Hamiləlik dövrü, həm ananın həm də körpənin sağlamlığı baxımından qidalanma rejiminin yenidən formalaşdırıldığı xüsusi bir prosesdir. Bu prosesdə tükədilən hər yemək, körpənin böyümə və inkişafı üçün əhəmiyyətli bir tikinti materialı xarakteri daşıyır. Ananın ehtiyaclarını qarşılamaq və fetus inkişafını təmin etmək üçün ilk üçaylıq dövrdə fol turşusu və dəyərli vitamin və minerallardan ibarət qidalanma rejimi tətbiq olunur. Ay-ay planlaşdırılan qidalanma cədvəlinə uymak, kontrollü kilo artımı, enerji səviyyələrinin qorunması, hamiləlik şikayətlərinin yüngülləşməsi və körpənin inkişafı üçün əsas rol oynayır.
Hamiləlikdə Qidalanma Niyə Əhəmiyyətlidir?
Hamiləlik, ananın metabolizmasının dəyişdiyi və körpənin bütün orqan inkişafının sürətlə irəlilədiyi bir dövrdür. Bu müddətdə ananın aldığı hər bir qida, plasenta vasitəsilə körpəyə ötürülür. Hamiləlikdə qidalanma yalnız ananın gündəlik enerji ehtiyacını qarşılamır; eyni zamanda körpənin fiziki və zehni inkişafı üçün əsas tikinti materiallarını təmin edir.
Hamiləlik boyunca dəmir, protein, fol turşusu, kalsium və omega-3 yağ turşuları kimi qida maddələrinə olan ehtiyac artır.
-
Fol turşusu, körpənin sinir sistemi və beyin inkişafı üçün əhəmiyyətlidir. Xüsusilə ilk üçaylıq dövrdə neyral çıxıntı defekti kimi doğum qüsurlarının riskini azalda bilər.
-
Dəmir, qan həcmi artan ana namizədinin anemiyadan əziyyət çəkməməsi və körpənin sağlam dövran sisteminin inkişafı üçün əhəmiyyətlidir.
-
Kalsium, körpənin diş və sümük inkişafı üçün tələb olunur; kifayət qədər alınmadığında ananın sümük ehtiyatlarından çəkilə bilər.
-
Omega-3 yağ turşuları, körpənin görmə funksiyalarının inkişafında əhəmiyyətli bir qaynaqdır.
Nizamlı və balanslı bir qidalanma sistemi:
-
Körpənin orqan, sümük və beyin inkişafına yardımçı olur.
-
Ana namizədinin qan şəkəri balansını qoruyur və gestasional diabet riskini azalda bilər.
-
Artiq kilo artışını və ya əskik kilo alımını önləməyə yardımçı olur.
-
Mədə yanması, qəbzlik, halsızlıq və ödem kimi hamiləliyə məxsus şikayətlərinin yüngülləşməsinə dəstək verə bilər.
Hamiləlikdə doğru qidalanma, körpənin sağlam inkişafını dəstəklərkən ananın özünü enerjili, kontrollü və balanslı hiss etməsinə yardımçı olur. Bu səbəbdən qidalanma planı səhvən deyil, mərhələ dövrünə və şəxsi ehtiyaclara uyğun olaraq planlaşdırılmalıdır.
Hamiləlikdə Necə Qidalanmalı?
Hamiləlikdə qidalanma, yalnız kilo nəzarəti baxımından deyil, ananın metabolik ehtiyaclarının və körpənin inkişafının düzgün şəkildə dəstəklənməsi baxımından da əhəmiyyətlidir. Bu dövrdə məqsəd; üç əsas qida qrupunun balanslı paylanmasını təmin etmək və yemək rejimini qorumaqdır.
Hamiləlikdə qidalanmanın əsas prinsipləri:
Nizamlı Yemək Planlaması
Hamiləlikdə metabolizma sürətlənir və mədə boşalma müddəti yavaşlayır. Bu səbəbdən uzun müddət ac qalmaq həm qan şəkəri balansını pozur, həm də mədə yanması və ürək bulantısı şikayətlərini artıra bilər.
-
3 əsas yemək və 2 ara yemək şəklində qidalanmaq fayda verə bilər.
-
Əsas yeməklərdə hədsiz böyük porsiyalar yerinə kiçik və tez-tez yeməklər seçilə bilər.
İlk üçaylıq dövrdə mədə bulantısı yaşayan ana namizədləri üçün daha rahat bir qidalanma rejimi yaradır.
Keyfiyyətli Protein Mənbələri İstifadə Edilməlidir
Protein, körpənin orqan və toxuma inkişafının əsas tikinti materialıdır. Təhlükəsiz protein mənbələri:
-
Yumurta
-
Ağ pendir, qatıq, kefir
-
Qırmızı ət və toyuq
-
Mercimek, noxud, quru lobya kimi paxlalılar
Hər əsas yeməklə bir protein mənbəyi olması, hamiləlikdə əzələ itkisini önləyə və toxluq hissini artıra bilər.
