Fotofobi, işığa həssaslıq olaraq da bilinən bir göz xəstəliyidir. Parlaq işıq mənbələrinə qarşı gözdə narahatlıq, ağrı və narahatlıq hissi yaradır. Şəxs gün işığına, intensiv işıqlandırmaya və ya ekran işığına məruz qaldıqda gözlərində narahatlıq, qarışıqlıq, ağrı və yaşarma hiss edə bilər.
Fotofobi Nədir?
Fotofobi, işığa qarşı normadan artıq narahatlıq hissi yaşanmasıdır. Göz səthində yerləşən hissedici sinirlərin həssaslaşması, göz içi toxumalarında iltihablanma və ya vizual sinir yollarında həssaslıq nəticəsində meydana gələ bilər.
İşığa həssaslıq, miqren kimi nevroloji xəstəliklərlə bərabər görülə bilər, kornea cizilmələri, quru göz sindromu, uveit və bəzi retina xəstəlikləri zamanı da ortaya çıxa bilər.
Fotofobi Əlamətləri Nələrdir?
Fotofobi əlamətləri hər kəs üçün fərqlilik göstərə bilər və altında yatan səbəblər əsasən göz xəstəlikləri, miqren, travma və ya infeksiya kimi faktorlara bağlı ola bilər.
Tez-tez görülən fotofobi əlamətləri bu şəkildədir:
-
Gözlərdə həddindən artıq həssaslıq
-
İşığa qarşı anormal reaksiya
-
Baş ağrısı və miqren tutmaları
-
Bulanıq görmə
-
Göz qızartısı və yaşarma
-
Göz ətrafında sıxılmalar
-
Görmə pozğunluqları
Fotofobi Nəyə Görə Yaranır?
Fotofobi, müxtəlif sağlamlıq problemlərinə bağlı olaraq ortaya çıxa bilər. Miqren, göz infeksiyaları, kornea yaralanmaları, irit kimi göz xəstəlikləri və ya bəzi nevroloji xəstəliklər fotofobiyə yol aça bilər. Həmçinin bəzi dərmanlar, kontakt linza istifadəsi və ya günəş yanıqları da bu vəziyyəti tetikleyebilir.
- Göz Zədəsi Mənbəli Səbəblər
Kornea cızılması, keratit, konjonktivita, quru göz sindromu, uveit və akut qlaukoma tutmaları işığa həssaslığı artırıq bilər. Kornea səthində baş verən quruluq, iltihab və ya epitel pozğunluqları işıqla təmasda həddindən artıq əlaqə yaradır.
- Nevroloji və Sistemik Səbəblər
Miqren, fotofobinin əsas səbəblərindən biridir və tutma zamanı işıq, ağrını şiddətləndirən əsas tetikleyicilərdəndir. Beyin sarsıntısı, meningit, optik nevit kimi hallarda da fotofobi görülə bilər.
Tiroit göz xəstəliyi, albinoizm, aniridiya və bəzi retina distrofiyaları da işığa qarşı həddindən artıq həssaslığa səbəb ola bilər.
- Dərmanlar və Ətraf Mühit Faktorları
Bəzi dərmanlar ilə isotretinoin kimi quru göz yaratma potensialı olan müalicələr fotofobi oluşumunu tetikleyebilir. Uzun müddətli ekran istifadəsi, çatışmaz refraksiya düzəldilməsi və yüksək parlaqlıqda işıqlandırma şərtləri də şikayətləri artırıq bilər.
Fotofobi Müalicə Üsulları Nələrdir?
Fotofobi müalicəsi, həssaslığa yol açan xəstəliyin diaqnozu ilə başlayır və metodları xəstəliyə görə dəyişiklik göstərə bilər. Quru göz səbəbli fotofobi üçün süni gözyaşı damlaları istifadə edilə biləcəyi kimi; miqren mənşəli hallarda baş ağrısını önləyici dərmanlar və işıq filtrləri tövsiyə edilə bilər.
Ekranda çalışan şəxslər üçün isə fotofobi eynəkləri, işıq əks olunmalarını azaltaraq daha rahat bir görünüş təmin edə bilər.
Tez-Tez Soruşulan Suallar
Fotofobi hər kəsdə görülə bilərmi?
Fotofobi, müxtəlif yaş və peşə qruplarında ortaya çıxa bilər. Miqreni olan şəxslərdə, quru göz problemi yaşayanlarda və ya kornea səthi təsirlənmiş xəstəliklərdə tez-tez görülür.
Fotofobi eynək işə yarayırmı?
Filtrli şüşələr və UV mühafizəli günəş eynəkləri, müəyyən dalğa boylarını blok edərək narahatlıq hissini azalda bilər. Filtr rəngi və yoğunluğu şəxsin həssaslığına görə dəyişə bilər; bu səbəbdən şəxsə xüsusi təcrübə və həkim yönləndirməsi vacibdir.
Fotofobi yalnız göz xəstəlikləri ilə əlaqəlidirmi?
Xeyr. İşığa həssaslıq göz səthi və daxili toxumalara aid xəstəliklərdən başqa miqren kimi nevroloji hallarda da görülür. Bəzi sistemik xəstəliklər və dərmanlar da fotofobiyə zəmin yarada bilər.
Fotofobi əlamətləri artdığında hansı həkimə müraciət edilməlidir?
İşığa qarşı həssaslıq şikayəti ilk növbədə göz xəstəlikləri mütəxəssisi tərəfindən qiymətləndirilməlidir. Miqren və ya müşayiət edən nevroloji bulgular söz konusuysa, göz həkimi ilə birlikdə nevrologiya mütəxəssisinin ortaq yanaşması tələb oluna bilər.