Əzələ titrəməsi, əzələlərin istəksiz və tez bir şəkildə qıc olaraq hərəkət etməsini bildirir və əksər insanların zaman-zaman qarşılaşdığı yayğın bir vəziyyətdir. Bu kiçik qıcolmalar zərərsizdir və xüsusilə göz qapaqlarında, ayaqlarda və qollarda hiss olunur. Əzələ titrəməsi, fərqli faktorlar əsasında meydana gələ bilər; yuxuya dalmaq, hıçqırıq, narahatçılıq zamanı titrəmə və idman əsnasında meydana gələn əzələ qıcolmaları. Müalicəsi isə simptomları nəzarət altına almağı və yaşayış keyfiyyətini artırmağı amaçlar.
Əzələ Titrəməsi Nədir?
Əzələ titrəməsi, ani və idarə oluna bilməyən titrəmə və qıcolma vəziyyəti kimi təyin oluna bilər. Bu vəziyyət, əzələlərin yanlış şəkildə qıcıqlandırılması nəticəsində ortaya çıxır və tez-tez qısa müddətlidir, yalnız bir əzələ ya da əzələ qrupuna təsir edə bilər.
Əzələ titrəməsi, ümumiyyətlə zərərsiz olaraq qəbul edilsə də, bir çox əzələ qrupunu təsir edə biləcək və ya tək bir bölgəyə təsir edə biləcək xüsusiyyətlərə sahibdir. Əzələ titrəməsi, müxtəlif səbəblərə görə ortaya çıxa bilər və bu vəziyyətin altında daha ciddi bir səbəb yatırsa, müalicə üsulu fərqlilik göstərə bilər.
Əzələ Titrəməsi Niyə Olur?
Əzələ titrəməsi adətən əzələ yorğunluğu, stress, qidalıqların çatışmazlığı və ya kafein istifadəsi kimi səbəblərdən qaynaqlana bilər. Bu vəziyyət çox vaxt keçicidir və narahatlıq olmamalıdır. Lakin əgər əzələ titrəməsi durmadan təkrarlanırsa və digər simptomlar varsa, mütləq bir həkimə və ya sağlamlıq mütəxəssisinə müraciət etmək məsləhətdir.
Əzələ titrəmələrinin bir neçə səbəbi ola bilər:
-
Yorğunluq və stress: Gündəlik tələbat, narahatçılıq və stress əzələlərin normadan artıq qıc olmasına səbəb olar.
-
Vitamin və mineral çatışmazlıqları: Maqnezium, kalsium və kalium çatışmazlıqları əzələlərin düzgün çalışmasına mane olaraq titrəmələrə səbəb ola bilər.
-
Artıq kafein istifadəsi: Qəhvə, çay və enerji içkiləri kimi kafeinli içkilər sinir sistemini qıcıqlandıraraq əzələ titrəməsini artırar.
-
Infeksiyalar və ateşli xəstəliklər: Bədəni zorlayan infeksiyalarda əzələ sistemi də təsirlənə bilər.
-
Dərmanların yan təsirləri: Bəzi dərmanlar sinir-əzələ rabitəsini təsirləyərək keçici titrəmələrə səbəb ola bilər.
-
Sinir və onurğa beyni xəstəlikləri: Sinir sıxışmaları, onurğa zədələnmələri və ya nevroloji xəstəliklər (MS, ALS kimi) uzun müddətli əzələ titrəmələrinə səbəb ola bilər.
-
Qidalanma pozğunluqları və dehidrasiya: Kifayət qədər su içməmək və ya düzgün qidalanmamaq əzələ funksiyalarını poza bilər.
-
Yoğun idman və ya hərəkətsizlik: İdmandan sonra yorğunluq və ya uzun müddət eyni pozisyonda qalmaq, xüsusilə ayaq əzələsi titrəməsi şikayətini artırar.
Dinlənərkən Əzələ Titrəməsi Niyə Olur?
Dinlənmə anında və ya yuxuya keçid prosesində ortaya çıxan əzələ titrəmələri, hipnik titrəmə olaraq da bilinər. Bu vəziyyət yuxuya dalmadan əvvəl ayaqlarda ya da kollarda ani qıcolmalar şəklində hiss edilə bilər. Çox vaxt zərərsizdir və əzələlərin rahatlama dövründə ortaya çıxar.
Stress, həddən artıq yorğunluq və ya artıq kafein istifadəsi bu növ titrəmələri təhrik edə bilər. Dinlənmə zamanı durmadan təkrarlanan və gündəlik yaşamı təsirləyən əzələ titrəmələri mineral çatışmazlıqlarına və ya sinir sistemi ilə bağlı problemlərə işarə edə bilər.
Keçməyən Əzələ Titrəməsi Niyə Olur?
Qıcolmaların durmadan davam etməsi vəziyyətidir. Uzun müddətli əzələ titrəmələri fasikülasiya olaraq adlandırılanır. Fasikülasyonların çoxu yaxşı xasiyyətlidir və mineral çatışmazlığı, stress ya da artıq kafein istehlakı kimi səbəblərdən qaynaqlanır. Lakin bəzi hallarda ALS, MS kimi nevroloji xəstəliklərin erkən göstəricisi ola bilər. Bu səbəbdən keçməyən əzələ titrəmələrində mütləq mütəxəssis müayinəsi lazımdır.
Əzələ Titrəməsi Simptomları Nələrdir?
