Şalazyon, göz qapaqlarında meydana gələn bir şişlik növüdür. Göz qapağındakı yağ vəzlərinin tıxanması nəticəsində yaranır. Əlamət olaraq göz qapağında yumru, yüngül ağırlıq hissi, nadir hallarda batma və ya qaşıntı və nadir bulanıq görmə ola bilər. Lakin, böyüklüyü və yeri əlamət verməyə bilər. Müalicə seçimləri arasında isti kompres, müntəzəm göz təmizliyi və antibiotik mazlar yer alır.
Şalazyon Nədir?
Şalazyon, göz qapaqlarının içərisində yerləşən və yağ ifrazı edən meibomian vəzlərinin tıxanması nəticəsində yaranan bir növ şişlik və ya kist növüdür.
Şalazyon ağrısızdır və yavaş-yavaş inkişaf edir. Göz qapağında sərt, yuvarlak bir kütlə olaraq hiss edilə bilər. Şalazyonun əsas əlamətləri arasında göz qapağında şişmə, qızartı və narahatlıq var.
Müdaxiləsiz də öz-özünə sağalması mümkün ola bilər, lakin bəzən tibbi müalicə və ya cərrahi müdaxilə də lazım ola bilər. Hər yaş qrupundan insanı təsir edə bilər, lakin xroniki blefarit, seboreik dermatit və akne kimi dəri problemləri olan şəxslərdə daha çox görülür.
Gözdə Şalazyon Niyə Yaranır?
Şalazyonun əsas səbəbi, göz qapağındakı yağ vəzlərinin düzgün işləməməsi və ya tıxanmasıdır. Ancaq bu tıxanıklığın inkişafında təsirli olan bir çox faktor var:
-
Göz qapağı gigiyenasının qeyri-kafi olması:
Göz çevrəsinin müntəzəm və uyğun şəkildə təmizlənməməsi, makiyajla yatma vərdişləri və ya köhnəlmiş makiyaj məhsullarının istifadəsi, yağ vəzlərində tıxanıqlıq yaranmasını artıra bilər.
-
Dəri xəstəlikləri:
Rozasea və seboreik dermatit kimi yağ vəzlərinə birbaşa təsir edən dəri problemləri, şalazyon yaranmasına səbəb ola bilər.
-
Çıban sonrası dövr:
Çıban sonrası dövr də şalazyonun meydana gələcəyi zamanlardandır. Bir çıbanın sağalma müddəti boyunca göz qapağındakı yağ vəzləri zərər görə bilər və bu hal, çıban tamamilə sağalsa da arxada tıxanmış bir vəz qalmasına səbəb ola bilər.
-
Yağlı dəri quruluşu:
Yağlı bir dəri quruluşuna malik olan şəxslərdə də vəz tıxanıklığı riski yüksəkdir. Həddindən artıq sebum ifrazı, vəzlərin düzgün işini pozar və şalazyon meydana gəlməsinə zəmin yaradar.
-
Gözləri tez-tez ovuşdurmaq:
Gözləri tez-tez ovuşdurmaq göz qapağını travmatizə edərək vəzlərin strukturunu təsir edə bilər. Bu hal, yağ vəzlərinin sağlam çalışmasını maneə törədir və tıxanıqlarına səbəb ola bilər.
-
Xronik blefarit (göz qapağı iltihabı):
Xronik blefarit (göz qapağı iltihabı) vəziyyəti şalazyon inkişafına səbəb ola bilər. Bu vəziyyətdə kirpik dipində davamlı iltihab meydana gəlir və yağ vəzlərinin düzgün şəkildə çalışmasını maneə törədərək tıxanıqlığa səbəb olur.
Şalazyon Əlamətləri Nələrdir?
Şalazyon ağrısız inkişaf etdiyinə görə şəxslər başlanğıcda bu problemi fark etməyə bilərlər. Lakin zamanla böyüdüyündə və ya kosmetik olaraq nəzərə çarpsa, həkimə müraciət edilir. Tez-tez görünən əlamətlər bunlardır:
-
Göz qapağında nəzərə çarpan bir şişlik: Böyük və ilk olaraq fərq edilən əlamətdir. Göz qapağı üzərində sərt, yuvarlak bir kütlə şəklində hiss edilir.
-
Göz qapağında qızartı: Şalazyon bəzən göz qapağında qızarmasına səbəb ola bilər.
-
Ağrı və ya narahatlıq: Bəzi hallarda şalazyon ağrılı ola bilər. Lakin, bu hər zaman baş verməz və ümumiyyətlə yüngül seyreder.
-
Gözyaşı artışı: Bəzi şəxslərdə, şalazyonun olduğu gözdən artıq miqdarda göz yaşı ifraz olunması mümkündür.
-
Işığa qarşı həssaslıq: Bəzi hallarda işığa qarşı həssaslıq yaşana bilər.
-
Bulanıq görmə: Şalazyon böyükdürsə və ya görməyə maneə törədərsə, müvəqqəti olaraq bulanıq görmə vəziyyəti yaşana bilər.
Hər hansı bir şübhə vəziyyətində, tibb mütəxəssislərinə müraciət olunmalı və gərəkən müalicə proseslərinə başlanılmalıdır.
Şalazyon Necə Keçir?