Lifli Qidalanma Həzm Sistemi Üçün Dəstək Olur
Hamiləlik hormonları bağırsaq hərəkətlərini yavaşlata bilər. Bu səbəbdən lif istehlakı əhəmiyyətlidir.
-
Tam taxıllar
-
Bulgur, yulaf, qarabaşaq
-
Meyvə və tərəvəzlər
Lif, qan şəkərinin balanslanmasına kömək edir və qəbizlik riskini azalda bilər.
Sağlam Yağlar Seçilməlidir
Omega-3 yağ turşuları, körpənin beyin və retina inkişafında rol oynayır. Sağlam yağ mənbələri:
-
Qoz, badam, fındıq
-
Zeytun yağı
-
Somon, skumbriya
Qızartma yerinə soba, buxarda və ya qaynatma üstünlük verilməlidir.
Su İstehlakı İhmal Edilməməlidir
Hamiləlikdə maye ehtiyacı artır.
-
Gündə ortalama 2–2.5 litr su istehlakı həzm sistemini dəstəkləyir.
-
Su istehlakının yetərsiz olması qəbizlik və böyrək daşı riskini artırabilir.
Su istehlakı, ananın ödem şikayətinin nəzarət altına alınmasına da yardımçı ola bilər.
Rafinə Şəkər və Paketli Məhsullardan Qaçınılmalıdır
Hazır paketli məhsullarda yer alan sadə şəkər və qatqı maddələri lazımsız kalori artışına səbəb olur. Bu səbəbdən hamiləlikdə qidalanmada bu məhsullar məhdudlaşdırılmalıdır:
-
Şirin içkilər
-
Paketli atıştırmalıklar
-
Ağ undan hazırlanmış xəmir məhsulları
Tam taxıllar, evdə hazırlanmış qidalar, təzə meyvə və tərəvəz üstünlük verilə bilər.
Kofe və Kafein İstifadəsi Nəzarətdə Olmalıdır
Kafein, plasenta vasitəsilə körpənin ürək ritmini təsir edə bilər.
-
Gündəlik kafein miqdarı 200 mg'ı (1 fincan filtrə kahve) keçməməlidir.
-
Bitki çaylarının bəziləri hamiləlikdə uyğun deyil; buna görə istifadə etmədən əvvəl mütəxəssis həkimə müraciət edilməlidir.
Hijyen və Qida Təhlükəsizliyi
Hamiləlikdə immunitet sistemi daha həssas ola bilər; bu səbəbdən qida təhlükəsizliyi əhəmiyyətlidir. Qaçınılması lazım olanlar:
-
Pasterizə olunmamış süd və süd məhsulları
-
Az bişmiş balıq, ət və yumurta
-
Çöldə açıq bife və saxlanılmış qidalar
Hamiləlikdə Qidalanma Siyahısı Necə Hazırlanır?
Hamiləliyin ilk 3 ayı, həm hormonlardakı sürətli dəyişikliklər, həm də mədə bulantısı, iştahsızlıq, qoxulara qarşı həssaslıq kimi şikayətlərin yoğun olduğu bir dövr ola bilər. Bu səbəbdən hamiləlikdə ilk 3 ay qidalanma siyahısı, ananın həzm sistemini zorlamayacaq, bulantıyı tetiklemeyecek ve eyni zamanda enerji ehtiyacını qarşılayacaq şəkildə planlanmalıdır.
Hamiləliyin ilk 3 ayında məqsəd, az və tez-tez qidalanma modelini mənimsəməkdir. Yeməkləri çox miqdarda yemək yerinə, gün içinə yayılmış kiçik porsiyonlarla tüketmek qan şəkəri dengesini qorur ve bulantı şikayetinin azalmasına yardımçı ola bilər.
Qidalanma Siyahısı Hazırlayarkən Diqqət Edilməsi Gərəkən Əsas Nöqtələr
- Günə yüngül bir yeməklə başlamaq
Səhər bulantıları varsa kraker, galeta və ya tam taxıllı bir dilim çörək istehlak etmək mədəni rahatlada bilər.
- Protein hər yeməkdə yer almalı
Protein, körpənin orqan və hüceyrə inkişafı üçün tələb olunur.
-
- Yumurta
- Qatıq
- Pendir
- Paxlalılar
- Balıq
- Kəskin qoxulu və ağır yağlı yeməklərdən uzaq durmaq
Qızartmalar mədə bulantısını artırabilir. Bunun yerinə soba, buğulama və qaynatma üsulları seçilə bilər.
- Soğuk qidalar daha yaxşı tolere edilə bilər
Qatıq, süd, meyvə kimi yüngül və qoxusuz qidalar bulantı dövründə üstünlük təmin edə bilər. Qan şəkerinde ani yükselmeler, mide bulantısının artmasına neden olabilir.