Əzələ titrəməsi çox vaxt qısa müddətli, zərərsiz və ağrısız əzələ qıcolmaları şəklində görünür. Lakin bəzən fərqli simptomlar müşahidə edilə bilər və bu vəziyyət mütəxəssis bir həkim qiymətləndirilməsi tələb edir.
Əzələ titrəməsinin yaygın simptomları bunlardır:
-
Gözlə görünən əzələ qıcolması: Əzələ lifləri dəri altında qısa müddətli hərəkət edir, göz qapağı, ayaq və qolda fərq edilir.
-
Ani və istəksiz qıcolmalar: Dinlənmə halında və ya yuxuya keçərkən ortaya çıxar.
-
Təkrarlayan və ritmik titrəmələr: Gün içində eyni bölgədə tez-tez hiss oluna bilər.
-
Əzələ yorğunluğu və gərginliyi: Uzun müddətli titrəmələrdə əzələlərdə həssaslıq müşahidə edilə bilər.
-
Bölgesel fokuslanma: Sadəcə tək bir əzələ qrupunda uzunca davam edən titrəmələr ola bilər.
Əzələ Titrəməsi ilə Qarışdırılan Xəstəliklər Nələrdir?
Miyokimy, fasikülasyondan fərqli bir əzələ hərəkətidir. Əzələlərdə dalğa şəklində, davamlı və ritmik qıcolmalar ilə xarakterizə olunur. Əzələnin dəridən görünən açıq və davamlı hərəkətləri şəklində hiss olunur.
Miyokimy, sinir zədəsi, multipl skleroz (MS), beyin sapı şişləri və ya bəzi iflic hallarından sonra ortaya çıxa bilər. Fasikülasyon isə çox vaxt yaxşı xasiyyətli ikən, miyokimy daha ciddi sinir sistemi xəstəliklərinin göstəricisi ola bilər. Bu səbəbdən titrəmə ilə dalğalanma tipində əzələ qıcolmalarını ayır edərək dəqiq diaqnoz üçün mütəxəssis qiymətləndirməsi etmək vacibdir.
Əzələ Titrəməsi Necə Diaqnoz Edilir?
Əzələ titrəməsinin diagnostikasında, şəxsin müşahidə zamanı yaşadığı simptomlar və şikayətlər nəzərə alınaraq qiymətləndirmə edilir. Bu prosesdə nevroloji baxımdan bir araşdırma üçün reflekslər, motor güc, tarazlıq və koordinasiya da nəzərə alınır. Həmçinin əzələ titrəməsi diaqnozuna kömək edə biləcək EMG, EEG və MR kimi görüntüləmə testləri də lazım gəldikdə tətbiq edilməlidir.
Əzələ Titrəməsi Müalicə Yöntemləri Nələrdir?
Əzələ titrəşmələrinin müalicə yöntəmi, əsas səbəbə bağlı olaraq dəyişiklik göstərir. Yaşam tərzi tənzimləmələri edərək kontrol altına alınabilir. Lakin keçməyən və gündəlik yaşamı təsir edən əzələ titrəşmələrində mütəxəssis qiymətləndirməsi lazımdır.
Yaşam Tərzi və Qidalanma Tənzimləmələri
-
Maqnezium, kalium və kalsium baxımından zəngin qidaların qəbul edilməsi
-
Kifayət qədər su içmək və bədənin elektrolit balansını qorumaq
-
Artıq kafein istifadəsinin azaldılması
İdman və Dinclik Tarazlığı
-
Nizamlı idman etmək, əzələlərin güclənməsinə kömək olaraq titrəşmələri azalda bilər.
-
Uzun müddət eyni pozisyonda qalmamaq, qısa gərmə hərəkətləri etmək faydalı ola bilər.
Tibbi Müalicə Seçimləri
-
Keçməyən əzələ titrəmələrində nevrologiya mütəxəssisi tərəfindən qiymətləndirmə edilə bilər.
-
Mütəxəssis nəzarətində vitamin və mineral əlavələri qəbul edilə bilər.
-
Mütəxəssis nəzarətində əzələ gevşetici və ya sinir sistemi tənzimləyici dərmanlar istifadə edilə bilər.
Tez-tez Soruşulan Suallar
Dinlənərkən əzələ titrəməsi normaldırmı?
Yuxuya dalma və ya dinlənmə zamanı görülən əzələ titrəmələri çətinliklə normaldır və zərərsizdir. Lakin durmadan təkraralırsa ya da yuxu tənzimini pozursa qiymətləndirilməsi lazımdır.
Ayaq əzələsi titrəməsi niyə olar?
Ayaqlarda titrəmə adətən çox fiziki aktivlik, mineral itməsi və ya dövran pozğunluqlarından qaynaqlana bilər. Dinclik, bol maye qəbul edilməsi və mineral dəstəyi ilə yaxşılaşdırıla bilər.
Qolda əzələ titrəməsi ciddidirmi?
Qollarda müşahidə edilən əzələ titrəmələri təkrarlanan hərəkətlərə bağlı ola bilər. Lakin uzun müddət davam edən və ağrı ya da zəiflik ilə müşahidə edilən qolda əzələ titrəmələri sinir sıxışması kimi daha ciddi səbəblərə işarə edə bilər.
Əzələ titrəməsi ilə miyokimy arasındakı fərq nədir?
Əzələ titrəməsi (fasikülasyon) qısa və aralıqlı əzələ qıcolmaları ola biləcəyi halda, miyokimy daha davamlı, dalğa şəklində və ritmik əzələ hərəkətləridir. Miyokimy, sinir sistemi xəstəliklərinə bağlıdır və mütləq mütəxəssis qiymətləndirməsi tələb edir.
