Uşaq göz xəstəlikləri, 18 yaşdan aşağı fərdlərdə yaranan göz problemlərini ifadə edir və erkən diaqnoz bu narahatlıqların müalicəsində kritik rol oynayır. Göz sağlamlığının qorunması, uşaqların həm inkişafını dəstəkləyir, həm də öyrənmə proseslərini asanlaşdırır. Erkən müdaxilə ilə qalıcı görmə itkilərinin qarşısını almaq və müalicə prosesini sürətləndirmək mümkündür. Uşaqların sağlam bir gələcəyə addım atması üçün göz yoxlamalarının müntəzəm olaraq keçirilməsi zəruridir.
Uşaqlarda ən yayılmış göz xəstəlikləri hansılardır?
Uşaqlarda görülən göz xəstəlikləri, anadangəlmə mövcud ola biləcəyi kimi, irəliləyən illərdə yaranan edilgin səbəblərlə də inkişaf edə bilər. Bəzi göz xəstəlikləri doğuşda mövcud olmayıb zamanla inkişaf edir. Göz xəstəlikləri təsir etdiyi sahələrə görə görmə funksiyasında ciddi problemlərə səbəb ola bilər və uşaqların həyat keyfiyyətini azalda bilər.
Göz Təmbəlliyi
Uşaqlıq dövründə tez-tez görülən göz xəstəliklərindən biri olan göz təmbəlliyi, erkən diaqnoz edilmədikdə qalıcı görmə itkinə səbəb ola bilər. Müalicədə öncelikli olaraq, təmbəlliyə səbəb olan faktorlar ortadan qaldırılır. Əsasən cərrahiyyə olmayan üsullardan biri olan bağlama müalicəsi tətbiq olunur. Bu üsulda sağlam göz bağlanaraq tənbəl gözün stimullaşdırılması və görmə funksiyasının inkişaf etdirilməsi təmin edilir. Erkən müdaxilə, bu xəstəliyin müalicəsində kritik rol oynayır.
Şaşılıq
Şaşılıq, iki göz arasındakı paralelliyin pozulması halıdır və uşaqlıq dövründə sıx rast gəlinən bir problemdir. Bu hal bəzən valideynlər, bəzən də bir uşaq həkimi tərəfindən fərq edilə bilər. Detallı bir göz müayinəsi tələb edən gizli şaşılıq növləri də mövcuddur. Şaşılıq, eyni zamanda göz təmbəlliyinə səbəb ola biləcəyi üçün erkən diaqnoz edilməsi lazım olan əhəmiyyətli bir xəstəlikdir.
Göz Yaşı Kanal Tıxanıqlığı
Yeni doğulmuş körpələrdə tez-tez rast gəlinən göz yaşı kanal tıxanıqlığı, çəpək yaranması, sulama və axıntı kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Bu halın müalicəsində, bir yaşına qədər göz həkimləri tərəfindən tövsiyə edilən masaj üsulu təsirli ola bilər. Masajın yetərli olmadığı hallarda isə cərrahi müdaxiləyə müraciət olunur.
Anadangəlmə Katarakt
Anadangəlmə katarakt, təcili müalicə tələb edən ciddi bir göz xəstəliyidir. Göz bəbəyinin qara yerinə ağ görünməsi kimi əlamətlərlə fərq edilə bilər və vaxt itirmədən bir göz həkiminə müraciət etmək lazımdır. Bu durum, hamiləlik zamanı yaşanan infeksiyalardan, metabolik və ya irsi səbəblərdən qaynaqlana bilər.
Görmə Qüsurları
Miyopi, hipermetropi və astiqmatizm kimi qırma kusurları, uşaqlarda ən çox görülən görmə problemləri arasındadır. Çox zaman eynək istifadə edilərək müalicə edilə bilən bu hallər, həm anadangəlmə, həm də sonradan inkişaf edə bilər. Xüsusilə miyopi, genetik faktorlarla güclü bir əlaqəyə sahibdir və texnoloji cihazların sıx istifadəsi ilə daha yayılmışdır.
