Sinir sıxılması, bədəndəki sinirlərin ətraf toxumalar tərəfindən sıxılmasıyla meydana gələn bir vəziyyətdir. Bu vəziyyət, sinirlərin təzyiq altında olmasından yaranır. Uzun müddət kompüter qarşısında oturmaq, ağır yük qaldırmaq, idman zamanı edilən ani hərəkətlər və ya bəzi xroniki xəstəliklər bədənimizdə sinirlərə təzyiq göstərərək sinir sıxılmasına səbəb ola bilər. Əlamətləri zəiflik, qarışıqlıq və hərəkət itkisi ilə müşahidə olunur. Diaqnoz üçün görüntüləmə testləri edilə bilər. Müalicə variantları ağrıkəsicilər, fizikoterapiya və cərrahi müdaxilə daxildir. Qarşısını almaq üçün, müntəzəm olaraq bədəni dinləndirmək, sağlam qidalanmaq və məşq etmək vacibdir.
Sinir Sıxılması Nədir?
Sinir sıxılması, bədəninizdəki sinirlərin ətrafındakı toxumalar tərəfindən sıxılması nəticəsində meydana gəlir. Sinir sıxılmasının ortaya çıxdığı toxumaya bağlı olaraq növləri var. Növlər arasında tez-tez qarşılaşılan sinir sıxılma növləri karpal sinir və siyatik sinir sıxılmasıdır.
Karpal sinir sıxılması, əllərdə və avuç içlərində görülə bilər. Karpal tunel olaraq bilinən boşluq, bu bölgədən keçən sinirlərə təzyiq göstərə bilər. Siyatik sinir sıxılmasında isə bədənin alt bölgəsində meydana gəlir, adətən fıtıq nəticəsində yaranır.
Sinir sıxılması müxtəlif səbəblərə bağlı inkişaf edə bilər. Bədəndə olan yırtıq, qırıq, piylənmə və sümük çatlaması sinir sıxılmasına səbəb ola bilər.
Sinir sıxılması yaşayan şəxslərdə ən yaygın simptomlar arasında bölgədə zəiflik, hərəkət itkisi və ağrı yer alır. Simptomların yüngülləşdirilməsi üçün ağrıkəsicilər, fiziki terapiya, isti-soyuq kompres kimi metodlar təsirli ola bilər.
Sinir Sıxılması Nədən Olur?
Sinir sıxılmasının tək bir səbəbi yoxdur; adətən yaşam tərzi, iş şəraiti və sağlamlıq problemlərinin bir araya gəlməsi ilə meydana çıxır. Travmalar, romatizmal iltihablar, diabet, piylənmə və tiroid xəstəlikləri ilə yanaşı, ətraflarda sıxılma və təkrarlanan hərəkətlərin səbəb olduğu yaralanmalar, toxumaların sinirlərə təzyiq etməsinə yol açsın.
-
Burxulma və qırıq
-
Travmalar
-
Disk yırtığı
-
Duruş pozuntuları
-
Kontrolsüz egzersiz
-
Doğuşdan gəlinən anomaliyalar
-
Xroniki rahatsızlıqlar
-
Kist və şiş formasiyaları
Sinir Sıxılması Əlamətləri Nələrdir?
Sinir sıxılmasının ən geniş yayılmış əlaməti ağrıdır. Bəzi sinir sıxılmalarında isə ağrı yaşanmaya bilər. Sinir sıxılması barmaq uclarında qarışıqlıq və uyuşma, tuturqanlıq refleksi zamanı zəiflik ilə özünü göstərə bilər. Eyni zamanda isti və soyuq dəyişikliklərə təsir etmə, zəiflik və tərləmə problemi də meydana çıxar.
