Əl titrəməsi, qeyri-ixtiyari əzələ qıcıqlanmalarından qaynaqlanan və əllərin nəzarətsiz şəkildə titrəməsi ilə xarakterizə edilən bir vəziyyətdir. Titrəmə stressdən, yorğunluqdan və ya həddən artıq kafein qəbulundan qaynaqlana biləcəyi kimi nevroloji xəstəliklərin və ya metabolik narahatlıqların əlaməti də ola bilər. Yüngül əl titrəmələri adətən qısa müddətli olmağa meyillidir; lakin şiddətli, davamlı hal alan titrəmə gündəlik fəaliyyətləri çətinləşdirə bilər və ciddi sağlamlıq problemlərinin əlaməti ola bilər.
Əl Titrəməsi Nədir?
Əl titrəməsi, stress və sevinc kimi duyğu dəyişiklikləri, ac qalma, qan şəkərində baş verən dəyişiklik, yuxu problemləri, yorğunluq və kafein istehlakının yanaşı, parkinson xəstəliyi kimi nevroloji xəstəliklər səbəbiylə də ortaya çıxa bilən qeyri-ixtiyari əl qıcıqlanmalarıdır.
Əl titrəməsinə səbəb olan xəstəliklər ümumiyyətlə parkinson və epilepsiya ilə əlaqəlidir. Müalicə, titrəmənin mənbəyinin psixoloji və nevroloji olmasına görə dəyişə bilər. Yüngül şiddətdə yaşanan titrəmələr öz-özünə keçərkən şiddətli psixoloji narahatlıqların yol açdığı titrəmə dərman və terapiya ilə müalicə edilə bilər.
Əl Titrəməsi Niyə Baş Verir?
Əl titrəməsi, əllərin qeyri-ixtiyari hərəkətləri ilə xarakterizə olunur və müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər. Bunlar arasında nevroloji narahatlıqlar, metabolik problemlər, dərmanların yan təsirləri, stress və narahatlıq kimi faktorlar yer ala bilər.
Fizioloji Səbəblər
-
Stress, narahatlıq və həyəcan
-
Kafein, nikotin və ya enerji içkisi istehlakı
-
Yorğunluq və yuxusuzluq
-
Həddən artıq məşq və əzələ yorğunluğu
-
Qan şəkəri düşüklüyü (hipoqlikemiya)
Nevroloji Səbəblər
Bəzi sinir sistemi xəstəlikləri də əl titrəməsinə səbəb ola bilər:
-
Parkinson xəstəliyi: İstirahət zamanı baş verən titrəmə ilə xarakterizə olunur.
-
Multipl Skleroz (MS): Sinir ötürülməsindəki pozulmalara bağlı olaraq əl koordinasiyasında titrəmə inkişaf edə bilər.
-
Esansiyel Tremor: Genetik keçişli olub, ailə üzvlərində də oxşar titrəmələr görülə bilər.
Endokrin və Metabolik Səbəblər
-
Tiroit vəzinin həddən artıq işləməsi (hipertireoidizm)
-
B12, D vitamini və maqnezium çatışmazlığı
-
Bəzi dərmanların yan təsirləri (astma, depressiya və ya stimullaşdırıcı dərmanlar)
Bu cür səbəblərdə əl titrəməsi adətən başqa əlamətlərlə müşayiət olunur.
Gənc Yaşda Əl Titrəməsi Niyə Baş Verir?
Gənc yaş qrupunda görülən əl titrəməsi, bir çox faktordan qaynaqlana bilər. Bu titrəmələr, qeyri-ixtiyari əzələ hərəkətləri ilə xarakterizə olunur və bir xəstəliyin işarəsi ola biləcəyi kimi fizioloji reaksiyaların nəticəsi də ola bilər.
Gənc yaşda əl titrəməsi səbəbləri bunlar ola bilər:
-
Sağlam şəxslərdə də ortaya çıxa bilən əl titrəmələri adətən stress, yorğunluq, həddən artıq kafein və ya alkoqol istehlakı kimi faktorlara bağlı ola bilər. Bu səbəblərdən qaynaqlanan əl titrəmələri tipik olaraq müvəqqətidir və tətikləyici amil aradan qalxdıqda öz-özünə düzəlmə meyillidir.
-
Gənc fərdlər arasında tez-tez stress və narahatlıq əlamətləri ortaya çıxa bilər. Bu hallarda, bədən "döyüş və ya qaç" reaksiyası göstərir, bu da əzələlərdə qeyri-ixtiyari qıcıqlanmalar və titrəmələrə səbəb ola bilər.
-
Titrəmələrə səbəb olan faktorlar arasında astma dərmanları, antidepresanlar, alkoqol kimi təsirlər də ola bilər.
-
Əl titrəməsi keçmişi olan ailə üzvlərində, genetik olaraq keçən əl titrəməsi də ortaya çıxa bilər.