Texnologiya və Göz Sağlamlığı
Son illərdə, uşaqlarda ekran təsirinin artmasıyla edilgin göz xəstəliklərinin görülmə tezliyi də yüksəlmişdir. Telefon, planşet və komputer kimi cihazlara uzun müddət məruz qalmaq, gözün ön-arxa oxunun uzanmasına və əzələ spazmlarına səbəb olaraq miyopi və göz quruluğu kimi problemlərə səbəb olar. Bu səbəbdən, uşaqlarda ekran istifadə müddətinin məhdudlaşdırılması və müntəzəm göz yoxlamalarının unudulmaması böyük əhəmiyyət daşıyır. Uşaqlarda göz narahatlığından qorunmaq üçün erkən diaqnoz və müntəzəm göz müayinələri kritik bir rol oynayır. Ailələr lazım gəldikdə göz sağlamlığı və xəstəlikləri həkiminə müraciət etməlidir.
Tez-tez Verilən Suallar
Uşaqlarda göz müayinəsi nə zaman aparılmalıdır?
Uşaqlarda ilk göz müayinəsi, doğumdan dərhal sonra yeni doğulan müayinəsi çərçivəsində aparılmalıdır. Hər hansı bir problem görülməsə belə, sonrakı nəzarətlər 6 aylıqda, 3 yaşında və məktəb yaşına gəlmədən əvvəl təkrarlanmalıdır. Görmə inkişafının ən sürətli olduğu ilk illərdə aparılan nəzarətlər, anadangəlmə və ya erkən dövrdə yaranan göz xəstəliklərinin erkən diaqnoz edilməsini təmin edir. Ailədə göz xəstəliyi keçmişi olan, vaxtından əvvəl doğulmuş və ya şaşılıq şübhəsi olan uşaqların daha tez-tez nəzarətdə saxlanılması lazım gələ bilər.
Uşağımın göz problemi olduğunu necə anlaya bilərəm?
Uşaqlar adətən görmə problemlərini ifadə edə bilməkdə çətinlik çəkə bilərlər. Bu səbəbdən ailələrin diqqətli olması lazımdır. Gözləri tez-tez qıymaq, televizora çox yaxından baxmaq, bir əşyaya fokuslanmaqda çətinlik çəkmək, tez-tez düşmək və ya tarazlıq saxlamaqda çətinlik çəkmək kimi əlamətlər göz problemlərinə işarə edə bilər. Baş ağrısı, gözlərdə su axması, çəpək yaranması, göz axması (şaşılıq), bir gözü qapayıb digər gözlə baxma meyli kimi əlamətlər də əhəmiyyətlidir.
Şaşılıq özündən keçərmi, yoxsa müalicə vacibdir?
Fizioloji şaşılıq növlərinin bəzi halları körpəlik dövründə müvəqqəti ola bilər. Çox şaşılıq vəziyyətlərində müalicə lazım gələ bilər. Çünki şaşılıq yalnız kosmetik bir problem deyil, eyni zamanda görmə inkişafını birbaşa təsir edən bir xəstəlikdir. Müalicə edilmədikdə göz təmbəlliyinə yol açar. Müalicə planı, şaşılığın səbəbinə və şiddətinə görə dəyişir. Eynək istifadəsi, ortoptik məşqlər, prizmatik linzalar və ya cərrahi müdaxilə kimi üsullar seçilə bilər.
Texnoloji cihazların uşaqların göz sağlamlığına təsiri nədir?
Uzun müddət telefon, planşet və bilgisayar ekranlarına baxmaq uşaqlarda miyopi, göz quruluğu və fokuslanma pozuntularına səbəb ola bilər. Göz sağlamlığını qorumaq üçün ekran müddəti məhdudlaşdırılmalı, 20 dəqiqədə bir 20 saniyə fasilə verilməli və gün işığından faydalanılmalıdır. Müntəzəm göz yoxlamaları ilə problemlər erkən aşkar edilə bilər.