Gözləri nəmləndirən gözyaşardıcı maye gözün iç hissəsindəki kiçik kanalcıqlardan buruna doğru gedir. Bu kanalın, çox vaxt gözyaşardıcı kisəsinin alt hissəsində tıxanması nəticəsində xəstəlik ilə qarşılaşılır.
Gözyaşardıcı kanalı tıxanması ən çox ilk bir yaşda olan körpələrdə, orta yaş və sonrası qadınlarda, burun quruluşu əyri olan fərdlərdə və uzunmüddətli burun infeksiyası və allergiyalar nəticəsində ortaya çıxır. Göz yaşı buruna keçə bilmədiyindən, göz qapağından yanağa doğru axır. Gözyaşardıcı kanalı tıxanması, gözdə tez-tez infeksiya yaranmasına da səbəb olur.
Gözyaşardıcı Kanalın Tıxanmasının Əlamətləri
- Həddindən artıq sulanma,
- Gözdə tez-tez çapaklanma
- Burun kökünə basmaqla, gözə iltihab gəlməsi
- Burun kökündə şişlik.
Körpələrdə Gözyaşardıcı Kanal Tıxanıklığının Müalicəsi
İlk 1 il masaj tətbiqi edilir. Masaj burun kökündə gözyaşardıcı kisəyə təzyiq etməklə tətbiq edilir. Gündə 3-4 dəfə, 5 dəqiqə bu masaj hərəkətini etmək lazımdır. Masajla özbaşına kanalın açılma ehtimalı təxminən 95 faizdir. Uşaqlarda tez-tez infeksiya yaranırsa, altıncı aydan etibarən gözləmədən sondalama edilməlidir.
Gözdə çapaklanma olduqca antibiotikli göz damcıları istifadə edilir. 1-ci ilin sonunda, sulanma keçməsə, kanal özbaşına açılmamış deməkdir. O zaman "probing" deyilən sondalama prosesi edilir. İlk sondalamadan sonra sulanma şikayəti keçməzsə, silikon tüp entübasyonu edilir. Tüp 2 ay yerində qaldıqdan sonra polikliniklarda çıxarılır. Uşaqlarda müalicə gecikərsə, nəticədə müvəffəqiyyət nisbəti azalır. Sondalamayla da sulanma keçməzsə, bu dəfə 3 yaşın dolması gözlənir və "dakriosistorinostomi" deyilən əməliyyat həyata keçirilir.
Böyüklərdə Gözyaşardıcı Kanal Tıxanıklığının Müalicəsi
Dakriosistorinostomi (Açıq Cərrahiyyə = DSR)
Lokal və ya ümumi anesteziya altında burun kökünə təxminən 1 sm-lik bir kəsik edilir. Burun sümüyündə kiçik bir sümük pəncərə açılır, Gözyaşardıcı kisədən burun boşluğuna birbaşa keçid yaradılır. Bəzi hallarda silikon bir tüp punktumlardan keçirilə bilər. Dəri üzərindəki kəsik tikişlərlə örtülərək proses tamamlanır. Bütün dünyada qızıl standart kanal əməliyyatı DSR əməliyyatıdır. Qaydalarına uyğun edilərsə dəridə iz qalmaz.
Dakriosistorinostomi Əməliyyatının Yarada Biləcəyi Problemlər (Komplikasiyalar)
- Yara yerinin infeksiyalaşması
- Kanalın təkrar tıxanması (%120)
Müalicə
- Anesteziya: lokal və ya ümumi anesteziya,
- Vaxt: 45 dəqiqə
- Bandaj: Kəsik yerinə nazik bant qoyulur.
- Əməliyyatdan sonra: Göz ətrafında şişlik ola bilər.
- Tikişlər: 7 gün sonra çıxarılır.
- Kontrollər: Əməliyyatın ertəsi günü, 7 gün sonra, 1 ay sonra, 3 ay sonra
- Göz damcıları və pomad: Tikişlərin üstündə antibiotikli pomad 1 həftə, gözə antibiotikli damcılar.
Gözyaşardıcı Kanalın Tıxanması Necə Anlaşılır?
Burun kökünə basıldığında gözdən iltihab gəlməsi, kanalın infekte olduğunu göstərən mühüm bir qeydiyatdır. Bu halda gözyaşardıcı kisə dolu olduğu üçün təzyiqlə birlikdə içindəkilər xaricə doğru axır. Bəzi hallarda isə burun kökündə əl ilə hiss olunan bir şişlik də meydana gələ bilər.
Sıx Soruşulan Suallar
Gözyaşardıcı kanal tıxanıklığı öz-özünə keçərmi?
Körpələrdə gözyaşı tıxanıklığı ilk il ərzində masajla açılma ehtimalı yüksək olsa da, böyüklərdə adətən öz-özünə keçməz və cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.
Gözyaşardıcı kanal tıxanıklığı təkrarlayırmı?
Bəli, gözyaşardıcı tıxanıklığı təkrarlaya bilər. Müvafiq müalicə edilməzsə və infeksiya təkrarlanarsa kanal yenidən tıxana bilər. Buna görə mütəxəssis bir həkim tərəfindən proses izlənilməlidir.
Gözyaşardıcı kanal tıxanıklığı korluğa gətirib çıxararmı?
Gözyaşardıcı kanal tıxanıklığı, birbaşa korluğa səbəb olmaz; lakin tez-tez infeksiyalar gözlərdə daimi zərər yarada bilər.
Gözyaşardıcı kanal tıxanıklığı əməliyyat sonrası sağalma müddəti necədir?
DSR əməliyyatı sonrası sağalma müddəti tez və konforludur. Şişlik və göyərmələr bir neçə gün ərzində azalır. Tikişlər 7 gün sonra çıxarılır, müntəzəm kontrol və dərman istifadəsi ilə müvəffəqiyyət nisbəti artır.