Qulaq cingildəməsi, eşitmə sinirində və ya daxili qulağın strukturunda meydana gələn bir problem nəticəsində ortaya çıxır. Yüksək səslərə məruz qalma, yaşlanma, stres və qulaq infeksiyası kimi faktorlar qulaq cingildəməsinə səbəb ola bilər. Qulaq cingildəməsinin müalicəsi üçün əvvəlcə altda yatan səbəbin müəyyən edilməsi lazımdır. Doğru diaqnoz və müalicə ilə qulaq cingildəməsinin təsirlərini azaltmaq mümkündür.
Qulaq Cingildəməsi (Tinnitus) Nədir?
Qulaq cingildəməsi, xarici bir səs mənbəyi olmadan hiss edilən səs olaraq tanımlanır. Cingilti davamlı və ya aralıq, tək qulaqda və ya iki qulaqda, yüksək və ya aşağı tezlikli səslər şəklində fərqli çeşidlərdə əlamət verə bilər. Tibb dilində tinnitus adlandırılan qulaq cingildəməsi, düşük şiddətli olacağı kimi həyat keyfiyyətini də mənfi təsir edəcək qədər şiddətli də ola bilər.
Qulaq Cingildəməsinin Ən Yayğın Səbəbləri
Qulaq cingildəməsinin çoxsaylı fərqli səbəbi ola bilər. Bu səbəblər arasında ən yayğın olanlar bunlardır:
-
Daxili qulaqda sinir zədələnmələri
-
Yüksək səs məruzəti
-
Qulaq kiri birikməsi
-
Orta qulaq iltihabları və ya infeksiyalar
-
Qulaq pərdəsində zədələr
-
Menier xəstəliyi, otoskleroz kimi qulaq xəstəlikləri
-
Travmalar (baş-boyun bölgəsinə alınan zərbələr)
-
Təzyiq, diabet kimi xəstəliklərin təsirləri
-
Stres və anksiyeta
Qulaq Cingildəməsinin Diaqnoz Prosesi
Qulaq cingildəməsinin diaqnoz prosesində diqqətə alınması gərəkən mühüm məsələlər bunlardır:
KBB mütəxəssisi, qulaq cingildəməsinin səbəblərini müəyyən etmək üçün ətraflı bir qiymətləndirmə aparır. Müayinə zamanı qulaq daxili strukturlar ətraflı şəkildə incələnir və mümkün infeksiyalar, tıxanıqlar və ya digər fiziki problemlər müəyyən edilməyə çalışılır.
Eşitmə testləri (audiometriya), cingiltiyin eşitmə itkisi ilə əlaqəli olub olmadığını qiymətləndirmək üçün tətbiq edilir. Audiometriya testləri sayəsində şəxsin eşitmə səviyyəsi ölçülür və hər iki qulağın da ayrı-ayrı eşitmə performansı qiymətləndirilir.
Görüntüləmə üsulları olan maqnit rezonans (MR) və kompüter tomoqrafiyası (KT) taramaları aparıla bilər. Taramalar, qulaqda anatomik strukturları ətraflı şəkildə görüntüləmək və mümkün tumorlar, sinir zədələnmələri kimi problemləri müəyyən etmək üçün istifadə olunur.
Cingiltiyin növünə və şiddətinə görə şəxsə özəl diaqnoz üsulları tətbiq edilə bilər. Pulsatil cingildəmə, ürək damarlarından qaynaqlanırsa fərqli tədqiqatlar aparıla bilər. Davamlı və ya aralıklı cingildəmə isə fərqli müalicə yanaşmaları tələb edə bilər.
Qulaq Cingildəməsini Azaltmaq Üçün Gündəlik Yaşayışda Diqqət Edilməli Olanlar
Qulaq cingildəməsini azaltmaq üçün gündəlik yaşayışda diqqət edilməli olanlar bunlardır:
-
Səs-küydən qorunma: Yüksək səs səviyyələrindən uzaq durulmalıdır.
-
Qulaqlıq istifadə olunmasına diqqət: Yüksək səslə musiqi dinləmək və ya qulaqcıqla telefon danışığı edərkən səs səviyyəsi kontrol edilməlidir.
-
Kafein, alkoqol, tütün kimi təhrikedicilərdən qaçınma: Bu maddələr qulaqda qan axınını artıraraq cingildəməyi tetikleyebilir.
-
Yuxu nizamı: Yetərli və müntəzəm yuxu almaq, bədənin dincəlməsinə kömək edə bilər.
-
Stres azaltıcı üsullar: Meditasiya, nəfəs məşqləri kimi texnikalar stresin azaldılaraq qulaq cingildəməsini yüngüllətməsinə kömək edə bilər.
-
Mövcud kontrol və KBB müayinələri: Qulaq sağlamlığınızı izləmək üçün müntəzəm olaraq mütəxəssis həkimlər tərəfindən kontroller edilməlidir.
Tez-tez Verilən Suallar
Qulaq cingildəməsi öz-özünə keçərmi?
Qulaq cingildəməsi bəzi hallarda keçici ola bilər. Xüsusilə yüksək səsə məruz qalma, yorğunluq və stres səbəbli cingildəmələr qısa müddətdə keçə bilər. Cingildəmənin davamlı hala gəldisə, sağlamlıq problemi ola bilər və mütləq mütəxəssisə müraciət edilməlidir.
Qulaq cingildəməsi hansı xəstəliklərin əlaməti ola bilər?
Qulaq cingildəməsi; eşitmə itkisi, Menier xəstəliyi, qulaq infeksiyaları, yüksək təzyiq, diabet, beyin damar xəstəlikləri kimi müxtəlif xəstəliklərin əlaməti ola bilər. Bəzi nevroloji və psixoloji vəziyyətlərlə də əlaqəlidir.
Qulaq cingildəməsi üçün hansı həkimə getmək lazımdır?
Qulaq cingildəməsi şikayəti üçün Qulaq Neft-Burun (KBB) mütəxəssisə müraciət olunmalıdır. Lazım gəldikdə nevrologiya, psixiatriya və ya daxili xəstəliklər bölmələrindən də dəstək alına bilər.
Qulaq cingildəməsini yüngüllətmək üçün evdə nə etmək olar?
Stres idarəsi, kafein və nikotin istehlakını azaltmaq, yüksək səssizlik mühitindən uzaq durmaq, müntəzəm yuxu və sağlam qidalanma kimi vərdişlər cingildəməni yüngülləşdirə bilər. Bu məsləhətlər simptomları idarə etməyə kömək edir; altda yatan səbəbin müəyyən edilməsi üçün mütləq mütəxəssis bir həkim qiymətləndirməsi lazımdır.