Bademciklər, vücudumuzun immun sisteminə aid olan toxumalardır və boğazın hər iki tərəfində yerləşirlər. Lakin tez-tez infeksiya olduqda həm həyat keyfiyyətini azaldan, həm də xroniki xəstəliklərə yol aça bilərlər. Bademcik iltihabı, hər yaşda görünə bilər. Bəzən bademciklər şişər, ağrıyar və udqunma çətinləşir.
Bademcik İltihabı Nədir?
Bademcik iltihabı, bademciklərin infeksiya qəbul etməsi nəticəsində yaranan bir vəziyyətdir. Tibb dilində tonsillit adlanır.
Tez-tez rast gəlinən bakterial səbəb, beta hemolitik streptokok bakteriyasıdır. Bademciklər infeksiya olduğunda şişir, qızarır və səthində irin yaranır. Bu vəziyyət, insanda bademcik ağrısına, atəşə və halsızlığa səbəb olur.
Təkrarlanan bademcik iltihabı zamanla xronikləşə və ağız qoxusuna səbəb olan bademcik daşı yaranmasına da zəmin hazırlaya bilər. Bademcik daşı, bademciklərin çuxurlu səthlərində yığılan qalıqların sərtləşməsi ilə meydana gəlir.
Bademcik İltihabının Əlamətləri Nələrdir?
Bəzi hallarda bademcik iltihabına qulaq ağrısı, baş ağrısı, atəş və ümumi halsızlıq da qoşula bilər. Şikayətlər bir neçə gündən çox sürən zaman və ya udqunma və nəfəsalma çətinləşəndə, bir həkimə müraciət etməlisiniz.
Tez-tez görünən simptomlar bunlardır:
-
Boğazda yanma, batma və davamlı qıcıq hissi kimi narahat edici hisslər meydana gələ bilər. Bu vəziyyət adətən udqunmanı çətinləşdirə və ağrılı edə bilər.
-
Bademciklərin qızartı və aydın şəkildə şişməsi də bademcik iltihabının tipik əlamətləri arasındadır.
-
Ağız qoxusu və pis dad hissi də bademcik iltihabı ilə müşayiət olunan əlamətlərdir. Bu vəziyyət tez-tez müalicə olunana qədər davam edə bilər.
-
Vücudun bir infeksiyaya verdiyi reaksiyalardan biri, boyunda həssas və böyümüş limfa düyünlərinin varlığıdır. Bu düyünlər zaman-zaman bademcik iltihabının əlaməti olaraq həssaslığa səbəb ola bilər.
Bademcik İltihabına Nə Yaxşı Gəlir?
Yüngül əlamətlərlə müşayiət olunan bademcik iltihabı hallarında dəstək metodlar rahatlama təmin edə bilər. Evdə tətbiq edə biləcəyiniz dəstək müalicələri:
-
Duzlu Su Qargarası: Ilıq duzlu su ilə edilən qarqara, boğazdaki ödemi azalda bilər.
-
Maye İstehlakı: Ilıq su və şorba kimi mayelər boğazı yumşalda bilər.
-
Bal və Ilıq Süd: Balın antimikrob təsiri sayəsində bademcik ağrısına yaxşı gəlir.
-
Odanın Nəmini Artırın: Nəmli hava, boğaz quruğunu və qıcıqlanmanı azaldır.
-
Dincəlmə: İmmun sisteminin infeksiya ilə mübarizə apara bilməsi üçün vücudun dincəlməyə ehtiyacı var.
Bu metodlar keçici rahatlama təmin edə bilər, lakin yüksək atəş, ciddi udqunma çətinliyi və ya nəfəs alma problemləri inkişaf edərsə, vaxt itirmədən bir mütəxəssisə müraciət edilməlidir.
Bademcik Daşı Yaranması və Ağız Qoxusunun Səbəbi
Bademciklər, üzərində çoxlu xırda çuxur və oyuk olan toxumadır. Bu girintilər, zamanla müxtəlif qalıqların yığılmasına səbəb ola bilər. Bademcik daşı isə, tibbi adıyla tonsillitolit, bademciklərin səthində yaranan sərtləşmiş xırda kütlələrdir.
Bademcik daşı, xroniki bademcik iltihabı keçirmiş və ya tez-tez bademcik şişməsi yaşayan şəxslərdə daha çox görülür. Bademciklərin kriptlərində bu maddələr birikir:
-
Ölü hüceyrələr
-
Bakteriyalar
-
Qida hissəcikləri
-
Mukus
Birikintilər zamanla kalsium və digər mineralların çöküntüsü ilə sərtləşir və ağ-sarı rəngli daşcıqlar yaranır. Ağız higiyenasına yetərincə diqqət edilmədikdə bu proses sürətlənə bilər.
Ağız Qoxusu Niyə Olur?
Bademcik daşları bakteriyaların artması üçün əlverişli bir mühit yaradır. Bu bakteriyalar, zülalları parçalayaraq kükürd birləşmələri istehsal edir. Kükürd qazları isə pis qoxulu bir nəfəsə yol açır.
Bademcik Daşının Varlığını Necə Anlamaq Olar?
Bademcik daşları əksər hallarda əlamət verməsə də, böyük ölçülü daşlar:
-
Boğazda ilişmə və batma hissi
-
Udqunarkən narahatlıq
-
Ağızda pis dad
-
Danışarkən boğazdan hərəkət edən hissəciklərin hiss olunması
kimi şikayətlər yarada bilər.
Bademcik Daşının Yaranmaması üçün Nə Etməli?
Daimi qarqara etmək, bol su içmək və gündəlik ağız baxımına diqqət etmək daş yaranmasını azaldır. Ancaq tez-tez təkrar edən bademcik daşı hallarında və ya xroniki infeksiyanın mövcudluğunda qalıcı həlli üçün bademcik əməliyyatı gündəmə gələ bilər.
Tez-tez Soruşulan Suallar
Bademcik şişməsinə nə yaxşı gəlir?
Ilqar duzlu su ilə qarqara etmək, boğazdakı ödemi azalda və ağrını yüngülləşdirə bilər. Eyni zamanda çoxlu maye istehlak etmək, nəmli mühitdə dincəlmək və lazım olduqda həkim təklifi ilə dərman istifadə etmək olar.
Bademcik ağrısına nə yaxşı gəlir?
Bademcik ağrısını yüngülləşdirmək üçün ilıq bitki çayları içmək, boğaz pastili istifadə etmək və istirahət etmək təsirli ola bilər. Ağrı bir neçə gün içində keçməzsə mütləq mütəxəssis dəstəyi almaq lazımdır.
Bademcik iltihabı neçə gündə keçir?
Viral bademcik iltihabları 5–7 gün içində düzəlir. Bakteriyal iltihablarda isə uyğun antibiotik müalicəsi ilə əlamətlər bir neçə gün içində yüngülləşir ancaq dərman mütləq həkim nəzarətində istifadə edilməlidir.
Bademcik daşı öz-özünə düşərmi?
Kiçik bademcik daşları zaman-zaman öz-özünə boğaza düşərək ata bilər. Ancaq təkrarlanan daş yaranmasında və ağız qoxusu şikayətlərində bir qulaq burun boğaz mütəxəssisinə müraciət etmək lazım gələ bilər.