Xalq arasında retina yırtığı kimi tanınan retina dekolmanı, uçuşmalar və şimşək çaxmaları şikayətləri ilə özünü göstərir. Daimi görmə itkisini önləmək üçün xəstəliyin əlamətlərinin aşkarlandığı halda, mütləq sahəsində mütəxəssis bir göz həkiminə retina müayinəsi üçün müraciət olunmalıdır.
Görmə İtkilərinə Səbəb Ola Bilir
Periferik retina dejenerasiyası olan xəstələrdə baş verə bilən retina dekolmanı, eyni zamanda gözə travma alınmasına, irəliləmiş yaşa və ya yüksək miyopiyaya bağlı olaraq da inkişaf edə bilər. Retina dekolmanı, adətən orta yaşın üzərində meydana gələr, ancaq hər yaşda ortaya çıxması mümkündür. Erkən diaqnoz və müalicə edilməzsə, təsirli və daimi görmə itkisinə səbəb ola bilər.
Erkən Diaqnoz Əhəmiyyət Daşıyır
Həkim tərəfindən əməliyyata ehtiyac gördüyü halda, əməliyyata qərar verəcək olan yenə göz müayinəsini edən həkimdir. Müayinə zamanı retina toxuması və ətrafındakı dəyişmiş, deşilmiş, yırtılmış sahələri müəyyən etmək üçün göz bəbəkləri damcı yardımı ilə genişləndirildikdən sonra göz içi müxtəlif linzalar istifadə edilərək bio mikroskop ilə hər tərəfi araşdırılır. Hər hansı bir səbəbdən dekolman bölgəsinin aşkar edilə bilmədiyi hallarda göz ultrasonografiyasından istifadə olunur.
Əməliyyat Gərəkə Bilər
Dekolman cerrahiyəsində istifadə edilən metodlardan biri kənardan basdırma metodu (skleral basdırma metodu) kimi tanınır. Bu metod ilə retina yırtığı sahəsi yanında göz kürəsi divarına sərt silikondan bir parça qoyulur və retina yırtığı kapatılır. Yırtığın kapanmasını ardından dekolmanın səbəb olduğu maye sorular və sağalma tamamlanır. Əgər retina dekolmanına səbəb olan yırtıqlar çox sayda, böyük, yerləşimləri hər zamankindən fərqli, yırtıq aşkarlanmaz, digər xəstəliklər də varsa (göz içi qanaması kimi) ya da dekolman yaranmasının üzərindən zaman keçmişsə, vitrektomi əməliyyatı tətbiq etmək məcburiyyəti yarana bilər.
Vitrektomi, göz içini dolduran jel qatı keçmiş mayenin (vitreusun) cərrahi şəkildə çıxarılması və yərinə maye, hava, qaz ya da silikon yağı doldurulmasıdır. Vitrektomi əməliyyatından sonra, həkimin təyin etdiyi damlanın istifadəsi və həkim tövsiyələrinin yerinə yetirilməsi əhəmiyyət daşıyır.
Retina Yırtılması Riskinə Qarşı Kimlər Daha Diqqətli Olmalıdır?
Retina yırtılması və buna bağlı inkişaf edən retina dekolmanı, xüsusilə bəzi risk qruplarında daha tez-tez görülür. Gözlə retina yırtılması irəliləmiş yaşlarda görülsə də, gənc şəxslərdə də risk faktorları mövcuddur. Yüksək miyopi problemi olan fərdlərdə retina toxuması normaldan daha incə ola bildiyindən yırtılma riski artmaqdadır. Ayrıca daha öncə göz travması keçirmiş kəslər, ailəsində retina yırtılması tarixi olanlar, retina cərrahisi və ya katarakt əməliyyatı keçirənlər bu riski daşımaqdadır.
Retina yırtılması əlamətləri olan şəxslər vaxt itirmədən göz həkiminə başvurmalıdır. Əlamətlərin erkən fərq edilməsi halında retina yırtılması müalicəsi daha asan şəkildə həyata keçirilə bilər. Daimi görmə itkisi, xüsusilə retina qatının uzun müddət beslenememesi nəticəsində ortaya çıxır. Bu səbəblə göz sağlamlığını qorumaq üçün müntəzəm retina müayinəsi əhəmiyyətli.
Tez-Tez Soruşulan Suallar
Retina yırtılması nə üçün meydana gəlir?
Retina yırtılması, adətən yaşa bağlı dejenerasiya, yüksək miyopi, göz travmaları və göz içi cərrahiyələr kimi səbəblərlə ortaya çıxır. Retina qatının incəlməsi ya da mexaniki bir stresle qarşılaşması nəticəsində yırtıla bilər. Ayrıca göz içini dolduran vitreus mayesinin yaşla birlikdə strukturunun pozulması və retinadan ayrılması da yırtılmaya zəmin hazırlaya bilər. Bu durum xüsusilə 50 yaş və üstü şəxslərdə tez-tez görülür.
Retina yırtılması necə anlaşılır?
Retina yırtılmasının ən bariz əlamətləri arasında ani işıq çaxmaları, gözde uçuşan qara nöqtələr (uçuşmalar), görmə sahəsində boz ya da qara perde meydana gəlməsi və ani görmə itkisi yer alır. Bu əlamətlər, gözde ani olaraq inkişaf edərsə, retina müayinəsi edilməlidir. Retina yırtılması əlamətləri görməzdən gəlinərsə, retina dekolmanına səbəb ola bilər.
Retina yırtılması kor edə bilərmi?
Bəli, retina yırtılması müalicə olunmadığı təqdirdə korluğa səbəb ola bilər. Retina, gözün ən həssas strukturlarından biridir və işığı algılamaqla beyinə çatdıran sinir hüceyrələrindən ibarətdir. Bu qatın yırtılması və sonrasında meydana gələcək retina dekolmanı, retina hüceyrələrinin beslenməsini əngəlləyərək daimi zərərlərə səbəb ola bilir.
Retina yırtılması müalicəsi necə həyata keçirilir?
Retina yırtılması müalicəsi, yırtığın böyüklüyü və yerləşiminə bağlı olaraq lazer fotokoagulyasiya, krioterapi ya da cərrahi prosedurlarla həyata keçirilir. Erkən dönəmdə aşkarlanan yırtıqlarda lazer müalicəsi kifayət olur. Ancaq retina dekolmanı inkişaf edibsə, vitrektomi kimi daha irəli cərrahi müdahalelərə ehtiyac duyula bilər. Müalicə sonrası müntəzəm kontrollar və həkim tövsiyələrinə uymaq, müvəffəqiyyət şansını artırır.