-
-
Yuxu zamanı əl uyuşması
-
Sızı və ağrı
-
Hərəkət və üstünlük itkisi
-
Hiss itkisi
-
-
Əldə Sinir Sıxılması Əlamətləri
Əldə sinir sıxılması, karpal tunel sindromunda görülə bilər. Baş barmaq, orta barmaq və işarə barmaqda uyuşma, qarışıqlıq və gece artan ağrı tipikdir. Gündəlik işlərdə qapağı açmaq, qələm tutmaq və ya telefon istifadə etmək çətinləşə bilər. İrəliləyən dövrlərdə isə tutmaq üstünlüyü azalır və xəstələr əşyalarını əldən düşürməyə başlayır.
-
Qolda Sinir Sıxılması Əlamətləri
Qolda görülən sinir sıxılmaları çiyin, dirsək və ya boyun qaynaqlı ola bilər. Çiyinlərdən başlayaraq əllərə qədər yayılan ağrı, qolda zəiflik, hiss itkisi və əzələlərdə zəifləmə görünə bilər. Xüsusilə qolunu yuxarı qaldıran şəxslərdə ağrı və qarışıqlıq artır. Bu vəziyyət gündəlik həyatda geyinməyi, çanta daşımağı və ya vasitə istifadə etməyi çətinləşdirə bilər.
-
Bacakta Sinir Sıxılması Əlamətləri
Bacakta sinir sıxılmaları əksərən bel yırtığından qaynaqlana bilər. Baldır və bud bölgəsində yanma, sancma və ya elektrik çarpması şəklində ağrı hiss edilir. Gəzərkən dengesizlik, uzun müddət oturunda artan ağrı və ayaqda zəiflik diqqətə çarparlayan şikayətlər arasındadır. İrəliləmiş hallarda pilləkənləri çıxmaq, oturub qalxmaq çətinləşə bilər.
Sinir Sıxılması Necə Diaqnoz Edilir?
Sinir sıxılmasının doğru müalicə edilə bilməsi üçün ətraflı bir diaqnoz prosesi lazım ola bilər. Əvvəlcə fiziki müayinə ilə sinirlərin keçdiyi bölgələrdə ağrı, refleks itkisi və əzələ gücü dəyərləndirilir.
EMG (Elektrromiyografi) testi edilərək sinirlərin elektriksel ötürmə sürəti ölçülür və hansı sinirin nə qədər təsirləndiyi müəyyən edilir. Diaqnozu dəstəkləmək məqsədilə isə MR və rentgen kimi görüntüləmə metodları istifadə edilərək sümüklərin və yumşaq toxumaların sinirə etdiyi təzyiq ortaya qoyulur. Diabet və ya tiroid xəstəlikləri kimi xarici xroniki rahatsızlıqların dəyərləndirilməsi üçün laboratoriya testlərindən də istifadə edilə bilər.
Sinir Sıxılması Necə Müalicə Edilir?
Sinir sıxılması, müalicə üsulları xəstənin vəziyyətinə görə dəyişə bilər ancaq ümumi olaraq bu adımlar izlənir:
- Dinlənmə: Sinir sıxılmasının səbəb olduğu narahatlıqları azaltmaq üçün təsir alanın dinlənməsi lazım ola bilər.
- Fiziki Terapiya: Fizyoterapist əsasında edilən məşqlər və masajlar təsirli ola bilər.
- Dərman Müalicəsi: Anti-inflamatuar dərmanlar, ağrıkəsicilər və ya əzələ gevşetici dərmanlar istifadə edilə bilər.
- Steroid Enjeksiyonları: Steroid enjeksiyonları sinir iltihabını və şişməsini azaltmağa kömək edə bilər.
- Cərrahi Müdaxilə: Nadir hallarda, digər müalicə üsulları işə yaramadığı zaman cərrahi müdaxilə lazım gələ bilər.
Sinir sıxılması şiddətli ağrılara yol açabilən ciddi bir vəziyyət ola biləcəyi üçün əlamətləriniz varsa mütləq mütəxəssis bir sağlamlıq peşəkarına müraciət etməniz vacibdir.
