Yüksek tansiyon veya hipertansiyon, kan basıncının normal değerlerin üzerinde seyretmesi durumudur. Özellikle 140/90 mmHg ve üzerindeki değerler riskli kabul edilir. Genellikle belirti vermemesi nedeniyle "sessiz katil" olarak da adlandırılır. 

Yüksek tansiyon gelişiminde bazı risk faktörleri rol oynar: Genetik: Ailede yüksek tansiyon öyküsü olan bireyler daha yatkındır. 

Yaş ve Cinsiyet: İlerleyen yaşla birlikte risk artar. Genç yaşlarda erkeklerde daha yaygınken, menopoz sonrası kadınlarda sık görülür. 

Beslenme Alışkanlıkları: Yüksek tuz ve yağ tüketimi, tansiyonu olumsuz etkiler. 

Fiziksel Hareket Eksikliği: Düzenli hareket eksikliği kilo artışına ve yüksek tansiyona yol açabilir. 

Stres ve Sigara Kullanımı: Sigara, alkol ve kronik stres kan basıncını artıran faktörlerdendir. 

Yüksek tansiyondan korunmak veya kontrol altında tutmak için şu adımlar önerilir:  

Dengeli Beslenme: Sebze, meyve, tam tahıllar ve sağlıklı yağlar içeren bir beslenme düzeni oluşturun; tuzu azaltın. 

Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika yürüyüş gibi orta düzeyde egzersiz önerilir. 

Sigara ve Alkolü Sınırlama: Bu alışkanlıkları sınırlandırmak kalp sağlığını destekler. 

Stres Yönetimi: Meditasyon veya nefes egzersizleri gibi yöntemlerle stresi azaltabilirsiniz. 
Düzenli Tansiyon Kontrolü: Özellikle risk grubundakiler için düzenli tansiyon ölçümü önerilir. Yüksek tansiyonun erken tanı ve kontrolü, uzun vadeli sağlıklı bir yaşam sürdürmek için önemlidir. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları benimsenerek yüksek tansiyondan korunmak veya mevcut tansiyon değerleri kontrol altında tutulabilir. 

Hipertansiyon çoğu zaman belirti göstermediği için teşhis süreci genellikle rutin kontroller sırasında yapılan tansiyon ölçümleriyle başlar. Tansiyonun sürekli olarak 140/90 mmHg ve üzerinde olması, yüksek tansiyon tanısı konulmasını sağlar. Ölçümler, günün farklı saatlerinde ve farklı günlerde tekrarlanarak yapılmalıdır. 24 saatlik tansiyon takibi (holter tansiyon cihazı) ile daha net veriler elde edilebilir. Bununla birlikte, tanı sürecinde kan testleri, idrar tahlilleri, EKG (elektrokardiyografi) ve böbrek fonksiyonlarını değerlendiren tetkikler de yapılabilir. Çünkü hipertansiyon, böbrek hastalıkları ve kalp-damar sistemi üzerinde ciddi etkiler oluşturabilir. 

Yüksek tansiyon tedavisinde amaç, kan basıncını ideal seviyelere çekmek ve uzun vadede kalp, beyin ve böbrek gibi hayati organların zarar görmesini önlemektir. Tedavi iki ana başlıkta ele alınır: yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi. İlk adım genellikle tuz tüketiminin azaltılması, düzenli egzersiz yapılması, ideal kiloya ulaşılması ve stresten uzak durulması gibi yaşam tarzı değişiklikleridir. Bu adımlar, hafif vakalarda tansiyonu kontrol altına almak için yeterli olabilir. 

İlaç tedavisi gereken durumlarda doktorlar hastanın genel sağlık durumuna göre farklı ilaç gruplarından bir veya birden fazlasını reçete edebilir. En sık kullanılan yüksek tansiyon ilaçları şunlardır: 

ACE inhibitörleri: Damarları genişleterek kan basıncını düşürür.
Beta blokerler: Kalp atış hızını yavaşlatarak tansiyonu düşürür.

Diüretikler: Vücutta biriken fazla tuz ve suyun atılmasını sağlar.

Kalsiyum kanal blokerleri: Damarların gevşemesine yardımcı olur.İ

laçlar düzenli ve doktorun belirttiği dozda kullanılmalıdır. Kendi başına ilaç kesmek veya dozunu değiştirmek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. 

Her ilaçta olduğu gibi yüksek tansiyon ilaçlarının da bazı yan etkileri olabilir. Bu yan etkiler ilacın türüne göre değişiklik gösterse de en yaygınları şunlardır: 

Baş dönmesi

Halsizlik

Öksürük (özellikle ACE inhibitörlerinde)
Elektrolit dengesizlikleri (özellikle diüretiklerde)

Kalp ritminde düzensizlik

Eğer bu tür etkiler hissedilirse, mutlaka doktora başvurulmalı, ilaç değişimi veya doz ayarlaması kontrollü bir şekilde yapılmalıdır. 

Yüksek tansiyonu kontrol altında tutmak için günlük yaşamda uygulanabilecek bazı doğal yöntemler şunlardır: 

Tuz tüketimini azaltmak: Günde 5 gramın altında tuz tüketimi önerilir.

Potasyumdan zengin besinler tüketmek: Muz, avokado, ıspanak gibi besinler kan basıncını dengelemeye yardımcı olur.

Kafein alımını sınırlamak: Fazla kafein tansiyonu yükseltebilir.

Düzenli yürüyüş yapmak: Haftada en az 150 dakika egzersiz, kan dolaşımını ve damar sağlığını destekler.

Stres yönetimi: Meditasyon, nefes egzersizleri veya terapi gibi yöntemler stresi azaltarak tansiyonu dengede tutar.

Yüksek tansiyon genellikle kronik bir durumdur, ancak yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli tedaviyle kontrol altına alınabilir. 

Her hasta için farklıdır. Bazı bireyler yaşam boyu ilaç kullanırken, bazıları yaşam tarzı değişiklikleriyle ilaç dozunu azaltabilir veya tamamen bırakabilir. Bu karar mutlaka doktor kontrolünde verilmelidir. 

Bazı tansiyon ilaçları özellikle su tutulumuna yol açarak kilo artışı hissi yaratabilir. Ancak bu etki her ilaç için geçerli değildir. 

Tuzsuz beslenme, potasyum açısından zengin gıdalar tüketme, egzersiz yapma ve stresten uzak durma gibi doğal yöntemler tansiyonu dengelemeye yardımcı olabilir.