Kolesterol Tanı ve Tedavisi
Kolesterol Tanı ve Tedavisi
Kolesterol, karaciğer tarafından üretilir ve vücuttaki bütün hücrelerde bulunur. İnsan vücudunda sağlıklı hücrelerin oluşabilmesi ve D vitamini üretilmesi için önemli bir rol üstlenen kolesterol insan vücudu için önemli bir ihtiyaç olmakla birlikte fazlalığı durumunda sağlık problemlerinin ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. 

Kötü Kolesterol (LDL Kolesterol) Nedir?

Kötü kolesterol, kan damarlarında kolesterol plağı adı verilen yapının oluşmasına neden olur. Kolesterol plakları, damarlar içerisinde basınç oluşmasına ve damar yollarının tıkanmasına neden olarak pıhtı oluşum riskini artırabilir. Bunun sonucunda hastada kalp krizi veya felç gelişebilir. 


İyi Kolesterol (HDL Kolesterol) Nedir?

İyi kolesterol ise, kolesterol plağı oluşumunu engeller. Kötü kolesterolün vücuttan atılmasını sağlar.

İdeal Kolesterol Değerleri Hangi Aralıkta Olmalı?

Kötü Kolesterol Seviyesi (LDL): 130 mg/dl’nin altında seyretmelidir.
İyi Kolesterol Seviyesi (HDL): 40 mg/dl veya yukarısında seyretmelidir.
Trigliserid Seviyesi: 150 mg/dl’nin altında olmalıdır.
Toplam Kolesterol Seviyesi: 200 mg/dl’nin altında olmalıdır. 

Ancak değerlerinizin normal ya da anormal olduğuna karar verecek kişi tıbbi geçmişinizi ve genel sağlık verilerinizi de dikkate alarak tetkik değerlendirmesi yapabilecek olan hekiminizdir.

Kolesterol Yüksekliği Nedir?

Kandaki kolesterol düzeylerinin yükselmesi sonucu oluşan sağlık problemine kolesterol yüksekliği denir. 

Kolesterol yüksekliği farklı sebeplerden kaynaklanabilmektedir. Genetik olabileceği gibi, hastada bulunan başka hastalıklar, yanlış beslenme ya da yetersiz fiziksel aktivite nedeniyle de ortaya çıkabilir. Kolesterol yüksekliği kalp krizine, felç, böbrek ve karaciğer hastalıklarına zemin hazırlayabilmektedir.

Kolesterol Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Kolesterol yüksekliği çoğu kez belirgin bir belirti vermeden geliştiğinden rutin muayenelerle saptanabilir. Ancak aşağıdaki durumlardan bir veya birkaçına sahipseniz bir dahiliye hekimine müracaat etmeniz kolesterol yüksekliğinin erken saptanmasına katkı sağlayabilir:

  • Özellikle göz çevresinde yoğunlaşan yağ bezeleri
  • Sürekli halsizlik
  • Ayak ve bacaklarda uyuşma ve ağrı
  • Yaraların daha geç iyileşmesi
  • Nefes almada zorluk
  • Baş dönmesi
  • Göğüs ağrısı

Kolesterol Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?

Kolesterol yüksekliği özellikle kalp-damar sağlığını olumsuz yönde etkileyen ciddi bir sağlık problemidir. Ancak çoğu zaman belirgin bir belirti vermez, rutin tetkiklerde saptanır. Kandaki DL, HDL, Trigliserit ve toplam kolesterol seviyelerine bakılarak tanı konulabilen kolesterol yüksekliğinin erken tanı ve tedavisi adına düzenli olarak sağlık kontrolünden geçmek önem taşımaktadır. 

Tanı konulmasının ardından hekiminiz kolesterolün başka rahatsızlıklara sebebiyet verip vermediğini araştırmak isteyebilir ve bu doğrultuda başka bir branş doktorundan da görüş almanızı isteyebilir. Kolesterol tanısının ardından hekiminiz ilaç reçete edebilir ancak kolesterolün tedavisinde en büyük pay hastaya düşmektedir. Bilinçli bir hasta doktorunun önerdiği yaşam tarzı değişikliklerini uygular. Aksi halde kolesterol yaşamı tehdit eden bir sağlık sorununa dönüşebilecektir. 

Yüksek kolesterol hastalarına yapılan ilk öneri, kolesterol seviyelerini düşürebilecek bir yaşam tarzına geçiş yapmaları yönündedir. Bu yaşam tarzı için,
  • Sigara tüketimine son verilmeli,
  • Alkol azaltılmalı veya bazı durumlarda bırakılmalı,
  • Egzersiz yapılmalı,
  • Beslenme programı hekim önerileri doğrultusunda revize edilmelidir.

Kolesterol Düşürmek İçin Neler Yapılabilir?

Hekiminizin önerdiği yaşam tarzı değişikliklerini benimsemek, kandaki kötü kolesterol seviyesini düşürmenin en etkili yoludur. İlk olarak, doymuş ve trans yağ içeren gıdaların tüketimi azaltılmalıdır. Kızartmalar, işlenmiş etler ve hazır paketli gıdalar tüketilmemelidir. Lifli gıdalar, özellikle yulaf, sebze ve meyveler, kötü kolesterolün bağırsaklardan emilimini azaltarak dengeleyici etki sağlar.