Sinir Sıxılması Məşqləri Nələrdir?
Məşqlər, xüsusilə erkən dövrdə sinir sıxılmasının irəliləməsini dayandırmağa kömək edə bilər. Ancaq bu hərəkətlər mütləq mütəxəssis nəzarətində edilməlidir.
-
Əl və bilək məşqləri: Barmaqları açıb bağlama, biləyi yumşaqca geri və aşağı doğru esnetmə.
-
Boyun məşqləri: Başın yavaşca sağa-sola çevrilməsi, önə-arkaya əyilməsi. Masa başı çalışanlar üçün boyun əzələlərini rahatlatabilir.
-
Bel və bacak məşqləri: Dizləri göğse çekme, hamstring esnetme hareketleri. Bel yırtığına bağlı sinir sıxılmalarında təsirlidir.
Məşq zamanı şiddətli ağrı hiss edilərsə hərəkətlər dayandırılmalı və həkimə müraciət edilməlidir.
Sinir Sıxılmasını Əngəlləmək Üçün Nə Edilə Bilər?
Sinir sıxılmasını önləməyin təsirli yolu gündəlik yaşam alışkanlıqlarını düzenlemektir. Uzun müddət eyni pozisyonda qalmaq sinirlərə əlavə təzyiq yapacağı üçün oturma və çalışma düzenine dikkat edilmelidir. Masa başında çalışan kişiler için ergonomik sandalye ve masa kullanmak, omurga sağlığı açısından önemlidir.
Gün içində düzenli olarak kısa molalar vermek, esneme hareketleri yapmak ve yürüyüşe zaman ayırmak sinirlerin rahatlamasına yardımcı olabilir. Fazla kilo da sinirler üzərində ek bir yük oluşturabileceği için sağlıklı beslenme ve kilo kontrolü sinir sıkışmasının riskini azaltır. Tüm bu önlemler, hem mevcut şikayetlerin hafiflemesine hem de yeni sıkışmaların oluşmasının önlenmesinde etkilidir.
Tez-tez Sorulan Suallar
Sinir sıxılması öz-özünə keçər mi?
Yüngül şiddətli sinir sıxılmaları istirahat, yaşam tərzi düzenlemeleri ve exerciselerle düzəlebilir. Ancaq uzun süre davam eden uyuşma, güç kaybı ve ağrı şikayetleri varsa bu durum öz-özünə iyileşmez. Göz ardı edildiyində kalıcı sinir ziyanı gelişebilir.
Sinir sıxılması müalicə edilməzsə nə olar?
Müalicə edilməyən sinir sıxılmaları irəliləyərək sinirlərdə qalıcı zədələnməyə yol aça bilər. Bu durumda uyuşma və ağrı xronik hala gelir, kaslarda erime başlar ve hasta günlük aktivitelerini yerine getirmekte zorlanır.
Sinir sıxılması üçün hansı həkimə getmək lazımdır?
Sinir sıxılması üçün beyin və sinir cərrahiyyəsinə getmək lazımdır. Hansı mütəxəssisə gediləcəyi sinir sıxılmasının yerinə görə dəyişə bilər. Əl biləyi və qol qaynaqlı sıxışmalarda ortopediya, bel və boyun qaynaqlı sıxışmalarda beyin cərrahiyyəsi ya da nevrologiya uyğun ola bilər.
Evdə sinir sıxılmasına nə yaxşı gələ bilər?
Evdə tətbiq edilə biləcək metodlar arasında yüngül məşqlər, isti-soyuq tətbiqləri və müntəzəm dinlənmə mövcuddur. Ancaq bu metodlar yalnız müvəqqəti rahatlama təmin edər, xəstəliyin səbəbini aradan qaldırmaz. Şikayətlər uzun müddət davam edirsə evdə ediləcək tətbiqlərə güvənmək yerinə bir mütəxəssisə müraciət etmək doğru yanaşmadır.