- Kifayət qədər maye qəbuluna diqqət edilməlidir
Su istehlakı ilk üç aylıq dövrdə bəzən çətin ola bilər. Bu durumda suyu kiçik yudumlarla və gün ərzində yayaraq içmək daha asan ola bilər.
Mide Bulantısını Yüngülləşdirməyə Yardım Edə Biləcək İpuçları
-
Yeməkləri qoxusu daha az narahat edən soğuq veya ılık şəkildə tercih etmək
-
Limonlu su və ya nanə dərmanlıqa bənzəyən aromasını qoxlamaq bulantının şiddətini azaltabilir
-
Qan şəkəri dalğalanmaması üçün yemək aralıklarını çox uzun tutmamaq
Bu dövrdə kaçınılması önerilen besinler:
-
Çiğ və ya az pişmiş et ve yumurta
-
Paketli, yüksek şekerli atıştırmalıklar
Bu tür qidalar, enfeksiyon riski artırabileceği için hamiləliğin hər dövründə diqqət edilməlidir.
Hamiləlikdə Mədə Yanmasına Nə Yaxşı Gələr?
Hamiləlik dövründə mədə yanması, ikinci və üçüncü trimestrdə qarşılanılan bir vəziyyətdir. Uğurlu rəhim mədəni yuxarı doğrula itələməyə başlayarak mədə asidinin qida borusuna geri keçməsinə səbəb ola bilər. Bu vəziyyət göğüs kafesinde yanma, şəkərli, ağza acı-sıvı gelmesi gibi belirtilerle yapar ve annenin günlük yaşamını etkileyebilir.
Mədə yanmasını yüngülləşdirmənin ən etkili yollarından biri, yemək rejimini dəyişdirməkdir. Hamiləlik dövründə kiçik və tez-tez yeməklərlə qidalanmaq mədəni aşırı doldurmaz və mədə asitinin yuxarı doğrula hərəkət etmə ihtimalini azalda bilər.
Asitli, ədvali, yağlı və qızartılmış qidalar mədə asidi salınımını artırabilir; bu səbəblə hamiləlikdə bu tür qidalardan uzaq durmak şikayetleri azalda bilər. Pomidor, sitrus meyvələri, şokolad, qazlı içkilər ve ketçap gibi asit miktarı yüksək yiyecekler reflüyü tetikleyebilir. Bunu yerinə fırın, ızgara, haşlama ve buharda pişirme yöntemləri tercih edilə bilər.
Bəzi ana namizədləri soğuk süd, qatıq və ya bananı mədə yanması sırasında rahatlatıcı bulabilir. Bu qidalar mədə asidinin nötralizə edilməsinə yardım edə bilər. Lakin hər bir fərdin toleransı fərqlidir; buna görə bir kişidə yaxşı gələn bir qida başqasında eyni təsiri göstərməyə bilər. Maye istehlakı da əhəmiyyətlidir. Su içmək mədəni rahatlada bilər, lakin suyu yeməklərlə birlikdə deyil, yemək aralarında tükətmək daha etkili ola bilər.
Bitki çayı istehlakı konusunda diqqətli olunmalıdır. Rezene, ıhlamur ve papatya bəzi ana namizədlərində rahatlama təmin edə biləq; lakin hamiləlikte təməlindəki bitki çayları təhlükəsiz deyil. İstifadədən əvvəl mütəxəssis həkime müraciət edilməlidir.
Tez-Tez Verilən Sualar
Hamiləlikdə qadağan olan qidalar hansılardır?
Çiğ ve ya az bişmiş etler, pastörizasiya olunmamış süd məhsulları ve yüksək qatqı maddəsi içeren paketli qidalar hamiləlik dövründə önerilmez. Bu qidalar enfeksiyon ve ya gıda zəhirlenməsi riskini artırır, buna görə tükətmədən önce besin güvenliğine dikkat edilməlidir. Kafein alımı da məhdudlaşdırılmalı və günlük miktar aşılmamalıdır.
Hamiləlikdə kilo alımı nasıl olmalı?
Hamiləlikdə sağlıklı kilo artışı températur ét dans et changement. Ammaç kilo alma quantativement, équitable limitée deş yeréner et plein. Accumulation evrais approffidence endocrin bien. Fertilité préparations diététics préparatifs module coresponsal húsydéiong tıls et à leur diète apparenciation des qivéill'ont consultance.
Hamiləlikdə ara yemək olaraq nə yemək mümkündür?
Yogurt, təzə meyvə, çiğ qoz-fındıq veya tam taxıllı bir sendvic ara yemək olaraq seçilə bilər. Bu seçimlər həm qan şəkərini dengueəz, həm də mədəni lazımsız yüklemeyet tokluq hissi təmin edə bilər.
Meyvə istifadəsi hamiləlikdə nasıl olmalı?
Meyvələr vitamin və lif məzmunları nedeniyle faydalıdır ancaq bölmə kontrolu önemli ola bilər. Meyvumları, monkovakke makı, toxumanlı bab училії preferable. концепция.