Fiziksel aktiviteler de HDL kolesterol (iyi kolesterol) seviyesini artırarak kolesterol dengesi üzerinde olumlu etki yaratır. Haftada 150 dakika orta tempolu olacak şekilde yürüyüş gibi düzenli egzersizler, kolesterol değerlerinin iyileştirilmesine katkı sağlar. Aynı zamanda stresin uzun vadede kolesterol seviyelerini etkileyebileceği göz önünde bulundurularak, yoga, meditasyon veya nefes egzersizleri gibi gevşeme yöntemleri de önerilmektedir.

Sağlıklı Beslenme ile Kolesterol Yönetimi
Kolesterol ne düşürür sorusuna verilecek en etkili yanıtlardan biri sağlıklı ve dengeli bir diyetle mümkündür. Akdeniz tipi beslenme, hem HDL kolesterolü artırıcı hem de LDL kolesterolü düşürücü etkileriyle ön plana çıkar. Balık tüketimi, haftada en az iki kez önerilir. Baklagiller, ceviz, badem gibi kuruyemişler ve yeşil yapraklı sebzeler de bu beslenme programının vazgeçilmezlerindendir.

Şekerli içeceklerin, beyaz unlu ürünlerin ve aşırı kırmızı et tüketiminin sınırlandırılması, trigliserid seviyesini düşürmek açısından önemlidir. Bol su tüketimi, karaciğerin ve böbreklerin daha sağlıklı çalışmasına katkıda bulunur ve böylece kolesterolün vücuttan atılmasına destek sağlar.

Düzenli Kontrolün Önemi

Kolesterol yüksekliği belirtileri her zaman açık şekilde ortaya çıkmaz. Bu nedenle, herhangi bir şikayet olmasa bile düzenli aralıklarla yapılan kan testleri ile LDL, HDL, trigliserid ve toplam kolesterol değerlerinin takip edilmesi önemlidir. Erken dönemde fark edilen yüksek kolesterol, yaşam tarzı değişiklikleri ile kolaylıkla kontrol altına alınabilir ve ciddi sağlık sorunları oluşmadan önlem alınabilir.

Kolesterol Hastalarının Uyması Gereken Kurallar

Yüksek kolesterol belirtileri ortaya çıktıktan sonra hastaların sadece tedavi değil, aynı zamanda uzun vadeli bir yaşam biçimi değişikliği benimsemesi gerekir. Bunun için:
  • Günlük sebze ve meyve tüketimine özen gösterilmeli.
  • Hayvansal yağ yerine bitkisel yağlar kullanın.
  • Öğün düzenine dikkat ederek, gece geç saatlerde yemek yemeyin.
  • Uyku düzeninizi sağlayarak vücut metabolizmasının dengede kalmasına yardımcı olun.

Sık Sorulan Sorular 

  • Kolesterol yüksekliği neden olur, genetik mi yoksa beslenmeye mi bağlıdır?
Kolesterol yüksekliği hem genetik faktörlere hem de yaşam tarzına bağlı olabilir. Ailesinde yüksek kolesterol geçmişi olan bireylerin, genetik yatkınlık nedeniyle risk altında olduğu bilinmektedir. Ancak sağlıksız beslenme, hareketsizlik, sigara kullanımı ve fazla kilolu olmak gibi çevresel faktörler de kolesterol seviyelerini olumsuz etkileyebilir. Genetik yatkınlık olsa dahi yaşam tarzı değişiklikleri ile kolesterol düzeyi kontrol altına alınabilir.

  • HDL kolesterol ne demek ve neden önemlidir?
HDL kolesterol, kandaki fazla kolesterolü damar duvarlarından temizleyerek karaciğere taşır. Bu nedenle "iyi kolesterol" olarak adlandırılır. HDL seviyesi ne kadar yüksekse, kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riski o kadar düşük olur. Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve sigarayı bırakmak HDL kolesterol seviyesini artıran faktörlerdendir.

  • Kolesterole ne iyi gelir, doğal yollarla nasıl düşürülür?
Kolesterolü doğal yollarla düşürmek için ilk olarak beslenme alışkanlıklarını değiştirmek gerekir. Lif oranı yüksek sebzeler, yulaf ezmesi, ceviz, zeytinyağı ve balık tüketimi kolesterol seviyelerini düşürür. Aynı zamanda egzersiz yapmak, kilo kontrolü sağlamak ve stresten uzak durmak da olumlu etki yaratır. Bitkisel destekler veya takviyeler kullanmadan önce mutlaka doktora danışılmalıdır.

  • Kolesterol tedavisi ne kadar sürer, ilaçlar ömür boyu mu kullanılır?
Kolesterol tedavisinin süresi kişiye özel olarak değişir. Hafif kolesterol yüksekliğinde sadece yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olabilirken, daha ciddi vakalarda ilaç tedavisi gerekebilir. Bazı hastalarda bu ilaçlar uzun süreli ya da ömür boyu kullanılabilir. Tedavinin seyri mutlaka doktor kontrolünde değerlendirilmelidir.
Oluşturma Tarihi : 26.07.2022
Güncelleme Tarihi : 08.05.2025
Editör : Yeliz Yiğit
Bu internet sitesi veri politikalarına uygun çerezler kullanır. Bu internet sitesine bakmaya devam etmeniz, çerez kullanımımızı kabul ettiğiniz anlamına gelir. Detaylar için tıklayınız.
x
İletişim Formu Covid-19 Önlemleri