Qulaq şığıltısı, eşitmə sinirində və ya daxili qulaqın quruluşunda meydana gələn bir problem nəticəsində ortaya çıxır. Yüksək səslərə məruz qalma, yaşlanma, stres və qulaq infeksiyası kimi faktorlar qulaq şığıltısına səbəb ola bilər. Qulaq şığıltısının müalicəsi üçün öncə altında yatan səbəbin müəyyən edilməsi lazımdır. Doğru diaqnoz və müalicə ilə qulaq şığıltısının təsirlərini azaltmaq mümkündür.
Qulaq Şığıltısı (Tinnitus) Nədir?
Qulaq şığıltısı, bir xarici səs mənbəyi olmadan hiss edilən səs olaraq təyin edilir. Şığıltı davamlı və ya aralıqlı, tək qulaqda və ya iki qulaqda, yüksək və ya alçaq tezlikli səslər şəklində müxtəlif çeşidlərdə əlamət verə bilər. Tibbi terminologiyada tinnitus olaraq adlandırılan qulaq şığıltısı, aşağı şiddətli ola biləcəyi kimi həyat keyfiyyətini də mənfi təsir edə biləcək qədər şiddətli də ola bilər.
Qulaq Şığıltısının Ən Yayğın Səbəbləri
Qulaq şığıltısının bir çox fərqli səbəbi ola bilər. Bu səbəblər arasında ən yayğın olanlar bunlardır:
-
Daxili qulaqda sinir zədələnmələri
-
Yüksək səsə məruz qalma
-
Qulaq kiri yığılması
-
Orta qulaq iltihabları və ya infeksiyalar
-
Qulaq pərdəsi zədələnmələri
-
Yaşla bağlı eşitmə itkisi
-
Menier xəstəliyi, otoskleroz kimi qulaq xəstəlikləri
-
Travmalar (baş-boyun bölgəsinə alınan zərbələr)
-
Təzyiq, diyabet kimi xəstəliklərin təsirləri
-
Stres və anksiyete
Qulaq Şığıltısının Diaqnoz Prosesi
Qulaq şığıltısının diaqnoz prosesində nəzərə alınması gərəkən mühüm məsələlər bunlardır:
KBB mütəxəssisi, qulaq şığıltısının səbəblərini müəyyən etmək üçün hərtərəfli bir qiymətləndirmə aparır. Müayinə zamanı qulaq içi quruluşlar detallı bir şəkildə incələnir və mümkün infeksiyalar, tıxanma və ya digər fiziki problemlər aşkar edilməyə çalışılır.
Eşitmə testləri (audiometriya), şığıltının eşitmə itkisi ilə əlaqəli olub-olmadığını qiymətləndirmək üçün tətbiq edilir. Audiometriya testləri sayəsində şəxsin eşitmə səviyyəsi ölçülür və hər iki qulağın da ayrı-ayrı eşitmə performansı qiymətləndirilir.
Görüntüləmə üsulları olan maqnit rezonans (MR) və kompüter tomoqrafiyası (KT) taramaları həyata keçirilə bilər. Taramalar, qulaqdəki anatomik quruluşları detallı bir şəkildə görüntüləmək və mümkün şişlər, sinir zədələnmələri kimi problemləri müəyyən etmək üçün istifadə edilir.
Şığıltının tipi və şiddətinə görə şəxsə özəl diaqnoz üsulları tətbiq edilə bilər. Pulsatif şığıltı, ürək damarlarından qaynaqlanırsa, fərqli təhlillər həyata keçirilə bilər. Davamlı və ya aralıqlı şığıltı isə fərqli müalicə yanaşmaları tələb edə bilər.
Qulaq Şığıltısını Azaltmaq Üçün Günlük Həyatda Diqqət Edilməli Olanlar
Qulaq şığıltısını azaltmaq üçün günlük həyatda diqqət edilməli olanlar bunlardır:
-
Səs-küydən qorunma: Yüksək səs səviyyəsindən uzaq durulmalıdır.
-
Qulaqlıq istifadəsinə diqqət: Yüksək səslə musiqi dinləmək və ya qulaqcıqla telefon danışığı edərkən səs səviyyəsi nəzarət edilməlidir.
-
Kofein, spirt, siqaret kimi tetikleyicilərdən qaçınma: Bu maddələr qulaqdəki qan axışını artıraraq şığıltını tetikləye bilər.
-
Yuxu rejimi: Kifayət qədər və nizamlı yuxu almaq, bədənin dincəlməsinə kömək edə bilər.
-
Stresi azaldıcı üsullar: Meditasiya, nəfəs hərəkətləri kimi texnikalar stresi azaldaraq qulaq şığıltısını yüngülləşdirməyə kömək edə bilər.
-
Daima kontrol və KBB müayinələri: Qulaq sağlamlığınızı izləmək üçün mütəmadi olaraq mütəxəssis həkimlər tərəfindən kontrol edilməlidir.
Tez-tez Verilən Suallar
Qulaq şığıltısı özü-özlüyündə keçərmi?
Qulaq şığıltısı bəzi hallarda keçirici ola bilər. Xüsusilə yüksək səsə məruz qalma, yorğunluq və stres səbəbiylə yaranan şığıltılar qısa müddətdə keçə bilər. Şığıltı davamlı hal aldısa, bir sağlamlıq problemi ola bilər və mütləq mütəxəssisə müraciət edilməlidir.
Qulaq şığıltısı hansı xəstəliklərin əlaməti ola bilər?
Qulaq şığıltısı; eşitmə itkisi, Menier xəstəliyi, qulaq infeksiyaları, yüksək təzyiq, diyabet, beyin damar xəstəlikləri kimi müxtəlif xəstəliklərin əlaməti ola bilər. Bəzi nevroloji və psixoloji vəziyyətlərlə də əlaqəlidir.
Qulaq şığıltısı üçün hansı həkimə müraciət edilir?
Qulaq şığıltısı şikayəti üçün Qulaq Burun Boğaz (KBB) mütəxəssisinə müraciət edilməlidir. Zəruri hallarda nevrologiya, psixiatriya və ya daxiliyyə bölmələrindən də dəstək alınabilir.
Qulaq şığıltısını yüngülləşdirmək üçün evdə nə edilə bilər?
Stres idarəsi, kofein və nikotin istifadəsini azaltmaq, yüksək səsli mühitlərdən uzaq durmaq, daimi yuxu və sağlam qidalanma kimi vərdişlər şığıltını yüngülləşdirə bilər. Bu tövsiyələr simptomları idarə etməyə kömək edir; altında yatan səbəbin müəyyən edilməsi üçün mütləq sahəsində mütəxəssis bir həkim dəyərləndirməsi tələb olunur.