Menopoz Dövrləri Nələrdir?
Menopoz Simptomları Nələrdir?
- Dəri quruşluğu,
- Gecə tərləmələri,
- Çəki artışı,
- Yavaşlayan metabolizm,
- Süddən dolğunluq itirilməsi,
- Ruh halında ani dəyişikliklər,
- Saç tellərinin incəlməsi,
- İstilik basmaları,
- Üşütmə,
-
Yuxu problemləri kimi simptomlar yaşaya bilər.
Menopoz Nədir?
Menopoz, qadınların doğurganlıq dövrünün sona çatdığını göstərən təbii və bioloji bir prosesdir. Qadının menstruasiya dövranının kalıcı olaraq sona çatdığı və yumurtalıqların östrojen ilə progestoron istehsalını dayandırdığı bu dövr ümumiyyətlə 45-55 yaşları arasında başlayır. Menopoz nədir sualı çox zaman menstruasiya düzensizliyi ilə başlayan bir dövrü təsvir etmək üçün istifadə edilir. Qadınlar bu prosesdə həm fiziki, həm də emosional çox dəyişikliklərlə qarşılaşa bilər. Menopoz diaqnozu, ardıcıl 12 ay müddətində menstruasiya görülməməsi ilə qoyulur. Bu dövr, təbii menopoz istisna olmaqla cərrahi menopoz (rahim və yumurtalıqların alınması) ya da erkən menopoz şəklində də inkişaf edə bilər.
Menopoz Simptomları Nələrdir?
Menopoz simptomları şəxsdən şəxsə fərqli ola bilər. Bəzi qadınlar bu dövrü yüngül keçirərkən, bəziləri üçün yaşayış keyfiyyətini ciddi şəkildə təsir edən simptomlarla keçə bilər. Ən yayılmış menopoz simptomları arasında istilik basmaları, gecə tərləmələri, menstruasiya düzensizlikləri, yuxu problemləri, vajinal quruşluq, dəridə incəlmə, ruh halı dəyişiklikləri və libido azalması yer alır. Bəzi qadınlarda yaddaş problemləri və koncentrasiya çətinliyi də görülə bilər. Menopoz dövründə hormon səviyyələrindəki dəyişikliklər sümük əriməsi (osteoporoz) və ürək-damar xəstəlikləri riskini artırıla bilər. Buna görə simptomlara diqqət edilməli və mütəxəssis nəzarətində idarə olunmalıdır.
Yalançı Menopoz Simptomları Nələrdir?
Yalançı menopoz simptomları, menopoz prosesinə bənzər simptomlar göstərən ancaq müvəqqəti və çoxluqla fərqli bir tibbi səbəbin səbəb olduğu bir vəziyyətdir. Hormon səviyyələrində ani dəyişikliklər, stres, tiroid xəstəlikləri, qidalanma pozğunluqları və ya bəzi dərmanlar yalançı menopoza yol aça bilər. Bu vəziyyətdə görülən simptomlar arasında menstruasiya gecikmələri, istilik basmaları, vajinal quruşluq, emosional vəziyyət dəyişiklikləri və yorğunluq sayıla bilər. Ancaq bu simptomlar həqiqi menopoza bağlı deyil, başqa səbəblərə bağlı olduğu üçün doğru diaqnoz önəmlidir. Yalançı menopoz diaqnozu adətən hormon testləri və ətraflı jinekoloji qiymətləndirmə ilə qoyulur. Müalicə, əsasında duranın səbəbin aradan qaldırılmasına yönəlik planlanır.
Menopoz Yaşı Neçədir?
Menopoz yaşı, hər qadında fərqli olmaqla birlikdə adətən 45-55 yaş aralığında baş verir. Azərbaycanda qadınların orta menopoz yaşı 47'dir. Ancaq genetik faktorlar, həyat tərzi, xroniki xəstəliklər və ekoloji amillər bu yaşı təsir edə bilər. Erkən menopoz 40 yaşından əvvəl, gec menopoz isə 55 yaşından sonra ortaya çıxır. Siqaret istifadəsi, aşağı bədən kütləsi indeksi və bəzi autoimmun xəstəliklər erkən menopoza səbəb ola bilər. Menopoz yaşı, qadının ümumi sağlığı, doğurganlık hekayəsi və ailəvi meyllər nəzərə alınaraq qiymətləndirilməlidir. Bu səbəbdən hər qadının menopoz prosesi özünəməxsusdur və fərdiləşdirilmiş bir yanaşma tələb edir.
Menopozda Menstruasiya Düzensizliyi Necə Olur?
Menopoza girən qadınlarda menstruasiya nizamı dəyişir. Bu dövrdə menstruasiya aralıqları uzana bilər, qanama miqdarı arta bilər və ya azala bilər. Bəzi qadınlarda iki menstruasiya aralıqları qısa ola bilərkən bəzilərində 2-3 ayda bir menstruasiya görülməyə başlaya bilər. Menopoza yaxınlaşdıqca hormon ifrazı düzensizləşir, bu da yumurtlama prosesini birbaşa təsir edir. Bu səbəbdən menopoza girərkən menstruasiya qanamaları necə olur sualı üçün tək bir cavab vermək mümkün deyil. Menstruasiya nizamındakı dəyişikliklərin takibi, həkim tərəfindən qiymətləndirilərək menopozun başlanğıç dövrü haqqında bilgi verir. Anormal qanamalar varsa mütləq jinekoloji müayinə edilməlidir.
