Beyin İflici Əlamətləri
Beyin İflici Səbəbləri
Beyin İflici Növləri
Beyin İflici Müalicəsi
Ən Çox Verilən Suallar
Beyin iflici nədir?
Beyin iflici, doğum öncəsi, doğum zamanı və ya doğumdan dərhal sonra inkişaf edən beyin zədəsi səbəbiylə ortaya çıxan, daimi amma irəliləyici olmayan bir motor pozğunluqdur. Əzələ hərəkətləri, duruş və koordinasiyanı təsir edən bu vəziyyət adətən ömür boyu davam edir.
Beyin iflici nədir sualının cavabı, əslində çox geniş bir çevrəni əhatə edir çünki xəstəlik fərqli ağırlıq və növlərdə ola bilər. Zəka səviyyəsindən müstəqildir; bəzi fərdlər əqli olaraq tamamilə sağlam ola bilərkən, bəziləri inkişaf dəstəyi tələb edə bilər.
Beyin iflici əlamətləri?
Beyin iflici əlamətləri hər fərddə fərqli şəkildə ortaya çıxa bilər. Bəzi uşaqlarda əlamətlər doğumdan dərhal sonra izah edilmirsə, bəzilərində diaqnoz irəliləyən aylarda qoyula bilər.
Ən çox rastlanan əlamətlər:
-
Əzələlərdə həddindən artıq sərtlik və ya boşluq
-
Əzələ tonusunda balanssızlıq
-
Oturma, sürünmə və gəzmədə gecikmələr
-
Tək əllə oynamağa meyl (digər qolu istifadə etməmə)
-
Reflekslərin gözlənildiyindən uzun sürməsi
-
Udma çətinliyi
-
Danışıqda gecikmə
Bu əlamətlərin fərqinə varıldıqda uşağın nevroloji mütəxəssisə müraciət edilməlidir.
Beyin iflici növləri hansılardır?
Beyin iflici növləri adətən təsirlənmiş əzələ qrupuna və hərəkət pozğunluğunun növünə görə təsnif edilir.
- Spastik tip: Əzələlər həddindən artıq gərgindir və hərəkətlər məhduddur. Ən yayğın formudur.
- Atetoid (diskinetik) tip: İstəmədən hərəkətlər tez-tez müşahidə olunur. Xüsusilə əllər, qollar və üz əzələləri təsirlənir.
- Ataksik tip: Balans və koordinasiya problemləri ön plandadır.
- Karma tip: Birdən çox formun bir arada görüldüyü vəziyyətdir.
Hər tipdə simptomlar fərqlilik göstərdiyindən, müalicə yanaşması da şəxsə xüsusi planlanır.
Beyin iflici müalicəsi nədir?
Beyin iflici müalicəsi xəstəliyin növünə və ağırlığına görə planlanır. Müalicənin məqsədi, şəxsin günlük həyatda müstəqilliyini artırmaq və həyat keyfiyyətini yüksəltməkdir. Müalicə adətən multidisipliner bir yanaşma tələb edir.
- Fizioterapiya: Əzələlərin güclənməsi, hərəkət qabiliyyətinin artırılması üçün əsas üsuldur.
- Ergoterapiya: Günlük həyat bacarıqlarının qazandırılmasını hədəfləyir.
- Danışıq terapisi: Udma və danışıq çətinlikləri olan uşaqlara yönəlikdir.
- Ortopedik dəstək və cihazlar: Dəstəkli gəzmə, qoltuq ağacı və ya ortopedik cihaz istifadəsi.
- Dərman müalicəsi: Əzələ spazmlarını azaltmaq üçün bəzi dərmanlar istifadə edilə bilər.
- Cərrahi: Nadirdir, əzələ boşaltma və ya sümük düzəldilmə əməliyyatları tətbiq oluna bilər.
Müalicə prosesində valideynlərin dəstəyi və səbr çox önəmlidir.
Yeni doğulanda beyin iflici əlamətləri hansılardır?
Yeni doğulanda beyin iflici əlamətləri bəzən çox qeyri-müəyyən ola bilər. Bu səbəbdən ailələrin diqqətli müşahidəsi önəmlidir.
Diqqət edilməsi lazım olan erkən əlamətlər:
-
Yeni doğan körpənin qollarını ya da ayaqlarını çox az və ya həddindən artıq hərəkət etdirməsi
-
Tək tərəfə daha çox ağırlıq verməsi
-
Əmmə və udma problemləri
-
Normal reflekslərin uzun sürməsi ya da heç görülməməsi
-
Başın idarə edilməsində gecikmə
Bunlar yalnızca bir inkişaf gecikməsinin deyil, eyni zamanda erkən dövr beyin iflici göstəricisi ola bilər. Diaqnoz üçün mütəxəssis rəyi gərəkdir.
İstəmədən hərəkətlər beyin iflicinin işarəsidir?
Bəli, istəmədən hərəkətlər xüsusilə atetoid tip beyin iflicində tez-tez rastlanılan bir əlamətdir. Şəxs kontrolsüz əl, qol, üz və ya dil hərəkətləri edə bilər. Bu tip hərəkətlər xüsusilə həyəcan, stress və ya yorğunluq zamanı arta bilər. İstəmədən hərəkətlər, şəxsin motor kontrolunu və gündəlik fəaliyyətlərini çətinləşdirə bilər. Müalicə prosesində fizioterapiya və xüsusi texnikalarla bu simptomlar azaldıla bilər.