Şalazyon, göz qapağındakı yağ vəzlərinin tıxanması nəticəsində yaranan bir növ şişlikdir. Əksərən ağrısızdır və hər yaş qrupunda görülə bilər. Şalazyonun keçməsi üçün əksərən dərman müalicəsi kifayət edicidir, lakin bəzi hallarda cərrahi müdaxiləyə ehtiyac duyula bilər.
Göz damlası və ya maz kimi topikal dərmanlar, bəzi hallarda müalicəyə dəstək məqsədilə təyin edilə bilər. Dərmanlar, şişliyi azaltmaq və infeksiyanı önləmək üçün təsarlanmışdır. Təyin edilən dərmanlar həkiminizin tövsiyə etdiyi müddət ərzində müntəzəm olaraq istifadə edilməlidir.
Isti kompres tətbiqi də şalazyonun müalicəsində təsirlidir. Isti kompres, bir parça bezini isti suya batıraraq və sonra artıq suyu sıxaraq hazırlanır. Bezi, göz qapağına 10-15 dəqiqə boyunca tətbiq edilməlidir. Gündə bir neçə dəfə təkrarlanmalıdır. Istilik, tıxanmış yağ vəzindəki yağın əriməsini təmin edir və nəticədə şişlik azalır.
Əgər bu üsullar nəticəsində şalazyon sağalmazsa və ya böyüməyə davam edərsə, həkiminizə müraciət etməlisiniz. Həkiminiz, şişliyi kiçiltmək üçün cərrahi müdaxilə tətbiq edə bilər.
Cərrahi Müdaxilə
Tətbiq olunan alternativ üsullara baxmayaraq 3–6 həftə içində keçməyən, estetik olaraq narahat edici ölçülərə çatan və ya tez-tez təkrarlanan şalazyonlarda cərrahi müdaxilə gərəkə bilər.
Cərrahi müdaxilə, xəstələr açısından son çarə kimi düşünülməsinə baxmayaraq təhlükəsiz və təsirli bir metoddur. Aşağıdakı vəziyyətlərdə üstünlük verilir:
-
Kütlənin böyüklüyü görməyə mane olursa
-
Estetik narahatlıqları olan şəxsləri narahat edirsə
-
Müalicəyə müqavimətli, xronik hal almış vəziyyətlərdə
-
Şalazyon təkrarlayıcı xüsusiyyət göstərirsə
Şalazyon Ameliyatı Necə Edilir?
Şalazyon ameliyatı, göz qapağının iç tərəfinə kiçik bir kəsik edilərək yerli anestezi altında həyata keçirilən bir prosedurdur. Ameliyat, göz qapağında bir növ yağ bezəsi olan şalazyonun müalicəsində istifadə olunur.
İlk mərhələ, xəstənin gözünü və ətrafını steril etməkdir. Bu, infeksiya riskini minimuma endirmək üçün edilir. Ardından, həkim göz qapağını yerli anestezi ilə uyuşdurur.
Növbəti addım, həkimin göz qapağında kiçik bir kəsik etməsidir. Kəsik göz qapağının iç səthində edilir, xaricdən heç bir iz buraxmır. Həkim daha sonra bu kəsikdən içəri daxil olur və şalazyonu çıxarır.
Son olaraq, həkim kəsik sahəsini təmizləyir və bandaj edir. Xəstəyə antibiotikli göz damlası təyin olunur və sağalma müddətində nəzarət görüşləri təşkil olunur.
Şalazyon Təkrar Edərmi?
Şalazyona səbəb olan faktorlar nəzarət altına alınmazsa təkrar edə bilər. Bəzi şəxslərdə xronik blefarit və ya rozasea kimi xəstəliklər vəz tıxanıqlarının daima yaranmasına zəmin yaradır.
Təkrarlamanı önləmək üçün bunlara diqqət edilməlidir:
-
Göz qapaqlarının təmiz saxlanılmasına
-
Makiyaj məhsullarının hijyenik şəkildə istifadə olunması və makiyajla yatmamaq
-
Dəri xəstəliklərinin müntəzəm olaraq müalicəsinin aparılmasına
-
Gözləri ovuşdurma vərdişindən vaz keçilməsinə
-
Müntəzəm göz müayinələrinin keçirilməsinə
Tez-tez Soruşulan Suallar
Şalazyonun çıbandan fərqi nədir?
Şalazyon iltihabsız bir tıxanıqlıq nəticəsində inkişaf etdiyi halda, çıban bakterial infeksiya mənşəli, əksərən ağrılı bir şişlikdir. Çıban daha sürətlə başlayır, qızartı və həssaslıq qabarıqdır. Şalazyon isə yavaş inkişaf edir və əksərən ağrısız seyreder.
Şalazyon öz-özünə keçərmi?
Bəli, erkən mərhələlərdə isti kompres və göz gigiyenası ilə bir çox şalazyon öz-özünə keçə bilər. Lakin 3–6 həftədən uzun sürən hallarda həkimə müraciət etmək tövsiyə olunur.
Şalazyon ameliyatı iz buraxırmı?
Xeyr. Ameliyat göz qapağının iç tərəfindən edildiyi üçün xaricdən görünən bir iz buraxmaz.
Şalazyon ameliyatı sonrası nələrə diqqət edilməlidir?
İlk bir neçə gün göz qapağını silməkdən çəkinmək, həkimin verdiyi damlaları müntəzəm istifadə etmək və nəzarət görüşlərini gecikdirməmək vacibdir.