Menopoz Prosesində Hormon Müalicəsi Lazımdırmı?
Menopoz dövründə bəzi qadınlar üçün hormon müalicəsi (HRT) təklif edilə bilər. HRT, bədəndəki azalan östrojen və progestoron hormonlarının yerinə qoyulmasını məqsədləyir. Bu müalicə istilik basmaları, gecə tərləmələri, vajinal quruşluq və yuxu problemləri kimi simptomların yüngülləşdirilməsində təsirli ola bilər. Ancaq hər qadın üçün uyun deyil. Döş xərçəngi, damar xəstəlikləri və ya qaraciyər xəstəlikləri hekayəsi olanlarda hormon müalicəsi təklif olunmur. Buna görə hormon müalicəsi mütləq həkim qiymətləndirməsi və təqibi ilə tətbiq edilməlidir. Hormon müalicəsi dışında bitki tədarükləri, həyat tərzi dəyişiklikləri və psixoloji dəstəklər də menopoz prosesində əhəmiyyətli rol oynayır.
Menopozda Yaşam Keyfiyyətini Artırmaq Üçün Tövsiyələr
Menopoz prosesində sağlam bir həyat tərzi mənimsəmək, simptomları yüngülləşdirir və ümumi sağlamlıq vəziyyətini yaxşılaşdırır. Balanlı qidalanma, müntəzəm məşq, yetərli yuxu, stresdən uzaq durmaq və siqareti tərgitmək bu dövrdə atılacaq ən doğru addımlardır. Xüsusilə kalsiyum və D vitamini baxımından zəngin qidaların istehlakı, sümük sağlığı üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Yoqa, meditasyon, nəfəs məşqləri kimi stres idarə üsulları da ruhi balansı qorumaqda faydalıdır. Bu prosesdə qadınların dəstəklənməsi, məlumatlandırılması və sosial çevrə ilə əlaqələrini sürdərməsi də psixoloji baxımdan önəmlidir. Menopoz bir xəstəlik deyil, təbii bir keçid dövrüdür və sağlam idarə edildiyində yaşam keyfiyyəti qoruna bilər.
Tez-tez Verilən Suallar
Ən Gec Menopoz Yaşı Neçədir?
Menopoz ümumiyyətlə 45-55 yaş arasında görülsə də bəzi qadınlarda bu proses daha gec başlaya bilər. Ən gec menopoz yaşı ümumiyyətlə 58-60 olaraq qəbul edilir. Ancaq bu nadir bir vəziyyətdir və genetik meyl ilə əlaqəlidir. Gec menopoz, bəzi sağlamlıq risklərini də bərabərində gətirə bilər. Xüsusilə östrojenin uzunmüddətli təsiri səbəbindən rahim və döş xərçəngi riski artabilir. Buna görə gec menopoza girən qadınların müntəzəm jinekoloji kontrol yaptırmaları təklif edilir.
35 Yaşında Menopoz Simptomları Olarmı?
Bəli, 35 yaşında menopoz simptomları görünə bilər və bu vəziyyət erkən menopoz olaraq tanımlanır. Genetik faktorlar, bəzi autoimmun xəstəliklər, radioterapiya və ya kemoterapiya kimi müalicələr erkən menopozun səbəbləri arasında yer alır. Bu yaşda görünən simptomlar arasında menstruasiya düzensizlikləri, istilik basmaları, vajinal quruluq, cinsi istehdə azalma və ruh hali dəyişiklikləri sayıla bilər. Bu tür simptomlar varsa mütləq qadın xəstəlikləri və doğum mütəxəssisinə müraciət edilməlidir. Erkən menopozun diaqnozu qan testləri və hormonal qiymətləndirmə ilə qoyulur. Müalicə prosesi, xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti və uşaq sahibi olma istəyinə görə planlanır.
Menopoza Girərkən Menstruasiya Qanamaları Necə Olur?
Menopoza girərkən menstruasiya qanamaları düzensizləşir və əvvəldən alışılmış dövrlərdə dəyişikliklər yaşanır. İlk olaraq menstruasiya aralıqları uzanır ya da qısalır, qanama miqdarında artış və ya azalma ola bilər. Bəzi qadınlar bir ay çox yoğun qanama yaşarkən, növbəti ay çox az qanama görə bilər. Bu vəziyyət, yumurtalıqların hormon istehsalında düzensizlik yaşamasından qaynaqlanır. Menstruasiya qanamalarının xarakteri dəyişsə də bu prosesin təbii bir parçası olduğu unudulmamalıdır. Ancaq həddindən artıq uzun sürən və ya gözlənilməz qanamalar varsa jinekoloji müayinə zəruridir.