalıdır. Bu səbəbdən evdə tətbiq edilən metodlar kifayət etmir və ya əlamətlər şiddətlənirsə, bir göz xəstəlikləri mütəxəssisinə müraciət etmək önəmlidir.
Kiprik Dibi İltihabından Qorunma Yöntemləri
Blefarit hallarının çoxu tamamilə önlənilə bilən deyil. Bəzi dəri quruluşları, xroniki dəri xəstəlikləri və göz qapaqlarındakı struktur fərqliliklər, iltihabın inkişaf riskini artıra bilər. Bu hallar hər zaman kontrol edilə bilməsə də, gündəlik həyatda tətbiq edilə bilən bəzi tədbirlərlə risk azaltıla bilər:
-
Əllərin və üzün müntəzəm təmizlənməsi: Gün ərzində əllər tez-tez yuyulmalı, göz bölgəsinə çirkli əllə təmas edilməməlidir.
-
Göz qapaqlarının hijyeni: Kiprik dibində yığılan yağ və qalıntıları uzaqlaşdırmaq üçün doktorun tövsiyyə etdiyi göz qapağı təmizləyici məhsullar və ya ilıq su ilə nəzakətli təmizlik edilə bilər.
-
Makiyajın təmizlənməsi: Yatmadan əvvəl göz makiyajının çıxarılması, göz qapağı kənarında yığıntı yaranmasının qarşısını alır.
-
Kontakt linza istifadəsinə ara verilməsi: İltihab əlamətləri aktiv olduğu zaman kontakt linza əvəzinə eynək istifadə edilməsi, qıcıqlanmanı azalda bilər.
-
Saç və dəri baxımına diqqət yetirilməsi: Kəpəkönləyici ya da həssas dəri üçün uyğun şampunlar istifadə etmək, saç köklərindən göz qapaqlarına mikrobial keçişi önləyə bilər.
-
Qaşınma zamanı gözləri ovalamamaq: Göz qapağını daim ovalamaq həm qıcıqlanmaya, həm də iltihab riskinə səbəb olur.
-
Kosmetik məhsulların hijyeninə diqqət etmək: Maskara, eyeliner kimi məhsulların müntəzəm olaraq yenilənməsi və ortaq istifadə edilməməsi tövsiyyə edilir.
Tez-tez Soruşulan Suallar
Blefarit yoluxucudurmu?
Blefarit, yoluxucu bir xəstəlik deyil. Ancaq blefarit xəstəliyinə bakteriyal infeksiyalar yoldaşlıq edirsə, hijyen qaydalarına diqqət yetirilmədiyi təqdirdə infeksiyanın başqalarına keçmə riski arta bilər. Ortak dəsmal, yastıq üzlüyü və makiyaj məhsullarının şəxsi olması tövsiyə edilir.
Blefarit kiprik tökülməsinə səbəb olurmu?
Bəli, uzun müddətli iltihablanma kiprik köklərini zəif vəziyyətə gətirərək tökülməyə yol aça bilər. Kiprik dibində qabıqlanma, xroniki irritasiya və folikul zədəsi zamanla daimi kiprik itkisinə səbəb ola bilər.
Blefarit müalicəsi nə qədər çəkir?
Müalicə müddəti xəstəliyin şiddətinə, səbəbinə və xəstənin ümumi göz sağlamlığına bağlı olaraq dəyişə bilər. Çox blefarit halında müntəzəm təmizlik və dərman müalicəsi ilə əlamətlər bir neçə həftə içində kontrol altına alına bilər. Ancaq blefarit tez-tez təkrarlaya bilən bir narahatlıq olduğu üçün uzun müddətli qulluq və göz qapağı hijyeninin vərdiş halına gətirilməsi tövsiyyə olunur.
Blefarit necə sağalar, evdə müalicə edilə bilərmi?
Blefarit müalicəsində müntəzəm göz qapağı təmizliyi və isti kompres tətbiqi evdə tətbiq edilə bilən əsas metodlardır. Bu önlemlər simptomların azalmasına kömək olur ancaq daimi sağalması və komplikasiyaları önləmək üçün mütləq bir göz həkimi tərəfindən qiymətləndirilməlidir.