-
Əl titrəməsi, Multipl Skleroz və parkinson kimi narahatlıqların bir nəticəsi olaraq ortaya çıxa bilər.
Sağ Əl Titrəməsi Niyə Baş Verir?
Sağ əl titrəməsi, adətən Parkinson xəstəliyi, beyin zədəsi, stress, yorğunluq, aşağı qan şəkəri, kafein istehlakı və ya dərmanların yan təsirləri kimi bir çox fərqli səbəbdən qaynaqlana bilər.
- Sinir Sıxılması və ya Zədəsi:
Boyun onurğalarında sinir köklərinin təzyiq altında qalması, sağ əldə uyuşma və titrəmə hissinə səbəb ola bilər. Uzun müddət kompüter istifadəsi, masa başı iş və ya yanlış duruş bu vəziyyətə səbəb ola bilər.
- Esansiyel Tremor:
Genetik keçişli bir vəziyyətdir və adətən əllərin biri ilə başlayır. Zamanla iki əldə də görünə bilər, lakin erkən dövrdə sağ əldə titrəmə daha aydın ola bilər.
- Parkinson Xəstəliyi:
Parkinsonun ilk əlamətlərdən biri adətən tək əldən istirahət halında başlayan titrəmədir. Xəstəlik irəlilədikcə digər əl və bədən bölgələrinə də təsir edə bilər.
- Həddən Artıq Stress və Narahatlıq:
Emosional gərginlik, adrenalin artışı ilə birlikdə müvəqqəti əl titrəməsinə səbəb ola bilər. Bu cür titrəmə adətən hərəkətlə artır və stress ortadan qalxdıqda azalır.
- Vitamin Çatışmazlıqları:
B12, D vitamini və maqnezium çatışmazlığı sinir ötürülməsində pozulmalara səbəb olaraq tək əldə titrəmə və ya seğirmələrə səbəb ola bilər.
- Kafein, Siqaret və ya Dərman İstifadəsi:
Yüksək miqdarda kafein qəbul edilməsi və ya bəzi dərmanlar müvəqqəti olaraq sağ əldə titrəmə hissi yarada bilər.
Hansı Vitamin Çatışmazlığı Əllərin Titrəməsinə Səbəb Olur?
Vitamin B12 çatışmazlığı əllərin titrəməsinə səbəb ola bilər. Bu halda, bədənin kifayət qədər vitamin B12 qəbul edə bilməməsi nəticəsində sinir sistemində yaranan zədə nəticəsində ortaya çıxa bilər. Əllərin titrəməsinə əlavə olaraq halsızlıq, baş gicəllənməsi və uyuşma kimi əlamətlər də görünə bilər. Vitamin çatışmazlığından şübhələnildiyi zaman mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir.
Əl Titrəməsinin Müalicəsi Necə Edilir?
Əl titrəməsinin müalicəsi, psixoloji və nevroloji mənbələrinə bağlı olaraq dəyişə bilər. Psixoloji səbəblərdən qaynaqlanan titrəmələrdə psixiatrik qiymətləndirmə həyata keçirilə bilər, terapiyalar tətbiq edilər və zərurət yarandıqda dərman müalicəsi başlana bilər. Parkinson, epilepsiya və ya MS kimi nevroloji xəstəliklərə bağlı əl titrəməsi durumunda spesifik xəstəlik müalicələri tətbiq oluna bilər.
Tez-tez Verilən Suallar
Daimi əl titrəməsi niyə baş verir?
Daimi titrəmə, adətən esansiyel tremor, Parkinson xəstəliyi, tiroid pozulması və ya uzun müddət dərman istifadə kimi səbəblərlə əlaqəlidir. Bu halda nevroloji uzmandan keçən müayinə və görüntüləmə testləri, düzgün diaqnoz üçün vacibdir.
Əl titrəməsi tamamilə keçir mi?
Əl titrəməsinin tamamilə keçib-keçməməsi səbəbə bağlıdır. Fizioloji və ya vitamin çatışmazlığına bağlı titrəmələr müalicə ilə tamamilə aradan qaldırıla bilərkən, genetik və ya nevroloji səbəblərlə baş verən titrəmə nəzarət altına alına bilər.
Əl titrəməsi streslə artır mi?
Bəli. Stres, narahatlıq və həyəcan kimi emosional vəziyyətlər sinir sistemi aktivitəsini artıraraq titrəmənin daha nəzərə çarpan hala gəlməsinə səbəb ola bilər.
Sol əl titrəməsi niyə baş verir?
Sol əl titrəməsi, sinir sıxılması, əzələ yorğunluğu, stres, tiroit problemləri və ya nevroloji narahatlıqlardan qaynaqlana bilər. Xüsusən davamlı tək əllə titrəmə yaşanırsa parkinson xəstəliyi, esansiyel tremor və ya boyun yırtığına bağlı sinir sıxılmasına bənzər ciddi problemlərin əlaməti ola bilər.